39 મિનિટ પેહલાલેખક: શિવકાંત શુક્લ
- કૉપી લિંક
આજકાલ જમતી વખતે ટીવી, મોબાઈલ, લેપટોપ કે અન્ય કોઈ સ્ક્રીનમાં જોતાં રહેવું સામાન્ય વાત છે. કેટલાક લોકોની આ આદત બની ગઈ છે. તેઓ તેમના મોબાઇલ પર તેમના મનપસંદ ટીવી શો અથવા મૂવી જોયા વિના ખોરાક ગળી શકતા નથી. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે જમતી વખતે મોબાઈલ તરફ જોવું સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલું હાનિકારક હોઈ શકે છે.
માર્કેટિંગ રિસર્ચ અને કન્સલ્ટિંગ એજન્સી સાયબર મીડિયા રિસર્ચ (CMR) એ વર્ષ 2022માં દેશના કેટલાક મોટાં શહેરોનાં 1000 લોકો પર એક અભ્યાસ હાથ ધર્યો હતો. તેમાં એવું જાણવા મળ્યું કે 58% લોકો જમતી વખતે સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરે છે.
આ જ એજન્સીનો અન્ય એક અભ્યાસ દર્શાવે છે કે દેશમાં સરેરાશ બાળકો 12 વર્ષની ઉંમરે સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કરે છે. તે દિવસમાં લગભગ 6.5 કલાક તેનો ઉપયોગ કરે છે. 91% બાળકો એવાં છે કે જેઓ તેમના મોબાઈલથી અલગ થવા પર સ્ટ્રેસ અનુભવે છે.
આ આંકડા દર્શાવે છે કે, બાળકોથી લઈને મોટાઓ સુધી દરેક વ્યક્તિ મોબાઈલ ફોનની પકડમાં છે. આમાંથી બહાર નીકળવું કોઈપણ માટે સરળ નથી. પરંતુ જમતી વખતે સ્ક્રીન તરફ જોવાની આદત તમારા સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક બની શકે છે. આ અંગે ગંભીરતાથી વિચારવાની જરૂર છે.
તેથી આજે તબિયતપાણીમાં આપણે જમતી વખતે મોબાઈલ જોવાથી સ્વાસ્થ્યને થતા નુકસાન વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-
- જમતી વખતે મોબાઈલ સ્ક્રીન તરફ કેમ ન જોવું જોઈએ?
- આ આદતથી કેવી રીતે છુટકારો મેળવી શકાય?
નિષ્ણાત- ડૉ. પૂનમ તિવારી, સિનિયર ડાયટિશિયન, ડૉ. રામ મનોહર લોહિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિકલ સાયન્સ (લખનૌ)
જમતી વખતે મોબાઈલ જોવાની સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર જમતી વખતે મોબાઈલ કે અન્ય કોઈ સ્ક્રીન તરફ જોવું સ્વાસ્થ્ય માટે ઘણી રીતે હાનિકારક બની શકે છે. આ આદત આપણા શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે.
જ્યારે આપણે જમતી વખતે મોબાઈલ ફોન તરફ જોઈએ છીએ ત્યારે આપણે આપણી ખાવાની પ્રક્રિયાને બરાબર સમજી શકતા નથી. આનાથી જરૂરિયાત કરતાં વધુ પડતું ખાવાની શક્યતા વધી શકે છે, જેનાથી પાચનની સમસ્યા પણ થઈ શકે છે. આ સિવાય તેના કેટલાક ગેરફાયદા પણ છે, જે તમે નીચેના ગ્રાફિકમાં જોઈ શકો છો.
ચાલો, હવે જમતી વખતે મોબાઈલ જોવાથી થતી સમસ્યાઓ વિશે વિગતવાર વાત કરીએ.
વધુ પડતું ખાવાથી વજન વધી શકે છે જ્યારે આપણે જમતી વખતે મોબાઈલ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે કેટલું ખાઈ રહ્યા છીએ તે જોવામાં અસમર્થ હોઈએ છીએ. આનો અર્થ એ છે કે આપણે ધીમે ધીમે ભૂખ કરતાં વધુ ખોરાક ખાઈ લઈએ છીએ કારણ કે આપણે ખોરાક પ્રત્યે સભાન નથી. લાંબા સમય સુધી વધુ પડતું ખાવાથી વજન વધી શકે છે.
પાચન સંબંધી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે જ્યારે આપણે જમતી વખતે મોબાઈલ પર ધ્યાન આપીએ છીએ ત્યારે આપણે ખોરાકને બરાબર ચાવતા નથી. તેનાથી પેટ સંબંધિત સમસ્યાઓ જેમ કે ગેસ, અપચો અથવા એસિડિટી થઈ શકે છે.
માનસિક સ્વાસ્થ્ય પ્રભાવિત થઈ શકે છે ભોજન કરતી વખતે મોબાઈલ તરફ જોવું પણ માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર નકારાત્મક અસર કરે છે. જ્યારે આપણે જમતી વખતે મોબાઈલમાં વ્યસ્ત હોઈએ છીએ ત્યારે આપણું ધ્યાન ખોરાકમાંથી બીજી વસ્તુઓ તરફ દોરાઈ જાય છે. જેમ કે સોશિયલ મીડિયા, ઈમેલ કે ચેટ્સ. આ સમય દરમિયાન, ઘણી વખત નકારાત્મક સમાચાર, વ્યક્તિગત ટિપ્પણીઓ અથવા કામ સંબંધિત સંદેશાઓ આવે છે, જે ક્યારેક તણાવનું કારણ બની શકે છે.
આંખની સમસ્યા થઈ શકે છે મોબાઈલ સ્ક્રીન પર વધુ સમય વિતાવવાથી થાક, ડ્રાયનેસ અને આંખોમાં બળતરા થઈ શકે છે. જો જમતી વખતે આ આદત ચાલુ રહે તો આંખોના સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર પડે છે.
ડિજિટલ એડિક્શન અને સમયનો બગાડ મોબાઈલમાં વ્યસ્ત રહેવાથી ખોરાક ખાવામાં સામાન્ય કરતાં વધુ સમય લાગી શકે છે. આ સિવાય આપણે ખાવાનું યોગ્ય રીતે ચાખી શકતા નથી. જો કે ખોરાકને લાંબા સમય સુધી ચાવ્યા પછી ખાવું સારું છે, પરંતુ આ દરમિયાન મોબાઈલ જોવાથી ડિજિટલ એડિક્શન વધે છે, જે બાબત ખતરનાક છે.
મોબાઈલ જોવાની આદતથી કેવી રીતે છુટકારો મેળવવો જો તમે જમતી વખતે મોબાઈલ જોવાની આદતથી છુટકારો મેળવવા ઈચ્છો છો તો સૌથી પહેલા તમારે તમારી વિચારસરણી અને વર્તન બદલવું પડશે. આ આદત એક દિવસમાં તોડી શકાતી નથી. આ માટે દરરોજ પ્રેક્ટિસ કરવી જરૂરી છે.
સૌ પ્રથમ, જમતી વખતે તમારા મોબાઈલને પહોંચથી દૂર રાખો. તમે તેને બીજા રૂમમાં રાખી શકો છો, જેથી જમતી વખતે ધ્યાન વિચલિત ન થાય. આ સાથે, તમારું ધ્યાન સંપૂર્ણ રીતે ખોરાક પર રહેશે અને તમે તેનો આનંદ માણી શકશો. આ સિવાય કેટલીક અન્ય પદ્ધતિઓ પણ અપનાવી શકાય છે. નીચે ગ્રાફિક જુઓ.
ખોરાક માત્ર પેટ ભરવા માટે નથી ખોરાક ખાવાનો અર્થ માત્ર પેટ ભરવાનો નથી. ખોરાક સંબંધિત ટેવો સ્વાસ્થ્ય અને જીવનશૈલી પર ઊંડી અસર કરે છે. ખોરાક માત્ર ભૂખ જ નથી સંતોષતો પણ શરીરને પોષણ પણ આપે છે.
તેનાથી શરીરને એનર્જી મળે છે અને તે સારી રીતે કામ કરે છે. સ્વસ્થ અને સંતુલિત આહાર લેવાથી આપણે ઘણી બીમારીઓથી બચી શકીએ છીએ. જો તમે માત્ર પેટ ભરવા માટે જ ખાશો તો શરીરમાં પોષક તત્વોની ઉણપ સર્જાશે. આનાથી ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
ભોજન કરતી વખતે આ વાતોનું ધ્યાન રાખો ડાયેટિશિયન ડૉ.પૂનમ તિવારી કહે છે કે, યોગ્ય રીતે ખોરાક ખાવાથી માત્ર પાચનક્રિયા સ્વસ્થ રહે છે એટલું જ નહીં, સમગ્ર સ્વાસ્થ્ય પર પણ તેની સારી અસર પડે છે. આ માટે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. નીચે ગ્રાફિક જુઓ.