2 કલાક પેહલાલેખક: શશાંક શુક્લા
- કૉપી લિંક
આપણી આસપાસ અનેક પ્રકારના લોકો હોય છે. કેટલાક લોકો નાની નાની બાબતોમાં ગુસ્સે થઈ જાય છે તો કેટલાક લોકો નાની નાની બાબતોમાં નારાજ થઈ જાય છે. જ્યારે, કેટલાક લોકો એવા હોય છે જે એક ક્ષણમાં જ ભાવુક થઈ જાય છે, જાણે કોઈએ તેમના હૃદયને ઠેસ પહોંચાડી હોય.
આ બધી આપણી લાગણીઓ છે. જ્યારે આ લાગણીઓ આપણા પર હાવી થઈ જાય છે, ત્યારે આપણું મન શાંત રહી શકતું નથી. ગુસ્સો, ચિંતા અને ઉદાસી જેવી લાગણીઓ આપણને અંદરથી નુકસાન પહોંચાડે છે. જ્યારે આ લાગણીઓ આપણા પર હાવિ થઈ જાય છે, ત્યારે આપણે સાચા અને ખોટા વચ્ચેનો તફાવત ભૂલી જઈએ છીએ.
હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીના એક સંશોધન મુજબ, આ લાગણીઓ આપણા સ્વાસ્થ્ય તેમજ આપણા નિર્ણયોને અસર કરે છે. ક્યારેક આપણી લાગણીઓ આપણને સાચા નિર્ણયો લેવામાં મદદ કરે છે, પરંતુ ક્યારેક તે ખોટા નિર્ણયો પણ લેવાઈ જાય છે.
લાગણીઓ આપણા જીવનનો એક મહત્ત્વપૂર્ણ ભાગ છે, પરંતુ આપણે તેને નિયંત્રિત કરવાનું શીખવું પડશે જેથી આપણે યોગ્ય નિર્ણયો લઈ શકીએ અને સુખી જીવન જીવી શકીએ.
આજે આપણે રિલેશનશિપમાંશીખીશું કે-
- આપણે આપણી લાગણીઓને કેમ કાબૂમાં રાખી શકતા નથી?
- શું લાગણીઓને કાબૂમાં રાખવી યોગ્ય છે?
- લાગણીઓને કેવી રીતે નિયંત્રિત કરી શકાય?
આપણે આપણી લાગણીઓને કેમ કાબૂમાં રાખી શકતા નથી?
જ્યારે પણ આપણે કોઈ પણ કામ વિચાર્યા વગર કરીએ છીએ, ત્યારે આપણી લાગણીઓને કાબૂમાં રાખવી મુશ્કેલ બની જાય છે. જ્યારે આપણે ખૂબ ખુશ હોઈએ છીએ, ત્યારે પણ તે આપણા નિર્ણય પર અસર કરી શકે છે. તેવી જ રીતે, ગુસ્સો, ઉદાસી, ક્રોધ અને નિરાશા જેવી નકારાત્મક લાગણીઓ પણ આપણા નિર્ણય લેવામાં અવરોધ ઊભો કરી શકે છે.
આપણે આપણી લાગણીઓને કાબૂમાં રાખી શકતા નથી તેનાં ઘણાં કારણો હોઈ શકે છે. ઘણી વખત આપણે આપણી લાગણીઓથી વાકેફ હોતા નથી, તો બીજી તરફ આપણે આપણી લાગણીઓને બળજબરીથી દબાવવાની આદત વિકસાવીએ છીએ. આવી સ્થિતિમાં, તે અચાનક વિસ્ફોટ કરી શકે છે.
ઉતાવળ કરવી અને નાની નાની બાબતો પર નારાજ થવું લાગણીઓને કાબૂમાં રાખવાની ક્ષમતાને અસર કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, સૌથી મહત્ત્વની બાબત એ છે કે આપણે આપણી લાગણીઓને સ્વીકારવી જોઈએ. કોઈપણ નિર્ણય કાળજીપૂર્વક વિચારણા પછી લેવો જોઈએ.
શું લાગણીઓ પર કાબૂ રાખવો યોગ્ય છે?
આપણે ક્યારેય આપણી લાગણીઓને દબાવવી ન જોઈએ, પરંતુ તેમને સમજવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. આપણી લાગણીઓને સમજીને પછી નિયંત્રિત કરીને આપણે જીવનમાં વધુ સારું કરી શકીએ છીએ. આનાથી આપણે મુશ્કેલ સમયમાં પણ શાંત રહી શકીએ છીએ અને સારા નિર્ણયો લઈ શકીએ છીએ, જે આપણું જીવન સુખી અને સફળ બનાવે છે.
શું હું મારી લાગણીઓને કાબૂમાં રાખી શકું છું?
આપણી લાગણીઓ અચાનક અને અનૈચ્છિક હોય છે. આના પર આપણું કોઈ નિયંત્રણ નથી. આવી સ્થિતિમાં, આપણે તેને અનુભવાતી અટકાવી શકીએ નહીં. જોકે, આપણે તેને બીજી દિશામાં અથવા બીજી લાગણી તરફ ફેરવી શકીએ છીએ. આ દ્વારા આપણે તેની તીવ્રતા અને અસર ઘટાડી શકીએ છીએ.
લાગણીઓને કેવી રીતે નિયંત્રિત કરી શકાય?
જો આપણે આપણી લાગણીઓને કાબૂમાં રાખતા શીખીશું, તો આપણે ઘણી સમસ્યાઓ હલ કરી શકીશું.
આ સાથે, આપણે આપણી લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવા માટે સંગીતની મદદ લઈ શકીએ છીએ. તમે જોયું હશે કે જ્યારે આપણે ખૂબ જ અસ્વસ્થ હોઈએ છીએ, ત્યારે સંગીત સાંભળવાથી તણાવ, ગુસ્સો અને ચિંતામાંથી રાહત મળે છે. આવી સ્થિતિમાં, સંગીત સાંભળવાથી લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવામાં પણ મદદ મળી શકે છે.
સેલ્ફ કેર પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવાનું શીખો
જર્નલ ઓફ હ્યુમન બિહેવિયર ઇન ધ સોશિયલ એન્વાયર્નમેન્ટમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ મુજબ, જ્યારે તમે તમારા મન, શરીર અને ભાવનાનું ધ્યાન રાખો છો, ત્યારે તમે તમારી જાતને વધુ સારી રીતે સમજી શકો છો અને તમારી લાગણીઓને નિયંત્રિત કરી શકો છો. ચાલો આ પ્રવૃત્તિઓને ગ્રાફિક્સ દ્વારા સમજીએ.
ચાલો ગ્રાફિક્સને વિગતવાર સમજીએ.
તમારી ભાવનાના ઉત્તેજકોને ઓળખો: તમારી લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવાનો પહેલો રસ્તો એ છે કે તમને શું ઉત્તેજિત કરે છે તે સમજવું. શું કોઈ ચોક્કસ લોકો, પરિસ્થિતિઓ કે વિચારો તમને પરેશાન કરે છે? તમારી લાગણીઓ પર ધ્યાન આપો અને તેને ડાયરીમાં લખો. એ પણ નોંધ કરો કે તમને કેવું લાગે છે અને તે સમયે શું થઈ રહ્યું છે. આ તમને લાગણીઓની પેટર્નને ઓળખવામાં અને તમારા ટ્રિગર્સને સમજવામાં મદદ કરશે.
ઊંડા શ્વાસ લેવાની પ્રેક્ટિસ કરો: જ્યારે તમે તીવ્ર લાગણીઓ અનુભવી રહ્યા હોવ, ત્યારે ઊંડા, લાંબા શ્વાસ લેવાની પ્રેક્ટિસ કરો. આ તમને તણાવ ઘટાડવામાં અને તમારી લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
સકારાત્મક વિચારસરણીનો વિકાસ કરો: નકારાત્મક વિચારોને સકારાત્મક વિચારોમાં બદલવાનો પ્રયાસ કરો. તમારી શક્તિઓ અને સકારાત્મક અનુભવો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો. જ્યારે તમને નકારાત્મક વિચારો આવે, ત્યારે એવી કોઈ વાતનો વિચાર કરો જે તમને ખુશ કરે.
ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે કોઈ કામ વિશે ચિંતિત છો, તો તમારા શ્રેષ્ઠ પરફોર્મન્સમાંથી એક વિશે વિચારો. તે દૃષ્ટિકોણ બદલવા અને લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
ગુસ્સા પર કાબુ રાખો: જ્યારે પણ તમને ગુસ્સો આવે, ત્યારે તરત જ પ્રતિક્રિયા આપવાનું ટાળો. થોડીવાર શાંત રહો. આવા સમયે તમે બીજી કોઈ જગ્યાએ જઈ શકો છો. ઉદાહરણ તરીકે, તમે ફરવા જઈ શકો છો, સંગીત સાંભળી શકો છો અથવા કંઈક એવું કરી શકો છો જે તમને આરામ આપે. જ્યારે તમે શાંત થાઓ, ત્યારે તમારી લાગણીઓ વિશે વાત કરો.
સ્ટ્રેસને મેનેજ કરો: તણાવના કિસ્સામાં, થોડો સમય શાંત જગ્યાએ બેસો. તમે યોગ અને ધ્યાન પણ કરી શકો છો. આ તમને તણાવ ઘટાડવામાં અને તમારી લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
મનપસંદ સંગીત સાંભળો: સંગીતમાં લાગણીઓને શાંત કરવાની અને સકારાત્મક લાગણીઓને પ્રોત્સાહન આપવાની શક્તિ છે. જ્યારે તમે તણાવ અનુભવો છો, ત્યારે સંગીત સાંભળો. તે તમને તણાવ મુક્ત કરવામાં અને તમારી લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
ધ્યાન અને યોગનો અભ્યાસ કરો: ધ્યાન અને યોગ તમારા મન અને શરીરને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે. નિયમિત પ્રેક્ટિસથી, તમે તમારી લાગણીઓ પર વધુ સારી રીતે નિયંત્રણ મેળવી શકો છો. ધ્યાન અને યોગ તણાવ, ચિંતા ઘટાડવામાં અને ધ્યાન વધારવામાં મદદ કરી શકે છે.
