થાઇરોઇડમાં પણ આપણે વજન ઘટાડી શકીએ?: આ 9 ટિપ્સ અપનાવી વજન કાબૂમાં રાખો, આ 6 ભૂલો ક્યારેય ન કરો, ડોક્ટરની મહત્ત્વની સલાહ

હાઇપોથાઇરોડિઝમ એ મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર છે. આમાં, થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં હોર્મોન્સનું ઉત્પાદન ઘટે છે, જેના કારણે ઘણા હેલ્થ રિલેટેડ પ્રોબ્લેમ્સ થઈ શકે છે.

હાઈપોથાઈરોડિઝમથી પીડિત લોકોનું સામાન્ય રીતે ઝડપથી વજન વધે છે. સ્વસ્થ આહાર અને રોજિંદી કસરત છતાં તેમના માટે વજન ઘટાડવું ખૂબ મુશ્કેલ છે. જોકે થોડી તકેદારી અને સાવચેતી રાખવાથી વજન ઘટાડી શકાય છે.

નેશનલ લાઈબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત એક રિપોર્ટ અનુસાર ભારતમાં લગભગ 4.2 કરોડ લોકો થાઈરોઈડથી પીડિત છે.

મેડિકલ જર્નલ ‘લેન્સેટ’માં પ્રકાશિત એક રિપોર્ટ અનુસાર ભારતમાં 11% લોકો હાઈપોથાઈરોડિઝમનો શિકાર છે. જ્યારે યુકેમાં આ સંખ્યા માત્ર 2% છે અને યુએસમાં તે 4·6% છે. આનું સંભવિત કારણ દેશમાં લાંબા સમયથી આયોડિનની ઊણપ છે. દરિયાની નજીક રહેતા લોકો કરતાં જમીનના વિસ્તારોમાં રહેતા લોકો વધુ જોખમમાં છે.

તેથી, આજે તબિયતપાણીમાં આપણે હાઇપોથાઇરોડિઝમ અને વજન ઘટાડવા વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-

પ્રશ્ન- હાઇપોથાઇરોડિઝમ શું છે?

જવાબ- થાઈરોઈડની સમસ્યા બે પ્રકારની હોય છે, એક હાઈપોથાઈરોડિઝમ અને બીજી હાઈપરથાઈરોઈડિઝમ. હાઈપોથાઈરોડિઝમમાં, થાઈરોઈડ ગ્રંથિમાં ઓછા હોર્મોન ઉત્પન્ન થાય છે અને હાઈપરથાઈરોઈડિઝમમાં, વધુ હોર્મોન ઉત્પન્ન થાય છે. જો તેની યોગ્ય સમયે સારવાર ન કરવામાં આવે તો સમસ્યાઓ વધી જાય છે.

થાઇરોઇડ એ બટરફ્લાય આકારની ગ્રંથિ છે જે ગરદનના આગળના ભાગમાં, વૉઇસ બૉક્સની નીચે સ્થિત છે. આ ગ્રંથિ હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરવા, ચયાપચયનું નિયમન કરવા અને તમામ અવયવોની યોગ્ય કામગીરી માટે જવાબદાર છે.

પ્રશ્ન- હાઈપોથાઈરોડિઝમ અને વજન વધવા વચ્ચે શું સંબંધ છે?

જવાબ- થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં ઉત્પન્ન થતા આવશ્યક હોર્મોન્સ શરીરના ચયાપચયને નિયંત્રિત કરે છે. જ્યારે ઊણપ હોય છે, ચયાપચય ધીમો પડી જાય છે. આના કારણે શરીરમાં વધુ કેલરી જમા થાય છે અને વજન વધે છે.

હાઇપોથાઇરોડિઝમ થાક અને નબળાઇનું કારણ બને છે, જે શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં ઘટાડા તરફ દોરી જાય છે, જે વજન વધવાનું કારણ છે. આ સિવાય હાઈપોથાઈરોડિઝમ ભૂખ વધારે છે, જેના કારણે વ્યક્તિ વધુ ખાય છે. જેના કારણે વજન પણ વધી શકે છે.

પ્રશ્ન- કેવી રીતે જાણવું કે કોઈ વ્યક્તિ હાઈપોથાઈરોડિઝમથી પીડિત છે?

જવાબ- સામાન્ય રીતે, પ્રારંભિક તબક્કામાં હાઈપોથાઈરોડિઝમના ભાગ્યે જ કોઈ લક્ષણો જોવા મળે છે. જો કે, તેના કેટલાક સૌથી સામાન્ય લક્ષણોમાં વજન વધવું, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, શરદી, નબળાઇ, તણાવ અથવા ચિંતા અને ચહેરા પર સોજો શામેલ છે.

જો આમાંના કોઈપણ લક્ષણો જોવા મળે, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે. હાઇપોથાઇરોડીઝમ શોધવા માટે ડોકટરો બ્લ્ડ ટેસ્ટ કરે છે.

પ્રશ્ન- હાઈપોથાઈરોડિઝમમાં વજન ઘટાડી શકાય?

જવાબ- ડૉ. સાકેત કાન્ત સમજાવે છે કે હાઇપોથાઇરોડિઝમમાં ચયાપચય ધીમી પડી જાય છે, જેના કારણે વજન ઓછું કરવામાં મુશ્કેલી પડી શકે છે. પરંતુ યોગ્ય કાળજી અને જીવનશૈલીમાં ફેરફારથી વજન ઘટાડવું શક્ય છે. આ માટે હાઈપોથાઈરોડિઝમથી પીડિત વ્યક્તિએ કેટલાક મહત્ત્વપૂર્ણ પગલાં લેવા જોઈએ. તેને નીચેના સૂચકાંકો વડે સમજો-

ધ્યાનમાં રાખો કે હાઇપોથાઇરોડિઝમથી પીડિત વ્યક્તિએ ખૂબ ઝડપથી વજન ઘટાડવાનો પ્રયાસ ન કરવો જોઈએ. તે સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે. તેથી, વજન ઘટાડવાનું ધીમે ધીમે અને સતત થવું જોઈએ. હાઈપોથાઈરોઈડિઝમમાં વજન ઘટાડવા માટે સ્વસ્થ જીવનશૈલી અપનાવવાની સાથે સંતુલિત આહાર લેવો પણ જરૂરી છે. નીચેના ગ્રાફિક પરથી આને સમજો-

પ્રશ્ન- હાઈપોથાઈરોડિઝમમાં વજન ઘટાડવા માટે આહારમાં શું સામેલ કરવું?

જવાબ- આ માટે તમારા આહારમાં આયોડિનયુક્ત વસ્તુઓનો સમાવેશ કરો. જેમ કે આયોડિનયુક્ત મીઠું, પ્લમ, કેળા અને ડેરી ઉત્પાદનો. હાઈપોથાઈરોડિઝમમાં વિટામિન ડીની ઉણપ પણ વજનમાં વધારો તરફ દોરી જાય છે. તેથી, તમારા આહારમાં વિટામિન ડીથી સમૃદ્ધ ખોરાકનો સમાવેશ કરો. આ સિવાય તમે બીજું શું ખાઈ શકો છો, નીચે આપેલા નિર્દેશો જુઓ-

પ્રશ્ન- હાઈપોથાઈરોડિઝમમાં શું ન ખાવું જોઈએ?

જવાબ: હાઈપોથાઈરોઈડિઝમને કારણે વધતું વજન ઘટાડવા માટે માત્ર શું ખાવું અને શું ન ખાવું તે જાણવું પૂરતું નથી. ક્યારે અને કેટલું ખાવું તે જાણવું પણ જરૂરી છે. આ માટે, ઘણી વખત થોડી માત્રામાં ખાવાનું. સૂતા પહેલા ખાવાનું ટાળો અને ક્યારેય વધારે ન ખાઓ.

આ સિવાય હાઈપોથાઈરોઈડિઝમથી પીડિત લોકોએ ખાવા-પીવામાં ખૂબ કાળજી રાખવાની જરૂર છે. હાઈપોથાઈરોડિઝમમાં કઈ વસ્તુઓ ન ખાવી જોઈએ, તેને નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજો-

પ્રશ્ન- થાઈરોઈડ ટેસ્ટ કેટલા દિવસ પછી કરાવવો જોઈએ?

જવાબ- થાઈરોઈડની તપાસ વ્યક્તિની સ્થિતિ અને ડૉક્ટરની સલાહ પર આધાર રાખે છે. ડોકટરો સામાન્ય રીતે દર 3 થી 6 મહિનામાં ટેસ્ટની ભલામણ કરે છે જેથી થાઇરોઇડ હોર્મોનની સ્થિતિનું નિરીક્ષણ કરી શકાય અને દવાઓમાં જરૂરી ફેરફારો કરી શકાય.