18 મિનિટ પેહલાલેખક: શૈલી આચાર્ય
- કૉપી લિંક
યત્ર નાર્યસ્તુ પૂજ્યન્તે, રમન્તે તત્ર દેવતાઃ
યત્રૈતાસ્તુ ન પૂજ્યન્તે સર્વાસ્તત્રાફલા: ક્રિયાઃ ।
એટલે કે જ્યાં સ્ત્રીઓની પૂજા થાય છે, ત્યાં દેવતાઓનો વાસ હોય છે. જ્યાં સ્ત્રીઓની પૂજા નથી થતી, તેમનું સન્માન નથી થતું, ત્યાં કરેલાં બધાં સારાં કામ પણ નિરર્થક બની જાય છે.
પરંતુ આજે આપણે સમાજમાં જે બની રહ્યું છે તે તદ્દન વિપરીત ચિત્ર છે. મહિલાઓને ન તો સન્માન મળી રહ્યું છે અને ન તો તેઓ સુરક્ષિત અનુભવી રહી છે. કાં તો તેઓને ‘ઘરની ઈજ્જત’ બનાવીને ચાર દીવાલોમાં કેદ કરીને રાખવામાં આવી રહી છે અથવા તો તેઓ પતિવ્રતા ધર્મના નામે પુરુષોના ત્રાસ સહન કરવાને તેનો ‘ધર્મ’ ગણાવવામાં આવી રહ્યો છે. પરંતુ જ્યારે મહિલાઓ તેમની સાંકળો તોડીને બાઉન્ડ્રી વોલમાંથી બહાર આવી ત્યારે પણ આપણે તેમને સુરક્ષિત રીતે ઘરે પરત ફરવા દીધી નહી.
દિવસ હોય કે રાત, રસ્તા પર ચાલતી વખતે મહિલાઓ તરફ તાકી રહેલી આંખો, રસ્તા પર મોટરસાઇકલ ધીમી કરવી, બસ અથવા મેટ્રોમાં મહિલાઓને અયોગ્ય રીતે હાથ સ્પર્શ કરવો, ઓફિસોમાં દરરોજ નજરઅંદાજ થતી અસ્વસ્થ પરિસ્થિતિઓ. આ બધી એવી બાબતો છે જેનો દરેક સ્ત્રીને દિવસમાં એક વાર નહીં પરંતુ ઘણી વખત સામનો કરવો પડે છે.
આ મુદ્દો એટલા માટે ઊભો થયો છે કારણ કે તાજેતરમાં માનવ સભ્યતાનો સૌથી જઘન્ય અપરાધ એ બંગાળ રાજ્યમાં થયો છે, જ્યાં ‘દેવી પૂજા’થી મોટો કોઈ તહેવાર નથી અને રાજ્યની સંસ્કૃતિમાં જ્યાં મહિલાઓ પુરુષો કરતાં એક ડગલું આગળ છે.
બંગાળની રાજધાની કોલકાતામાં એક જુનિયર મહિલા ડોક્ટર પર બળાત્કાર કરીને તેની નિર્દયતાથી હત્યા કરવામાં આવી હતી. આ ઘટના બાદ ફરી મહિલાઓની સુરક્ષા પર સવાલો ઉભા થયા છે. બળાત્કાર જેવા ગુના વિશે વાત કરવી જેટલી મહત્ત્વપૂર્ણ છે, તેટલું જ તેને અટકાવવાના ઉપાયો શીખવા પણ જરૂરી છે.
નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યુરો (NCRB)ના ડેટા અનુસાર, દેશમાં મહિલાઓ વિરુદ્ધ અપરાધનો દર 2021માં 56.5% થી વધીને 64.5% થયો છે.
તેથી, આજે ‘ સેલ્ફ-રિલેશનશિપ ‘ કૉલમમાં, અમે તમને કેટલીક સ્વ-રક્ષણ પદ્ધતિઓ વિશે જણાવીશું, જે ઉપરોક્ત પરિસ્થિતિઓમાં જીવન રક્ષક સાબિત થઈ શકે છે.
રેપ, એબ્યુઝ એન્ડ ઇન્સેસ્ટ નેશનલ નેટવર્કના અહેવાલ મુજબ, જાતીય હિંસાનાં 70% કેસો અજાણ્યાઓ દ્વારા નહીં પરંતુ પરિચિત લોકો દ્વારા કરવામાં આવે છે. જેમાં મિત્રો, કુટુંબીજનો, ભાગીદારો, સહકર્મીઓ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
આ ઘટનાઓ પર સંપૂર્ણ નિયંત્રણ રાખવું કોઈના માટે શક્ય નથી. પરંતુ મહિલાઓ પોતે સક્ષમ હોવી જોઈએ, એટલે કે પોતાને કેવી રીતે સુરક્ષિત કરવી તે જાણવું જોઈએ. ભોપાલના માર્શલ આર્ટ અને સેલ્ફ ડિફેન્સ અને ફિટનેસ ટ્રેનર વીપી સિંહ રાણાએ સેલ્ફ ડિફેન્સની કેટલીક ટેકનિક જણાવી છે. નીચે ગ્રાફિક જુઓ-
- હેમર સ્ટ્રાઇક
જ્યારે જોખમ તમારી સામે આવે ત્યારે તમે હેમર સ્ટ્રાઈકનો ઉપયોગ કરી શકો છો. તમે તમારી બેગમાં પડેલી કાર, સ્કૂટર અથવા ઘરની ચાવીનો હથિયાર તરીકે ઉપયોગ કરી શકો છો. સૌ પ્રથમ, તમારા પલ્લુ અથવા ડ્રેસનો અમુક ભાગ છે જેમાં તમે ચાવી બાંધી શકો છો અને તેને લોલકની જેમ ઝૂલતી રાખી શકો છો અને હુમલાખોરના ચહેરા પર ફટકારી શકો છો.
જો તમને ચાવી બાંધવાનો સમય ન મળે, તો ચાવીને તમારા હાથમાં ચુસ્તપણે પકડી રાખો અને છરીની જેમ હુમલો કરો. જો કંઈ ન મળે તો પણ ઓફિસના આઈડી કાર્ડનો પટ્ટો પણ ચાવી સાથે બાંધીને બળથી મારી શકાય છે.
- સંવેદનશીલ ભાગો પર હુમલો કરો
હુમલાખોરના સંવેદનશીલ ભાગો જેવા કે આંખ, નાક, ગળું, કમર અને પગની વચ્ચે હાથ અથવા પગ વડે વધુ બળપૂર્વક મારો. જરા પણ ગભરાશો નહીં. તમારા અવાજનો પણ ઉપયોગ કરો. હુમલાખોરને ડરાવવા માટે મોટેથી બૂમો પાડો.
- ખુલ્લા હાથે પ્રહાર
તમારા હાથ અથવા મુક્કાથી તમે હુમલાખોરના નાક અથવા ગળાને નુકસાન પહોંચાડી શકો છો. તમારા હાથથી તમારા કાંડાને ટ્વિસ્ટ કરો, હુમલાખોરના નાક પર ટાર્ગેટ કરો, નાકની ઉપર અથવા હુમલાખોરની હડપચીની નીચે અથવા ગળા તરફ પ્રહાર કરો. પછી ઝડપથી તમારા હાથને પાછળ ખેંચીને હુમલાખોરના માથાને ઉપર અને પાછળ ધકો મારો. આનાથી હુમલાખોર પાછળની તરફ અટકી જશે, જેનાથી તમે તેની પકડમાંથી છટકી શકશો.
- અપર એલ્બો અને બેક એલ્બો પડે પ્રહાર કરો
જો હુમલાખોર તમારી ખૂબ નજીક હોય અને તમે જોરદાર મુક્કો કે લાત મારી શકતા નથી, તો તમારી કોણીનો ઉપયોગ કરો. આની મદદથી તમે હુમલાખોરને પાછળ ધકેલી શકશો.
- જંઘામૂળ કિક
આ કિક સ્વ-બચાવ માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. જો હુમલાખોર સામેથી હુમલો કરવામાં આવે તો તમે આ કિકનો ઉપયોગ કરી શકો છો. આમાં તમે તમારી એડીને પાછળની તરફ કરો જેથી તમારો પગ ત્રિકોણ બની જાય. ઘૂંટણને ઉપર તરફ ખસેડો અને હુમલાખોરના પગ વચ્ચે પ્રહાર કરો.
ઓરેગોન યુનિવર્સિટી ખાતે હાથ ધરાયેલા અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જે મહિલાઓએ સ્વ-રક્ષણ વર્ગમાં ભાગ લીધો હતો તેઓને લાગ્યું કે-
- તેમની પાસે કટોકટીની પરિસ્થિતિઓ માટે વધુ સારી સુરક્ષા વ્યૂહરચના હતી.
- તેઓ અજાણી વ્યક્તિ દ્વારા અથવા તેઓ જાણતા હોય તેવા લોકો દ્વારા સંભવિત હુમલા અથવા દુરુપયોગનો સામનો કરવા માટે વધુ સારી રીતે સજ્જ હતા.
- સેલ્ફ ડિફેન્સ શીખ્યા બાદ તેમનો આત્મવિશ્વાસ પણ વધ્યો.
- તમારી હેન્ડબેગમાં મરીનો સ્પ્રે રાખો
તમે તમારી બેગમાં સરળતાથી મરીનો સ્પ્રે લઈ જઈ શકો છો. કેટલાક મરીના સ્પ્રે પણ ગ્લાસ બ્રેકર સાથે આવે છે. તેના ઉપયોગથી શંકાસ્પદ વ્યક્તિની આંખો અને શ્વસનતંત્રમાં તીવ્ર બળતરા થાય છે. તેના ઉપયોગથી છીંક અને ખાંસી આવે છે, જે તમને બચવાનો સમય આપે છે. તે વધુ અસરકારક છે.
- સ્માર્ટફોનમાં વુમન સેફ્ટી એપ ઇન્સ્ટોલ કરો
એવી ઘણી ઓછી શક્યતાઓ હોય છે કે બધી સ્ત્રીઓ તેમની હેન્ડબેગમાં મરી-સ્પ્રે જેવું કંઈક રાખે. પરંતુ જો સંકટના સમયે તમારી પાસે આ નથી, તો એક વસ્તુ ચોક્કસપણે હશે અને તે છે તમારો ફોન.
સ્માર્ટફોનમાં આવી ઘણી એપ્સ છે, જેને ખાસ કરીને મહિલાઓની સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને બનાવવામાં આવી છે. તમે આને તમારા ફોનમાં ઇન્સ્ટોલ કરી શકો છો અને ઇમરજન્સીમાં તેનો ઉપયોગ કરી શકો છો. એવું થશે કે જ્યારે પણ તમને ખતરો લાગશે ત્યારે ફોનના લોક બટનને સતત ત્રણ-ચાર વાર દબાવવાથી તમારા લાઇવ લોકેશનની સાથે તમારા સેટ કોન્ટેક્ટ (પરિવાર કે મિત્ર)ના ફોન પર ડેન્જર એલર્ટ મેસેજ જશે.
- પોલીસ અથવા હેલ્પલાઇન નંબર પર કૉલ કરો
જો તમને લાગે કે મુશ્કેલીમાં છો, તો મદદ માટે તરત જ પોલીસને કૉલ કરો. મહિલાઓની સુરક્ષા માટે મહિલા સેલ અને એનજીઓની રચના કરવામાં આવી છે જે મહિલાઓની સુરક્ષા માટે 24 કલાક તૈનાત રહે છે.
-મહિલા હેલ્પલાઈન નંબર- 1091
ઈમરજન્સી હેલ્પલાઈન નંબર- 112
-રાષ્ટ્રીય મહિલા આયોગ (NCW)- 7827170170
-શક્તિ શાલિની-વિમેન્સ શેલ્ટર (NGO)- 011-24373736/24373737
-ઓલ ઈન્ડિયા વિમેન્સ કોન્ફરન્સ (AIWC)- 10921/011-23389680
-સાક્ષી (NGO)- 0124-2562336/5018873
-સામાજિક કાનૂની માહિતી કેન્દ્ર (SLIC)- 911124374501
