35 મિનિટ પેહલાલેખક: મૃત્યુંજય
- કૉપી લિંક
તમે દિલની લાગણીઓ વિશે સાંભળ્યું જ હશે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આપણા પેટમાં પણ કેટલીક લાગણીઓ હોય છે, જેને ‘ગટ ફીલિંગ’ કહેવામાં આવે છે. બિનઆરોગ્યપ્રદ ખોરાક ખાવાથી આપણા પેટની લાગણીઓને પણ નુકસાન થાય છે અને તેની સીધી અસર આપણા મૂડ અને સંબંધો પર પડે છે.
હા, આ કોઈ રોમેન્ટિક વાત નથી. સાયન્સ જર્નલ ‘બ્રેન, બિહેવિયર એન્ડ ઇમ્યુનિટી’માં પ્રકાશિત થયેલા એક રિસર્ચ અનુસાર, માનવ મૂડ અને ખોરાક વચ્ચે સીધો સંબંધ છે.
આ સંશોધન મુજબ જો આંતરડાની લાગણી સારી હોય તો તણાવ, ચિંતા અને ડિપ્રેશન દૂર રહે છે. આ રીતે પોતાની જાત સાથે અને દુનિયા સાથેનો સંબંધ મધુર બની શકે છે.
બીજું મગજ પેટ છે, તેને ખુશ રાખવાથી જીવનમાં ખુશીઓ આવશે
‘બ્રેન, બિહેવિયર એન્ડ ઈમ્યુનિટી’ના રિસર્ચ મુજબ મગજ સિવાય પેટમાં પણ મોટી સંખ્યામાં ન્યુરોન્સ હોય છે. આ ન્યુરોન્સ મગજમાં માહિતી લાવવા અને વહન કરવાનું કામ કરે છે.
પેટમાં 60-70 કરોડ ન્યુરોન્સ હોવાને કારણે, પેટ માહિતીના આદાનપ્રદાનમાં ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ બની જાય છે. પેટની સ્થિતિ વિશે મગજને દરેક ક્ષણે આ સંદેશ મળતો રહે છે. જેના કારણે મૂડ પર સીધી અસર થાય છે.
ટેસ્ટી ફૂડ મનને પ્રસન્ન રાખશે, શરત છે સ્વસ્થ અને તાજા રહેવાની
ખોરાક અને મૂડ વચ્ચેનો સંબંધ જાણવા માટે અમેરિકાની વર્જિનિયા યુનિવર્સિટીમાં પણ એક સંશોધન કરવામાં આવ્યું હતું. આ સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે, પસંદગીનો સ્વાદિષ્ટ ખોરાક ખાવાથી લોકો ડિપ્રેશન અને અન્ય માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓથી મુક્ત થઈ શકે છે. પરંતુ અહીં એ વાતનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે કે માત્ર એ જ સ્વાદિષ્ટ ખોરાક કે જે મૂડને ખુશ રાખવા સાથે હેલ્ધી પણ હોય.
બિનઆરોગ્યપ્રદ ખોરાક મોંમાં સારો સ્વાદ આપે છે અને થોડા સમય માટે હેપી હોર્મોન ડોપામાઇન પણ આપે છે, પરંતુ આ ખોરાક જ્યારે પેટમાં પહોંચે છે ત્યારે આંતરડાની લાગણી બગાડી શકે છે. લાંબા ગાળે, તે મૂડ પર પણ નકારાત્મક અસર કરે છે.
આંતરડાના સૂક્ષ્મજીવાણુઓ મનના સાથી છે, તેનો વધારો સુખમાં વધારો કરે છે
વર્જિનિયા યુનિવર્સિટીના સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે, આપણી પસંદગીના ખોરાક સાથે પેટમાં પ્રવેશતા લેક્ટોબેસિલસ બેક્ટેરિયા રોગપ્રતિકારક શક્તિને ટ્યુન કરીને માનસિક તાણ અને હતાશાને દૂર કરે છે. માનસિક સ્વાસ્થ્યનો સીધો સંબંધ આપણા પેટ સાથે છે.
પેટનો મૂડ કેવી રીતે બનાવવો, જે ડિપ્રેશન અને ચિંતાથી દૂર રાખે
તમે એવા ઘણા લોકો જોયા હશે જેઓ નારાજ કે ગુસ્સામાં હોય ત્યારે ખાવાનું બંધ કરી દે છે અથવા બિનઆરોગ્યપ્રદ વસ્તુઓ ખાવાનું શરૂ કરી દે છે. જ્યારે આપણે દુઃખી કે ખુશ હોઈએ છીએ ત્યારે આપણે કંઈક ખાસ ખાવાની ઈચ્છા કરીએ છીએ. આપણે જે ખાઈએ છીએ તેની સીધી અસર આપણા મૂડ પર થાય છે. એ જ રીતે, આપણે જે ખાઈએ છીએ તે આપણા મૂડને બદલવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
તણાવ અથવા ડિપ્રેશનથી પીડાતા લોકોમાં તેની અસર વધુ સ્પષ્ટ છે કારણ કે તેઓ મૂડ સ્વિંગ પ્રત્યે વધુ સંવેદનશીલ હોય છે. આનો અર્થ એ પણ છે કે યોગ્ય ખાવાથી આપણો મૂડ બદલાઈ શકે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આપણાં આંતરડા શરીરનું બીજું મગજ છે અને જે પણ આંતરડામાં જાય છે તે આપણા માનસિક અને ભાવનાત્મક સ્વાસ્થ્યને ઘણી હદ સુધી અસર કરે છે.
ઉપર આપણે શીખ્યા કે કેવી રીતે સ્વસ્થ આહાર આપણા મૂડ અને આંતરડાની લાગણીને અસર કરે છે. ચાલો હવે જાણીએ કે ડિપ્રેશન કે તણાવને દૂર રાખવા માટે કેવા પ્રકારનો ખોરાક ટાળવો જોઈએ.
ખાંડને કારણે ચીડિયાપણું વધવું – ખાંડ લોહીમાં ગ્લુકોઝનું સ્તર વધારે છે, જે તરત જ ઊર્જા અને ખુશ હોર્મોન્સના રિલીઝ તરફ દોરી જાય છે. પરંતુ જેમ જેમ ગ્લુકોઝનું સ્તર ઘટે છે તેમ તેમ હેપી હોર્મોન પણ ઝડપથી ઘટે છે.
આ તાત્કાલિક ફેરફારને કારણે વ્યક્તિ હતાશ અને ચીડિયાપણું અનુભવવા લાગે છે. પછી તેને કંઈક મીઠી ખાવાની તલપ હોય છે. આ રીતે તે શુગરની જાળમાં ફસાઈ જતો રહે છે.
આ સિવાય ખાંડ મગજના ન્યુરોન્સ પર નકારાત્મક અસર કરે છે. ડૉ. અનુ અગ્રવાલના મતે, સ્વસ્થ મૂડ માટે વ્યક્તિએ ખાંડ ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. જો તમને મીઠાઈની તલપ હોય તો પણ મધ, ગોળ અને મીઠા ફળો જેવા કુદરતી મીઠાઈઓ વધુ સારા વિકલ્પો હોઈ શકે છે.
જંક ફૂડ અને ફાસ્ટ ફૂડ મગજને નિસ્તેજ કરે છે – જંક ફૂડ અને ફાસ્ટ ફૂડ ખાવાથી માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર પડે છે કારણ કે તેમાં ખાંડ અને બિનઆરોગ્યપ્રદ ચરબીનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે મગજમાં નકારાત્મક પ્રવૃત્તિને પ્રોત્સાહન આપે છે. નિયમિતપણે જંક ફૂડ અને ફાસ્ટ ફૂડ ખાવાથી હાઈ બ્લડ પ્રેશરનું જોખમ વધે છે, જે મૂડ સ્વિંગ અને ડિપ્રેશનનું કારણ બની શકે છે.
આ અંગે અમેરિકામાં કરવામાં આવેલા એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, જે બાળકો નિયમિતપણે જંક ફૂડ ખાય છે, તેમનું પરીક્ષામાં પ્રદર્શન હેલ્ધી ફૂડ ખાનારા બાળકો કરતા ઓછું હોય છે.
એકંદરે, મુદ્દો એ છે કે માત્ર હૃદય જ નહીં, સ્વસ્થ, પ્રસન્ન મન અને સફળ સંબંધનો માર્ગ પણ પેટમાંથી જ જાય છે. કોઈપણ રીતે, નિષ્ણાતો પેટને આપણા શરીરનું બીજું મન કહે છે. આવી સ્થિતિમાં, તમારા આ મગજને પણ ખુશ રાખવાનો પ્રયાસ કરવો જરૂરી છે. આંતરડાની લાગણીને સમજો, તેની ‘લાગણીઓ’ સાથે રમશો નહીં.
