33 મિનિટ પેહલાલેખક: શશાંક શુક્લા
- કૉપી લિંક
આપણે બધા ક્યારેક સપનાની દુનિયામાં ખોવાઈ જઈએ છીએ. શું તમે ક્યારેય નોંધ્યું છે કે મીટિંગની વચ્ચે, અભ્યાસ કરતી વખતે અથવા જ્યારે આપણે ડિનર માટે ટેબલ પર બેઠા હોઈએ છીએ, ત્યારે મન કલ્પનામાં ખોવાઈ જાય છે. ખરેખર, આને ‘દિવાસ્વપ્ન’ એટલે કે ડે ડ્રીમિંગ કહેવાય છે.
આપણે ઘણીવાર સાંભળીએ છીએ કે દિવાસ્વપ્ન જોવું એ વિચારશીલ વ્યક્તિત્વની નિશાની છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તેની નકારાત્મક અસરો પણ થઈ શકે છે. જો દિવા સ્વપ્ન જોવાની આદત બની જાય, તો તે તમારા જીવન પર ઊંડી અસર કરી શકે છે.
ભલે દિવાસ્વપ્ન જોવામાં મજા આવે અને આપણને સારું લાગે, પણ તે ઘણી બધી માનસિક સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
આવી સ્થિતિમાં, આજે આપણે રિલેશનશિપમાં જાણીશું કે-
- દિવાસ્વપ્નો જોવાથી આપણને શું નુકસાન થઈ શકે છે?
- આનાથી કેવી રીતે છુટકારો મેળવી શકાય?
- શું દિવસે સપના જોવા પણ ફાયદાકારક છે?
દિવાસ્વપ્ન જોવાના ગેરફાયદા શું છે?
બેલ્જિયમની ઘેન્ટ (Ghent) યુનિવર્સિટીના એક અભ્યાસ મુજબ, નકારાત્મક લાગણીઓ અને તણાવ સાથે સંઘર્ષ કરતા લોકો માટે દિવાસ્વપ્ન જોવાનું વધુ નુકસાનકારક હોઈ શકે છે. જ્યારે તણાવથી પીડિત લોકોનું મન ભટકાય છે, ત્યારે તે નકારાત્મક વિચારો તરફ વધુ દોડે છે.
આવા લોકોના મનમાં નકારાત્મક વિચારો વિકસી શકે છે. જેમ કે ‘હું ક્યારેય સફળ નહીં થઈશ’ અથવા ‘હું ભૂલ કરીશ.’ આ વિચારો ડિપ્રેશન અને તણાવ વધારી શકે છે.
ચાલો આને ગ્રાફિક દ્વારા સમજીએ.
ચાલો ગ્રાફિકને વિગતવાર સમજીએ.
કામથી વિક્ષેપ
જો તમારું મન વારંવાર અહીં અને ત્યાં ભટકતું રહેશે, તો તમે તમારા કામ પર યોગ્ય રીતે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકશો નહીં. આનાથી કામમાં ભૂલો થઈ શકે છે. ઉપરાંત, સમયસર કામ પૂર્ણ કરવામાં મુશ્કેલી પડી શકે છે. જો આ આદત લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહે, તો તમે તમારા ધ્યેયને ભૂલી શકો છો.
ભૂલી જવાની સમસ્યા
જો તમે સતત દિવાસ્વપ્નો જોતા રહો છો, તો તમે ભૂલી પણ શકો છો કે તમારે શું કરવાનું હતું અથવા તમારે ક્યાં જવાનું હતું. આના કારણે તમે નાના કાર્યો ભૂલી જવાનું શરૂ કરો છો. જો આ સમસ્યા ચાલુ રહે તો તે મોટી મુશ્કેલી તરફ દોરી શકે છે.
ઈજા થવાનું જોખમ
શું તમારી સાથે ક્યારેય એવું બન્યું છે કે તમે કસરત કરી રહ્યા હોવ, ભારે વસ્તુઓ ઉપાડી રહ્યા હોવ અથવા મશીન ચલાવી રહ્યા હો અને તમારું મન બીજે ક્યાંક ભટકતું હોય? જો આવું થાય, તો તમારે સાવચેત રહેવાની જરૂર છે. આવી સ્થિતિમાં, તમે ગંભીર રીતે ઘાયલ થઈ શકો છો અને અકસ્માતનો ભોગ બની શકો છો.
નકારાત્મક વિચારોની અસર
કેટલાક લોકો દિવસ દરમિયાન સપના જુએ છે, પરંતુ તેઓ હંમેશા નકારાત્મક વિચારોમાં ફસાયેલા રહે છે. આમ કરવાથી તમને નકારાત્મક વિચારોમાં ખોવાયેલી રહેવાની આદત પડી શકે છે. જેમાં વ્યક્તિ પોતાને વધુ નકારાત્મક વિચારોથી ઘેરી લે છે.
હતાશાનું જોખમ
જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ પોતાના વિશે નકારાત્મક વિચારો વિચારતો રહે છે અને તેમાં ડૂબેલો રહે છે, ત્યારે તેની માનસિક સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. તે ડિપ્રેશનના લક્ષણો અનુભવી શકે છે અથવા ડિપ્રેશનમાં જઈ શકે છે.
ચિંતાનું જોખમ
નકારાત્મક વિચારો વ્યક્તિના મનમાં પોતાના ભવિષ્ય વિશે ડર પેદા કરી શકે છે. આનાથી ચિંતાની સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. તમે હંમેશા માનસિક રીતે થાકેલા અનુભવી શકો છો.
વધુ પડતા દિવાસ્વપ્ન જોવાનું કારણ શું છે?
વધુ પડતા દિવાસ્વપ્ન જોવાના ઘણાં કારણો હોઈ શકે છે. આ પાછળના કારણો માનસિક દબાણ, તણાવ, એકલતા કે નકારાત્મક વિચારો હોઈ શકે છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ જીવનમાં કોઈ હેતુ સાથે સંઘર્ષ કરી રહી હોય અથવા તેને તેના સંજોગો ગમતા ન હોય, ત્યારે તે દિવાસ્વપ્ન જોઈને માનસિક શાંતિ શોધવાનો પ્રયાસ કરે છે.
આ તમારા મનમાંથી ચિંતાઓ દૂર કરવાનો એક રસ્તો છે. આને ‘માનસિક પલાયન’ કહી શકાય, જેમાં વ્યક્તિ બાહ્ય સમસ્યાઓથી બચવા માટે કલ્પનાની દુનિયામાં ખોવાઈ જાય છે.
જ્યારે આપણે ખૂબ જ દિવાસ્વપ્નો જોતા હોઈએ છીએ, ત્યારે મગજનું ડિફોલ્ટ મોડ નેટવર્ક સક્રિય થઈ જાય છે. મગજનો આ ભાગ કલ્પના કરવા અને વિચારવાનું કામ કરે છે. જ્યારે આપણે આપણા વિચારોમાં ખોવાયેલા રહીએ છીએ, ત્યારે આપણે વાસ્તવિકતા સાથેનો સંપર્ક ગુમાવવા લાગીએ છીએ. આ આપણા મગજના કાર્ય કરવાની રીતને અસર કરી શકે છે.
આનો સામનો કરવા માટે શું કરવું?
દિવાસ્વપ્ન જોવાનું બંધ કરવા માટે આપણે ડાયરી લખી શકીએ છીએ. આ સાથે, ધ્યેય માત્ર સપનામાં જ રાખવાને બદલે, તેના પર વાસ્તવિક રીતે કામ કરવાનું શરૂ કરવું જોઈએ.
લક્ષ્યો નક્કી કરો – તમારા જીવનના લક્ષ્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાથી તમે નકારાત્મક વિચારો ટાળી શકો છો. સ્પષ્ટ ધ્યેય નક્કી કરીને તેના તરફ કામ કરવાથી દિવાસ્વપ્નો જોવાનું ઓછું થાય છે.
સંબંધ- જ્યારે આપણે કોઈને પસંદ કરવાનું શરૂ કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે ઘણીવાર તેના વિશે કાલ્પનિક વાતો વિચારવાનું શરૂ કરીએ છીએ. આપણને લાગે છે કે આ વાતો સાચી છે અને આપણા શરીરમાં ખુશીના હોર્મોન્સ બહાર આવે છે. જોકે, એકવાર આપણે નક્કી કરી લઈએ કે આપણે શું કરવા માંગીએ છીએ, પછી આ કલ્પનાઓ આપમેળે ઓછી થવા લાગે છે.
જર્નલિંગ – તમારા સપના વિશે લખો. આનાથી તમે તમારી કલ્પનાઓને વાસ્તવિકતામાં ફેરવી શકો છો, જે તમારા મનને શાંતિ આપે છે. તમારા વિચારો પર નિયંત્રણ રાખવાનો આ એક સારો રસ્તો છે.
નવા શોખ કેળવો – તમારી મનપસંદ પ્રવૃત્તિઓ માટે સમય આપો. જેમ કે સંગીત સાંભળવું, રમવું, મુસાફરી કરવી. આ તમારી સર્જનાત્મકતાને દિશા આપે છે અને તમારા કાર્ય પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.
તમારી દિનચર્યા બદલો – રોજ એક જ કામ કરવાથી તમારું મન વિચલિત થાય છે. તમારી દિનચર્યા બદલવાથી તમારું ધ્યાન વધારવામાં મદદ મળે છે. આનાથી મનમાં ઉત્સાહ આવે છે અને તે સક્રિય થાય છે.
સત્ય સ્વીકારો – સમસ્યાઓનો સ્વીકાર કરીને, તેમને યોગ્ય રીતે સમજીને અને તેમના પર કામ કરીને, તમે દિવાસ્વપ્ન જોવાની સમસ્યાથી છુટકારો મેળવી શકો છો.
ઉપચાર- જ્ઞાનાત્મક વર્તણૂકીય ઉપચાર (CBT) માનસિક સમસ્યાઓને સમજવામાં અને સારવાર કરવામાં મદદ કરી શકે છે, જે દિવાસ્વપ્ન જોવાની આદતને પણ ઘટાડી શકે છે.
