અર્જુન કપૂરને ‘હાશિમોટો’ નામની બીમારી: ડોક્ટર પાસેથી જાણો શું છે આ ઓટો ઇમ્યૂન ડિસીઝ; કોને છે વધારે જોખમ? અને તેનો ઇલાજ શું છે

અભિનેતા અર્જુન કપૂરે હાલમાં જ તેની હાશિમોટો ​​​​​​નામની​ બીમારી વિશે વાત કરી છે. તેણે કહ્યું છે કે કેવી રીતે આ રોગ તેના જીવન અને કારકિર્દી માટે મુશ્કેલીઓ ઊભી કરી શકે છે. ખરેખર, એક્ટિંગ પ્રોફેશનની માગ એ છે કે તમારે હંમેશા ફિટ અને સ્વસ્થ રહેવું જોઈએ. પરંતુ ઓટોઇમ્યુન ડિસીઝ હાશિમોટોને કારણે હાઇપોથાઇરોડિઝમની સમસ્યા થાય છે. જેના કારણે વજન ઝડપથી વધે છે. આવી સ્થિતિમાં ફિટનેસ જાળવવા માટે વ્યક્તિએ ઘણી મહેનત કરવી પડે છે.

હાશિમોટો એક ક્રોનિક ઓટોઇમ્યૂન ડિસિસ છે જે થાઇરોઇડ ગ્રંથિને અસર કરે છે. જેના કારણે થાઈરોઈડ હોર્મોન શરીરની જરૂરિયાત કરતા ઓછા પ્રમાણમાં ઉત્પન્ન થવા લાગે છે. જેના કારણે શરીરના અનેક અંગો પ્રભાવિત થાય છે. પરિણામે, થાક, વજન વધવું અને કબજિયાત જેવાં લક્ષણો દેખાવાં લાગે છે. હાશિમોટોના લક્ષણોને દવાઓની મદદથી નિયંત્રિત કરી શકાય છે.

રિસર્ચ ગેટમાં પ્રકાશિત એક અભ્યાસ અનુસાર, સમગ્ર વિશ્વમાં 7.5% લોકો ઓટોઇમ્યુન રોગ હાશિમોટોનો સામનો કરી રહ્યા છે. ભારતમાં લગભગ 11% લોકો આ રોગનો સામનો કરી રહ્યા છે.

તેથી, આજે ‘ તબિયતપાણી ‘ માં આપણે ઓટોઇમ્યુન રોગ હાશિમોટો વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-

હાશિમોટો શું છે? આ એક ઓટો ઇમ્યૂન સ્થિતિ છે, જેમાં આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિ શરીરના સ્વસ્થ કોષો પર હુમલો કરે છે. આ રોગ મોટે ભાગે થાઇરોઇડ ગ્રંથિને અસર કરે છે. થાઇરોઇડ ગ્રંથિ શરીરનાં ઘણાં કાર્યો માટે જવાબદાર છે. આના કારણે આપણું મેટાબોલિઝમ, મગજ, હૃદય અને બ્લડપ્રેશર અસરગ્રસ્ત થાય છે અને શરીરનું વજન પણ વધી શકે છે. એકંદરે, આનાથી આવી પરિસ્થિતિઓ થઈ શકે છે, જે અન્ય ઘણા રોગોનું જોખમ પણ વધારી શકે છે.

ડો.અભિનવ ગુપ્તા કહે છે કે જો ભારતમાં કોઈને હાઈપોથાઈરોઈડની સમસ્યા હોય તો તેનું કારણ શોધવાને બદલે ડોક્ટરો થાઈરોઈડની જ ઈલાજ કરવા લાગે છે. જ્યારે ઘણા કિસ્સાઓમાં હાશિમોટો રોગ પણ કારણ બની શકે છે.

નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં જણાવાયું છે કે, જમીન વિસ્તારોમાં રહેતા લોકોને સમુદ્રની નજીક રહેતા અન્ય લોકો કરતાં હાશિમોટોનું જોખમ વધારે છે. જો થાઇરોઇડની સમસ્યા સાથે આ રોગના લક્ષણો દેખાય છે, તો તમે હાશિમોટોનું નિદાન કરાવવા માટે ડૉક્ટર સાથે વાત કરી શકો છો.

શું હાશિમોટો અને હાઇપોથાઇરોડિઝમ સમાન છે? નહી, બંનેમાં અલગ-અલગ સ્થિતિ છે. હાઇપોથાઇરોડિઝમમાં પણ, થાઇરોઇડ ગ્રંથિ થાઇરોઇડ હોર્મોનનું ઉત્પાદન ઘટાડે છે, પરંતુ તે ઓટો ઇમ્યુન સ્થિતિ નથી. જ્યારે હાશિમોટો ઓટોઇમ્યુન ડિસીઝ હોવાને કારણે વધુ ગંભીર છે. હાશિમોટોના કારણે હાઈપોથાઈરોઈડિઝમ પણ થઈ શકે છે, પરંતુ કેટલીકવાર આ કારણ વગર પણ આ સ્થિતિ થઈ શકે છે.

હાશિમોટોના લક્ષણો શું છે? કેટલાક લોકોને હાશિમોટો રોગના શરૂઆતના દિવસોમાં કોઈ લક્ષણો જોવા મળતા નથી. પરંતુ સ્થિતિ ગંભીર બનતાની સાથે જ ઘણાં લક્ષણો દેખાવા લાગે છે. ક્યારેક થાઇરોઇડ ગ્રંથિ મોટી થવા લાગે છે. આ સ્થિતિને ગોઇટર કહેવામાં આવે છે. ગોઇટર સામાન્ય રીતે હાશિમોટો રોગનું પ્રથમ લક્ષણ છે.

તે સામાન્ય રીતે તેમાં દર્દ થતું નથી. આ કારણે ગરદનના નીચેના ભાગમાં સોજો અનુભવાય છે. તેના કારણે કબજિયાત પણ થઈ શકે છે. સુસ્તી વધે છે અને વધુ પડતી ઊંઘ આવે છે. તેના અન્ય લક્ષણો શું છે, ગ્રાફિકમાં જુઓ:

હાશિમોટો રોગ શા માટે થાય છે? તે ઓટોઇમ્યૂન ડિસિસ છે, જેનો અર્થ છે કે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ તેના પોતાના સ્વસ્થ કોષો અને અંગો પર હુમલો કરે છે. આ રોગમાં એન્ટિબોડીઝ થાઈરોઈડ ગ્રંથિ પર હુમલો કરે છે. અત્યાર સુધી હાથ ધરાયેલા અભ્યાસો એ શોધી શક્યા નથી કે એન્ટિબોડીઝ થાઇરોઇડ પર શા માટે હુમલો કરે છે, પરંતુ કેટલાક ડોકટરો અને વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે, તે આનુવંશિક કારણોસર હોઈ શકે છે.

જો કોઈ વ્યક્તિ કોઈપણ ઓટો ઇમ્યૂન ડિસીઝ પીડિત હોય તો હાશિમોટો રોગનું જોખમ વધી જાય છે. ગ્રાફિક જુઓ:

હાશિમોટો માટે જોખમી પરિબળો શું છે? ડો.અભિનવ ગુપ્તા કહે છે કે હાશિમોટોના રોગમાં ફેમિલી હિસ્ટ્રી મુખ્ય પરિબળ છે. આ સિવાય મહિલાઓ માટે આ રોગનું જોખમ પુરૂષો કરતા અનેક ગણું વધારે છે. વધતી ઉંમર સાથે તેનું જોખમ વધી શકે છે, વિગતવાર સમજો:

ફેમિલી હિસ્ટ્રી એ એક મોટું કારણ છે: નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ મુજબ, આનુવંશિક કારણોસર હાશિમોટો ડેવલપ થવાની શક્યતા લગભગ 80% વધારે છે. જો કોઈ વ્યક્તિના જૈવિક પરિવારના કોઈપણ સભ્યને હાશિમોટો રોગ અથવા થાઈરોઈડની સમસ્યા હોય તો તેને આ રોગનું જોખમ વધારે છે.

સ્ત્રીઓને વધુ જોખમ છે: પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓને હાશિમોટો રોગ થવાની શક્યતા 10 ગણી વધારે છે. ડો.અભિનવ ગુપ્તા કહે છે કે આવું સેક્સ હોર્મોન્સને કારણે હોઈ શકે છે.

ઉંમર સાથે જોખમ વધે છે: ઉંમર વધવાની સાથે હાશિમોટો અને થાઈરોઈડ થવાનું જોખમ પણ વધે છે.

હાશિમોટોની શરીર પર શું અસર છે?

હાશિમોટો થાઇરોઇડ અને મેટાબોલિઝમ પર સૌથી વધુ અસર કરે છે. જેના કારણે પાચન સંબંધી સમસ્યાઓ પણ વધે છે. તેથી, દર્દીને જીવનભર સારવારની સાથે સાથે કાળજીની પણ જરૂર હોય છે.

જો કોઈ વ્યક્તિને હાશિમોટોની બીમારી હોય અને તેને સમયસર સારવાર ન મળે તો તેને બીજી ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે. ગ્રાફિક જુઓ:

હાશિમોટોની સારવાર શું છે? હાશિમોટો રોગ ધરાવતા મોટાભાગના લોકોને સારવારની જરૂર હોય છે. જો રોગ પ્રારંભિક તબક્કામાં હોય અને થાઈરોઈડ સામાન્ય રીતે કામ કરી રહ્યું હોય, તો ડૉક્ટર કોઈપણ સારવાર વિના દર્દીને નિરીક્ષણ હેઠળ રાખી શકે છે.

જો થાઈરોઈડ પૂરતા પ્રમાણમાં હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરતું ન હોય તો દવાની જરૂર પડે છે. આવી સ્થિતિમાં, ડોકટરો સિન્થેટિક હોર્મોન લેવોથાયરોક્સિન આપે છે. કેટલીકવાર કેટલીક આડઅસર પણ દેખાઈ શકે છે.

જો તમને લેવોથાયરોક્સિનને લીધે આ આડઅસર જણાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લો: