બજારમાં ભેળસેળવાળો ગોળ વેચાઈ રહ્યો છે: અસલી-નકલી ગોળ કેવી રીતે ઓળખવો, શિયાળાની ઋતુમાં કેટલી માત્રામાં ખાવો યોગ્ય છે?

થોડા દિવસ પહેલા, ફૂડ સેફ્ટી ડિપાર્ટમેન્ટની ટીમે રાજસ્થાનના અજમેરમાં એક વાડવાળી બાઉન્ડ્રી વોલ પર દરોડો પાડ્યો હતો. ત્યાં ભેળસેળવાળો ગોળ બનાવવાની ફેક્ટરી ચાલતી હતી. ટીમે સ્થળ પરથી 9000 કિલો ગોળ અને ગોળમાં ભેળવવામાં આવતા પદાર્થ સફોલાઇટની 1-1 કિલોની 30 બેગ જપ્ત કરી હતી. આ ઉપરાંત સડેલા ગોળથી ભરેલા બેરલ પણ મળી આવ્યા હતા, જે દુર્ગંધ મારતા હતા.

શિયાળાની ઋતુમાં ગોળની માગ સૌથી વધુ હોય છે. આવી સ્થિતિમાં ભેળસેળિયાઓ ભેળસેળવાળો ગોળ વેચીને વધુ કમાણી કરવા માગે છે. ભેળસેળવાળો ગોળ સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે. તેથી, ગોળ ખરીદતા પહેલા, અસલી અને નકલી ગોળની ઓળખ કરવી ખૂબ જ જરૂરી છે.

તો આજે કામના સમાચારમાં જાણીશું કે અસલી અને નકલી ગોળ કેવી રીતે ઓળખવો. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-

નિષ્ણાત: ચતુર્ભુજ મીના, સ્ટેટ ફૂડ એનાલિસ્ટ, ઝારખંડ

ડૉ. અમૃતા મિશ્રા, ન્યુટ્રિશનિસ્ટ એન્ડ ડાયટેટિક્સ (નવી દિલ્હી)

પ્રશ્ન- ભેળસેળ કરનારાઓ નફો મેળવવા માટે ગોળમાં કેવા પ્રકારની ભેળસેળ કરે છે?

જવાબ : સામાન્ય રીતે ભેળસેળ કરનારા નકલી ગોળમાં કેલ્શિયમ કાર્બોનેટ અને સોડિયમ બાયકાર્બોનેટ જેવી વસ્તુઓ ઉમેરે છે. કેલ્શિયમ કાર્બોનેટ ગોળનું વજન વધારે છે, જ્યારે સોડિયમ બાયકાર્બોનેટ ઉમેરવાથી ગોળનો રંગ સુધરે છે. આ સિવાય ગોળમાં ખાંડ અને સેફોલાઇટ નામનું કેમિકલ ભેળવવામાં આવે છે. સેફોલાઇટ ગોળની શેલ્ફ લાઇફ વધારે છે અને તેને લાંબા સમય સુધી તાજો રાખી શકાય છે. આવા કેમિકલથી બનેલો ગોળ ખાવાથી સ્વાસ્થ્યને લગતી અનેક સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

પ્રશ્ન- ભેળસેળવાળો ગોળ આપણા શરીર માટે કેટલો હાનિકારક છે? જવાબ- ટેસ્ટી હોવા ઉપરાંત ગોળ શરીર માટે પણ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તે વિટામિન સી, આયર્ન, પોટેશિયમ અને મેગ્નેશિયમનો સારો સ્રોત છે. તેનાથી શરીરમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધે છે. શરીર, ખાંસી, ફ્લૂ અને અન્ય રોગોથી સુરક્ષિત રહે છે. જો કે આ બધા ફાયદા ત્યારે જ મળે છે જ્યારે ગોળ સંપૂર્ણપણે શુદ્ધ હોય. તેમાં કોઈપણ પ્રકારના કેમિકલની ભેળસેળ ન થવી જોઈએ. ભેળસેળવાળો ગોળ ફાયદો કરવાને બદલે શરીરમાં ગંભીર રોગોનું કારણ બની શકે છે.

નીચેના ગ્રાફિકમાં જુઓ ભેળસેળવાળો ગોળ ખાવો શરીર માટે કેટલો હાનિકારક છે.

પ્રશ્ન- અસલી ગોળ બનાવવાની સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા શું છે?

જવાબ- ગોળ શેરડીમાંથી બને છે. આવો, આ મુદ્દાઓની મદદથી, જાણીએ કે શેરડીની કાપણીથી લઈને ગોળ બનાવવા સુધીની સમગ્ર પ્રક્રિયા શું છે.

પ્રશ્ન- અસલી અને નકલી ગોળ કેવી રીતે ઓળખી શકાય? જવાબ- ગોળ એક સુપરફૂડ છે જે ઘણાં પોષક તત્ત્વોથી ભરપૂર છે.

પરંતુ બજારમાં વેચાતા ગોળમાં પણ ભેળસેળ થઈ શકે છે, જે તમારું સ્વાસ્થ્ય બગાડી શકે છે. તેથી ગોળ ખાતાં પહેલાં તેને ઓળખી લેવો જરૂરી છે.

પ્રશ્ન- શિયાળામાં ગોળ ખાવાથી શું ફાયદા થાય છે? જવાબ- શિયાળાની ઋતુમાં ગોળ ખાવો ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તમે દરરોજ તમારા આહારમાં આનો સમાવેશ કરી શકો છો. ગોળને સામાન્ય રીતે કુદરતી મીઠાશ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેને ખાંડ કરતાં ઘણી ઓછી પ્રોસેસથી તૈયાર કરવામાં આવે છે, જે તેના કુદરતી પોષક તત્ત્વોને જાળવી રાખે છે.

શિયાળાની ઋતુમાં તેનું નિયમિત સેવન કરવાથી ખાંસી, શરદી, અપચો જેવી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થતી નથી. આ સિવાય ગોળ ખાવાના બીજા પણ ઘણા ફાયદા છે. નીચેના ગ્રાફિક પરથી આને સમજો.

પ્રશ્ન- શિયાળાની ઋતુમાં પુખ્ત વ્યક્તિએ કેટલો ગોળ ખાવો જોઈએ? જવાબ- ન્યુટ્રિશનિસ્ટ અને ડાયેટિક્સ ડૉ. અમૃતા મિશ્રા કહે છે કે તંદુરસ્ત પુખ્ત વ્યક્તિએ શિયાળામાં દરરોજ લગભગ 10 થી 15 ગ્રામ ગોળ ખાવો જોઈએ. આનાથી વધુ માત્રામાં ગોળ ખાવાથી નુકસાન થઈ શકે છે. આનાથી શરીર પર નકારાત્મક અસરો પણ થઈ શકે છે.

પ્રશ્ન- શું ગોળ ખાવો દરેક માટે ફાયદાકારક છે? જવાબ- ડૉ. અમૃતા મિશ્રા કહે છે કે, ગોળ ખાવાથી શરીરને શક્તિ મળે છે એ વાત સાચી છે, પરંતુ સ્વાસ્થ્ય સંબંધી કેટલીક પરિસ્થિતિઓમાં ગોળ ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. જેમ કે-

ડાયાબિટીસ: ગોળમાં ખાંડનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. તેથી જે લોકોને ડાયાબિટીસ હોય તેમણે ગોળ ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. તેનાથી બ્લડ સુગર લેવલ વધી શકે છે.

સ્થૂળતાથી પીડાતા લોકોઃ સ્થૂળતાથી પીડિત લોકોએ પણ ગોળ ન ખાવો જોઈએ. વાસ્તવમાં, ગોળમાં કેલરી વધુ હોય છે, જેનાથી વજન વધી શકે છે.

એલર્જી ધરાવતા લોકોઃ ગોળમાં ફ્રુક્ટોઝ હોય છે. ફ્રુક્ટોઝ ખાંડનો એક પ્રકાર છે, જે એલર્જી વધારી શકે છે.

પાચન સંબંધી સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકોઃ ગોળમાં ફાઈબરનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે પાચનની સમસ્યાવાળા લોકો માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે.

સગર્ભા સ્ત્રીઓ: સગર્ભા સ્ત્રીઓએ ડૉક્ટરની સલાહ વિના ગોળનું સેવન ન કરવું જોઈએ.

હૃદય અને કિડનીના દર્દીઓ: ગોળમાં ખાંડ અને કેલરીની માત્રા વધુ હોય છે, જે હૃદય અને કિડનીના દર્દીઓ માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે.