3 કલાક પેહલાલેખક: ગૌરવ તિવારી
- કૉપી લિંક
ઇન્ટરનેટ અને સોશિયલ મીડિયા પર એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે, ટામેટાંમાં નિકોટિન હોય છે. જો તમે ધૂમ્રપાન છોડતા હો તો તમારે આ સમયગાળા દરમિયાન ટામેટાં ન ખાવા જોઈએ કારણ કે તે ધૂમ્રપાનની તલપ જગાવે છે.
પહેલો પ્રશ્ન એ છે કે શું ટામેટાંમાં ખરેખર નિકોટિન હોય છે? જવાબ હા છે. બટાકા, ટામેટાં અને રીંગણ જેવાં ઘણાં શાકભાજીમાં નિકોટિન હોય છે. જો કે, તેનું પ્રમાણ એટલું ઓછું હોય છે કે તેના કારણે ધૂમ્રપાન કરવાની ઇચ્છા થવી મુશ્કેલ નથી પરંતુ અશક્ય છે.
અત્યાર સુધી, કોઈ વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસમાં બહાર આવ્યું નથી કે ટામેટાં ખાવાથી ધૂમ્રપાનની તૃષ્ણા થઈ શકે છે. 100 ગ્રામ ટામેટામાં સિગારેટમાં રહેલા નિકોટીનના 10 હજારમા ભાગ જેટલું નિકોટિન હોય છે.
આ ભ્રામક તથ્યો ઉપરાંત, ટામેટા એક ખૂબ જ ફાયદાકારક શાકભાજી છે. તેથી જ આજે ‘તબિયતપાણી’માં આપણે ટામેટાં વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-
- તેનું પોષણ મૂલ્ય શું છે?
- આનાથી કયા રોગોનું જોખમ ઓછું થાય છે?
- ટામેટાં ખાવાનું કેટલું ફાયદાકારક છે?
- કોણે ટામેટાં ન ખાવા જોઈએ?
ટામેટાં ખાવાના ઘણા ફાયદા છે
ટામેટાંમાં લાઈકોપીન અને લ્યુટીન જેવા શક્તિશાળી એન્ટીઓક્સીડેન્ટ હોય છે. તેમાં રહેલા પોષક તત્ત્વો ન્યુરોડીજનરેટિવ રોગ, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ અને હૃદય રોગના જોખમને ઘટાડે છે.
ટામેટાંનું પોષણ મૂલ્ય
ટામેટામાં લગભગ 95% પાણી હોય છે. બાકીના 5%માં મુખ્યત્વે કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ અને ફાઈબરનો સમાવેશ થાય છે. તેમાં ખાંડ, પ્રોટીન અને ચરબી પણ હોય છે. ગ્રાફિકમાં તેનું પોષણ મૂલ્ય જુઓ:
ટામેટાંમાં અદ્ભુત વિટામિન્સ અને મિનરલ્સ હોય છે
ટામેટામાં વિટામિન A અને C ભરપૂર માત્રામાં હોય છે. તેમાં પોટેશિયમ, કેલ્શિયમ અને ફોસ્ફરસ જેવા મિનરલ્સ પણ હોય છે. ગ્રાફિકમાં તેના તમામ વિટામિન્સ અને મિનરલ્સ જુઓ:
દરરોજ ટામેટા ખાવાના 10 મોટા ફાયદા
ન્યુટ્રિશનિસ્ટ ડૉ.અમૃતા મિશ્રા કહે છે કે, રોજ એક ટમેટું ખાવાથી ઘણા ફાયદા થઈ શકે છે. આ સિવાય તે શિયાળામાં આપણા શરીરને હાઇડ્રેટ રાખે છે. રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે અને કેન્સર જેવા ગંભીર રોગોનું જોખમ ઘટાડે છે. ટામેટાં ખાવાના અન્ય ફાયદા શું છે, જુઓ ગ્રાફિકમાં:
ચાલો તેના કેટલાક ફાયદાઓને વિગતવાર સમજીએ:
રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે
ટામેટાંમાં રહેલું લાઈકોપીન ફ્રી રેડિકલ્સ સામે લડીને રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે. તેથી જ લાઇકોપીનથી ભરપૂર ટામેટાં ફેફસાં, પેટ કે પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું જોખમ ઘટાડી શકે છે. નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, ટામેટાં સ્વાદુપિંડ, આંતરડાં, ગળા, મોં અને સ્તન કેન્સરનું જોખમ ઘટાડી શકે છે.
હૃદયના સ્વાસ્થ્યને સુધારે છે
ટામેટામાં હાજર લાઇકોપીન એલડીએલ એટલે કે ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલના સ્તરને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને બ્લડ પ્રેશર ઘટાડવામાં પણ મદદ કરે છે. આનાથી હૃદય રોગનું જોખમ ઘટાડી શકાય છે. ટામેટાંમાં રહેલા વિટામિન B અને E અને એન્ટીઑકિસડન્ટ ફ્લેવોનોઈડ્સ પણ હૃદયના સ્વાસ્થ્યને સુધારે છે.
બ્લૂ લાઇટ સામે આંખોનું રક્ષણ કરે છે
ટામેટાંમાં લ્યુટીન અને ઝેક્સાન્થિન નામના સંયોજનો હોય છે, જે તમારી આંખોને સ્માર્ટફોન અને કોમ્પ્યુટર જેવા ડિજિટલ ઉપકરણોના વાદળી પ્રકાશથી સુરક્ષિત કરે છે.
ટામેટાં ફેફસાના નુકસાનને અટકાવે છે
ટામેટા અસ્થમા અને શ્વાસ સંબંધી રોગોને અટકાવી શકે છે. એમ્ફિસી (શ્વાસની બીમારી)થી રક્ષણ કરી શકે છે. આ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં ફેફસાંને ધીમે-ધીમે નુકસાન થવા લાગે છે. ટામેટાંમાં હાજર લાઇકોપીન, લ્યુટીન અને ઝેક્સાન્થિન જેવા એન્ટિઓક્સિડન્ટ્સ ધુમાડા અને અન્ય હાનિકારક પદાર્થો સામે લડીને ફેફસાંનું રક્ષણ કરે છે.
સ્ટ્રોક અટકાવે છે
જો ટામેટાંને રોજ ડાયટમાં સામેલ કરવામાં આવે તો સ્ટ્રોકની શક્યતા ઘટી શકે છે. નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત એક અભ્યાસ અનુસાર, ટામેટાં ખાવાથી બળતરા ઓછી થઈ શકે છે. તે રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે, કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર ઘટાડી શકે છે અને લોહીના ગંઠાઈ જવાને રોકી શકે છે. આ બધી વસ્તુઓ સ્ટ્રોકને રોકવામાં મદદ કરી શકે છે.
મોંના સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનના એક અભ્યાસ અનુસાર, લાઇકોપીન પેઢાના સોજા અને રોગ સામે રક્ષણ આપે છે. જો કે, વધુ પડતા કાચા ટામેટાં ખાવાથી તેમાં રહેલા એસિડને કારણે દાંતના દંતવલ્કને નુકસાન થઈ શકે છે. ટામેટાં ખાધા પછી તરત જ દાંત સાફ કરવાથી વધુ નુકસાન થઈ શકે છે. જો તમારે બ્રશ કરવું હોય તો ટામેટાં ખાધા પછી ઓછામાં ઓછી 30 મિનિટ રાહ જુઓ.
ત્વચાને થતા નુકસાનને અટકાવે છે
સૂર્યથી પોતાને બચાવવા માટે લોકો ટોપી અથવા સનસ્ક્રીનનો ઉપયોગ કરે છે. ટામેટાંમાં રહેલું લાઈકોપીન ટામેટાને અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોથી બચાવે છે. તેવી જ રીતે, તે આપણી ત્વચાને પણ સુરક્ષિત કરે છે. આ સિવાય તે ત્વચાની અંદરના કોષોને નુકસાન થવાથી પણ બચાવે છે.
ટામેટાં ખાવાથી સંબંધિત કેટલાક સામાન્ય પ્રશ્નો અને જવાબો
પ્રશ્ન: હું એક દિવસમાં કેટલા ટામેટાં ખાઈ શકું?
જવાબ: દરરોજ એક કે બે ટામેટાં ખાવા સલામત છે. તેનાથી શરીરને જરૂરી તમામ પોષક તત્વો મળી રહે છે. વધુ પડતા ટામેટાં ખાવાથી પેટમાં બળતરા અને દુખાવો થઈ શકે છે. બ્લડ સુગર ઘટી શકે છે. તેથી ટામેટાં માત્ર મર્યાદામાં જ ખાઓ.
પ્રશ્ન: શું ટામેટાં કાચા કે રાંધેલા ખાવા સારા છે?
જવાબ: ટામેટા કાચા કે રાંધેલા ખાવાથી ફાયદો થાય છે. તેને રાંધવાથી તેના પોષણ મૂલ્યમાં બહુ ફરક પડતો નથી. જો કે, જ્યારે ટામેટાંને રાંધવામાં આવે છે, ત્યારે તેમાં હાજર લાઇકોપીન જેવા મહત્ત્વપૂર્ણ એન્ટીઑકિસડન્ટો શરીર માટે સરળતાથી શોષાય છે.
પ્રશ્ન: ટામેટાં ખાવાથી શું આડઅસર થાય છે?
જવાબ: વધુ પડતા ટામેટાં ખાવાથી એસિડ રિફ્લક્સ અથવા ઝાડા થઈ શકે છે. જો તમે લાંબા સમય સુધી દરરોજ ઘણા બધા ટામેટાં ખાઓ છો, તો તમને કિડનીમાં પથરી થઈ શકે છે. કેટલાક લોકોને ટામેટાંની એલર્જી પણ હોઈ શકે છે. જો ટામેટાં ખાધા પછી કોઈને ત્વચા પર ફોલ્લીઓ થાય અથવા કોઈ સમસ્યા દેખાય તો ટામેટાં ન ખાવા જોઈએ.
પ્રશ્ન: કોણે ટામેટાં ન ખાવા જોઈએ?
જવાબઃ આ લોકોએ ટામેટાં ન ખાવા જોઈએ અથવા ખાતાં પહેલાં ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
- જેમને કિડનીમાં પથરી છે.
- જેમને એસિડિટી કે હાર્ટબર્નની સમસ્યા હોય છે.
- જેમને ગેસની સમસ્યા છે.
- જેમને ત્વચાની એલર્જી છે.
- જેમને સાંધાનો દુખાવો રહે છે.
- જેમને ઝાડા રહે છે.
