2 કલાક પેહલાલેખક: ગૌરવ તિવારી
- કૉપી લિંક
‘શિયાળાનાં સુપરફૂડ’ સિરીઝમાં આજનું ફૂડ છે – ગોળ.
ભારતમાં સ્વસ્થ જીવન શૈલીનો પાયો ઘણો ઊંડો છે. આયુર્વેદ અનુસાર આપણા રસોડામાં હાજર તમામ મસાલા અને ઔષધિઓ અનેક રોગોની દવા છે. તેવી જ રીતે, શિયાળા દરમિયાન લગભગ દરેક ભારતીય રસોડામાં ગોળ ઉપલબ્ધ હોય છે. તેનો ગુણધર્મ ગરમ છે. તેથી જ તેને ‘શિયાળાનું સુપરફૂડ’ કહેવામાં આવે છે.
ગોળ માત્ર એક ઔષધીય વસ્તુ અથવા મીઠાઈ કરતાં વધુ છે. સદીઓથી પ્રચલિત ભારતીય ખાદ્યપદ્ધતિનો આ સાર છે. અમેરિકન રસાયણશાસ્ત્રી આલ્બર્ટ સી. બાર્ન્સ તેમના પુસ્તક ‘એગ્રિકલ્ચર ઓફ ધ સુગરકેન’માં લખે છે કે 600 બીસીની આસપાસ મલય દ્વીપકલ્પ અને બર્મામાંથી શેરડી ભારતીય ઉપખંડમાં આવી હતી. ત્યારથી લગભગ અહીં ગોળનું ઉત્પાદન થઈ રહ્યું છે. હાલમાં વિશ્વમાં 70% ગોળનું ઉત્પાદન ભારતમાં થાય છે.
ગોળ ખાવાથી એનર્જી લેવલ વધે છે. ઘણા આવશ્યક વિટામિન્સની સાથે, તેમાં આયર્ન, મેગ્નેશિયમ અને કેલ્શિયમ જેવા મહત્ત્વપૂર્ણ ખનિજો પણ હોય છે. તે એનીમિયાના જોખમને અટકાવે છે અને સાંધાના દુખાવા માટે અત્યંત ફાયદાકારક છે.
તેથી જ આજે ‘ વિન્ટર સુપરફૂડ ‘ સિરીઝમાં આપણે ગોળ વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-
- ગોળનું પોષણ મૂલ્ય શું છે?
- આનાથી કયા રોગોનું જોખમ ઓછું થાય છે?
- કયા લોકોએ ગોળ ન ખાવો જોઈએ?
ગોળનું પોષણ મૂલ્ય શું છે? તેમાં સુક્રોઝ અને ફ્રુક્ટોઝના રૂપમાં સુગર હોય છે. તેથી તેનો સ્વાદ ગળ્યો હોય છે અને તેને ખાવાથી ઇન્સ્ટન્ટ એનર્જી મળે છે. ગોળમાં શરીર માટે જરૂરી વિટામિન A, C અને E હોય છે. તેમાં આયર્ન સહિત ઘણા જરૂરી મિનરલ્સ પણ હોય છે. ગ્રાફિક જુઓ:
ગોળ ખાવો સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે જમ્યા પછી ગોળનો ટુકડો ખાવો એ ભારતીય આહારમાં પરંપરા રહી છે. હવે તો આપણી વચ્ચે એટલો બધો વણાઈ ગયો છે કે જેઓ મીઠાઈ નથી ખાતા તેઓ પણ ગોળ ખાવાની ના પાડતા નથી.
તે ખોરાકના પાચનમાં મદદ કરે છે. તે લીવર અને લોહીને ડિટોક્સ કરવામાં પણ મદદ કરે છે. તેની ખાસ વાત એ છે કે તે ફેફસાં અને શ્વાસનળીના ચેપથી બચાવે છે. તેથી, જો તમે દરરોજ ગોળ ખાતા હો તો શ્વાસ સંબંધી રોગોનું જોખમ ઓછું થઈ જાય છે.
ગોળ સંબંધિત કેટલાક સામાન્ય પ્રશ્નો અને તેના જવાબો
પ્રશ્ન: શું ખાંડ કરતાં ગોળ સારો વિકલ્પ છે? જવાબ: હા, ખાંડ કરતાં ગોળ ખાવો એ થોડો સારો વિકલ્પ છે. જો કે, ગોળ પણ ખાંડનો એક પ્રકાર છે. તેમાં ફ્રુક્ટોઝ અને ગ્લુકોઝ પણ હોય છે, તેથી વધુ પડતો ગોળ ખાવાથી ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
પ્રશ્ન: ડાયાબિટીસના દર્દીઓ ગોળ ખાઈ શકે? જવાબ: ડાયાબિટીસના દર્દીઓને તેમના આહારમાં ઓછા ગ્લાયકેમિક ખોરાકનો સમાવેશ કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. ગોળ એ ઉચ્ચ ગ્લાયકેમિક ખોરાક છે. તેથી, ડાયાબિટીસના દર્દીઓએ ગોળ ખાવાનું ટાળવું જોઈએ અથવા તેને ખૂબ ઓછી માત્રામાં ખાવો જોઈએ.
પ્રશ્ન: શું ગોળ ખાવાથી વજન વધે છે? જવાબ: હા, વધુ પડતો ગોળ ખાવાથી વજન વધી શકે છે. લોકો ગોળને પ્રાકૃતિક ખાંડ માનીને ખાય છે અને તેઓ વિચારે છે કે, તેનાથી તેમના ડાયટ પ્લાનમાં ખલેલ નહીં પડે. જ્યારે સત્ય એ છે કે વધુ પડતો ગોળ ખાવાથી વજન વધી શકે છે. ગોળમાં પ્રોટીન અને ચરબીની સાથે ફ્રુક્ટોઝ અને ગ્લુકોઝ પણ હોય છે. 100 ગ્રામ ગોળમાં અંદાજે 383 કેલરી હોય છે. તેથી ગોળ ખાતા પહેલા મર્યાદાનું ધ્યાન રાખો.
પ્રશ્ન: શું ગોળને કોઈ દવા સાથે ખાવું સલામત છે? જવાબ: સામાન્ય રીતે, ગોળ અને દવાઓ વચ્ચે પ્રતિક્રિયાના કોઈ અહેવાલ નથી. પરંતુ જો તમને તેના વિશે કોઈ શંકા હોય તો તમારે એકવાર ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
પ્રશ્ન: શું પીરિયડ્સ દરમિયાન ગોળ ખાવાથી સમસ્યા થઈ શકે છે? જવાબ: ના, આ સાચું નથી. સત્ય એ છે કે, ગોળ ખાવાથી માસિક ચક્રના નિયમનમાં મદદ મળે છે. તે પીરિયડના દુખાવા અને ખેંચાણથી પણ રાહત આપે છે.
પ્રશ્ન: શું ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ગોળ ખાઈ શકીએ? જવાબ: હા, તમે તેને ચોક્કસ ખાઈ શકો છો. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, સ્ત્રીઓને ઘણીવાર મીઠાઈ ખાવાની ઇચ્છા થાય છે. આવી સ્થિતિમાં ગોળ એક હેલ્ધી વિકલ્પ બની શકે છે. ગોળ હોર્મોનલ બેલેન્સમાં પણ મદદરૂપ છે. તે રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે. તે સગર્ભાવસ્થા દરમિયાન સોજા અને દુખાવામાં પણ રાહત આપે છે. તેમાં ભરપૂર માત્રામાં આયર્ન હોય છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તંદુરસ્ત રક્ત કોશિકાઓ માટે તે ખૂબ જ મહત્ત્વ પૂર્ણ છે.
ગોળમાં એન્ટિબેક્ટેરિયલ ગુણ હોય છે. તે લોહીને શુદ્ધ કરે છે અને તેને ચેપથી બચાવે છે. આ સિવાય તે હાડકાના સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ફાયદાકારક છે.
પ્રશ્ન: શું ગોળ ખાવાથી ઈન્ફેક્શન થઈ શકે છે? જવાબ: હા, ગોળ ખાવાથી પેરાસાઈટ ઈન્ફેક્શન થઈ શકે છે. જો ગોળ બનાવતી વખતે સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખવામાં ન આવે તો તેનાથી આંતરડામાં પરોપજીવીઓનું જોખમ વધી શકે છે. સામાન્ય રીતે, ગામડાઓમાં ગોળ અત્યંત સ્વચ્છતા સાથે તૈયાર કરવામાં આવતો નથી, તેથી તેમાં જીવાણુઓ હોઈ શકે છે. તેથી, કેટલાક લોકોને ગોળ ખાવાથી ચેપ લાગી શકે છે.
ગોળમાં જ એન્ટિબેક્ટેરિયલ ગુણ હોય છે, તેથી તેના કારણે ચેપના બહુ ઓછા કેસો જોવા મળે છે.
પ્રશ્ન: શું ગોળ ખાવાથી નાકમાંથી લોહી નીકળે છે? જવાબ: આયુર્વેદ મુજબ ગોળ ગરમ ગુણધર્મ ધરાવે છે. તેથી ઉનાળામાં વધુ પડતો ગોળ ખાવાની મનાઈ છે. ઉનાળામાં ગોળ ખાવાથી નાકમાંથી લોહી નીકળે છે. તેનાથી પેટમાં બળતરા થાય છે અને કબજિયાત પણ થઈ શકે છે.
પ્રશ્ન: શું ગોળ ખાવાથી દાંતને નુકસાન થાય છે? જવાબ: હા, અન્ય ખાંડની જેમ, ગોળ ખાવાથી દાંતમાં સડો થઈ શકે છે અને પોલાણ થઈ શકે છે. જો ગોળ ખાધા પછી સારી રીતે દાંત સાફ કરવામાં આવે તો આવી કોઈપણ સમસ્યાથી બચી શકાય છે. જો તમે રાત્રે ગોળ ખાતા હોવ તો તમારે સૂતા પહેલા દાંત સાફ કરવા જોઈએ.
પ્રશ્ન: શું ગોળ ખાવાથી કોઈ આડઅસર થઈ શકે છે? જવાબ: હા, ગોળ ઉચ્ચ કેલરીવાળો ખોરાક છે. તેનાથી વજન વધી શકે છે. જો તમને ડાયાબિટીસ હોય તો બ્લડ સુગર લેવલ વધી શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ગોળ ખાવાથી અપચો, ઝાડા અને કબજિયાત થઈ શકે છે. આનાથી દાંતમાં સડો અને પોલાણ પણ થઈ શકે છે. જે લોકો સુગર પ્રત્યે સંવેદનશીલ હોય છે તેમને એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓ થઈ શકે છે.
પ્રશ્ન: ગોળ કોણે ન ખાવો જોઈએ?
જવાબ: આ લોકોએ ગોળ ન ખાવો જોઈએ:
- જે લોકો ડાયાબિટીસ ધરાવતા હોય અથવા જેમને બ્લડ સુગર સામાન્ય કરતા વધારે હોય.
- જે લોકો વજન ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.
- જેમના દાંતમાં સડો કે પોલાણ હોય.
- જે લોકો સુગર સેન્સિટિવ હોય છે.
