એક મહિના સુધી યોગ કરવાથી જીવન બદલાશે: અનેક બીમારીઓ થશે દૂર, અસર ફક્ત 30 જ દિવસમાં જોવા મળશે

આપણા જીવનમાં મોટી ભૂમિકા ફિટનેસ ભજવે છે. જો આપણે ફિટ રહીશું, તો જ આપણે આપણા બધા કામ વધુ સારી રીતે કરી શકીશું. ફિટ રહેવાની પણ અનેક રીતો હોઈ શકે છે, પરંતુ સદીઓથી યોગે તેમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે.

જ્યારે તમે ‘યોગ’ શબ્દ સાંભળો છો ત્યારે તમારા મગજમાં શું આવે છે? પ્રાણાયામ, કસરત કે લચીલું શરીર? પરંતુ યોગ માત્ર આટલા પૂરતું જ મર્યાદિત નથી. આ આના કરતાં અનેક ગણું વધારે છે. યોગનો અર્થ માત્ર વાળવું, શરીરને ફેરવવું અથવા શ્વાસ અંદર લેવાનો નથી. તે તમને એવી સ્થિતિમાં લાવવાનો એક માર્ગ છે જ્યાં તમે અસલિયત જેવી છે તે રીતે જુઓ અને અનુભવો.

એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારથી પ્રકૃતિ હતી ત્યારથી યોગનો અભ્યાસ કરવામાં આવે છે. આ 6 હજાર વર્ષ જૂની પદ્ધતિ છે. યોગ એ સ્વસ્થ જીવન જીવવાની કળા અને વિજ્ઞાન છે. આવું કરવાથી માત્ર શારીરિક જ નહીં માનસિક વિકાસમાં પણ ફાયદો થાય છે.

પરંતુ આજના વ્યસ્ત જીવનમાં લોકો પાસે તેમના સ્વાસ્થ્યની કાળજી લેવા માટે સમય નથી. તેઓ યોગ જેવી પ્રાચીન કળાથી દૂર જતા રહ્યા છે.

ભારત સરકારના આયુષ મંત્રાલય દ્વારા 2022 ના રાષ્ટ્રીય સર્વેક્ષણ મુજબ, ભારતમાં 11.8% લોકો યોગ કરે છે, જે ઉત્તરીય ક્ષેત્રમાં સૌથી વધુ અને પૂર્વીય ક્ષેત્રમાં સૌથી ઓછું છે.

દુનિયાભરના લોકો યોગ અને તેનું મહત્ત્વ જાણે છે, પરંતુ આળસ અને સમયના અભાવને કારણે તેઓ તેને પોતાની દિનચર્યામાં સામેલ કરી શકતા નથી.

આને ધ્યાનમાં રાખીને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર (UN)એ 2014માં 21 જૂનને આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ તરીકે જાહેર કર્યો હતો. યુએનએ કહ્યું કે યોગ જીવનના તમામ પાસાઓ વચ્ચે સંતુલન જાળવે છે. દરેક વ્યક્તિએ તે કરવું જોઈએ.

આજે આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ હોવાથી, ‘તબિયતપાણી’ કોલમમાં આપણે યોગ અને તેના મહત્ત્વ વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-

નિષ્ણાત- અંકિત પારીક, યોગા ટ્રેનર, જયપુર

યોગનો ઇતિહાસ હજારો વર્ષ જૂનો છે
‘યોગ’ સંસ્કૃત શબ્દ ‘યુજ’ પરથી ઉતરી આવ્યો છે, જેનો અર્થ થાય છે જોડાવું. આ શબ્દ પોતે ઘણું બધું કહે છે. તેનો હેતુ તમારા મન અને શરીરને જોડવાનો અને તેમને શાંતિથી અને સાથે મળીને કામ કરવામાં મદદ કરવાનો છે.

આ એક પ્રાચીન પ્રથા છે જે વર્ષોથી ચાલી રહી છે, જેને છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં લોકપ્રિયતા મળી છે.

નેશનલ સેન્ટર ફોર કોમ્પ્લિમેન્ટરી એન્ડ ઈન્ટિગ્રેટિવ હેલ્થ (NCCIH) અનુસાર, પૂરક ઉપચાર તરીકે 13 મિલિયનથી વધુ પુખ્ત વયના લોકો દ્વારા યોગનો અભ્યાસ કરવામાં આવે છે. જેમાં 58% પુખ્ત લોકોનું કહેવું છે કે યોગ સ્વાસ્થ્યને સારું રાખે છે.

યોગ શારીરિક સ્વાસ્થ્યની સાથે માનસિક શાંતિ આપે છે
માત્ર જીમ કરવાથી આપણું શરીર સ્વસ્થ રહે છે, યોગ આપણા શરીરની સાથે સાથે મનને પણ સ્વસ્થ રાખે છે. આ સુંદર કલા ઘણી સદીઓથી વિકસિત થઈ છે અને આજે તે સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાયેલી છે.

નીચે આપેલા ગ્રાફિકમાં યોગના શારીરિક ફાયદાઓ વિશે જાણો-

યોગથી તણાવ દૂર થાય છે, એકાગ્રતા વધે છે
યોગ શરીરમાં માનસિક ફેરફારો પણ લાવે છે. ઘણા લોકો મનની શાંતિ માટે વારંવાર યોગ કરે છે. આ ઉપરાંત મગજને લગતી બીમારીઓ પણ યોગ કરવાથી મટાડી શકાય છે.

એજન્સી ફોર હેલ્થકેર રિસર્ચ એન્ડ ક્વોલિટી (AHRQ) ના રિપોર્ટ અનુસાર, યોગ તણાવ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.

યોગ કરવાથી શરીરને થતા માનસિક લાભો જોવા માટે નીચેનું ગ્રાફિક જુઓ-

યોગ શરીરના રસાયણશાસ્ત્ર પર પણ કામ કરે છે, લાલ રક્તકણોમાં વધારો કરે છે
યોગ એ એક વૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયા છે. જો આપણે શરીરની અંદર રાસાયણિક પ્રણાલીને યોગ્ય રીતે રાખવા માંગતા હોય તો શાંતિપૂર્ણ રહેવું જરૂરી છે. યોગ મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. યોગ આપણા શરીરમાં રહેલા રસાયણો પર પણ કામ કરે છે.

નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં આપવામાં આવેલા એક અભ્યાસ મુજબ યોગ કરવાથી લિપિડ પ્રોફાઇલ પર પણ અસર થાય છે. જો કે, ચોક્કસ તારણો માટે વધુ લાયકાત ધરાવતા ટ્રાયલ અથવા જૂથ અભ્યાસની જરૂર છે.

ઈશા ફાઉન્ડેશનના સ્થાપક સદગુરુ કહે છે કે જો શરીરની અંદરની રાસાયણિક પ્રણાલીને યોગ્ય રાખવી હોય તો શાંતિપૂર્ણ હોવું જરૂરી છે અને આ માટે યોગ એક વૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયા છે.

સામાન્ય રીતે પૂછાતા પ્રશ્નો-

પ્રશ્ન- શું દરરોજ 20 મિનિટ યોગ કરવું પૂરતું છે?
જવાબ- હા, 20 મિનિટનો યોગ તમારી લવચીકતા વધારવામાં મદદ કરી શકે છે.

પ્રશ્ન- શું આપણે ખાલી પેટે યોગ કરી શકીએ?
જવાબ- હા, ખાલી પેટે યોગ કરવું વધુ સારું માનવામાં આવે છે. કેટલાક યોગ જેમ કે અષ્ટાંગ અથવા પાવર યોગ, તમારે ખાલી પેટ પર રહેવાની જરૂર છે.

પ્રશ્ન- યોગ કરવાનો યોગ્ય સમય કયો છે?
જવાબ- યોગ દિવસના કોઈપણ સમયે કરી શકાય છે, પરંતુ સામાન્ય રીતે સવાર કે સાંજ નાસ્તો કરતા પહેલાં કરવું વધુ સારું છે.

પ્રશ્ન- યોગ કર્યા પછી સ્નાન કરવું જોઈએ?
જવાબ- હા, યોગ કે કોઈપણ પ્રકારની કસરત કરવાથી તમને પરસેવો થાય છે અને શરીરમાંથી ઝેરી તત્ત્વો બહાર નીકળી શકે છે. જો આને બહાર કાઢવામાં ન આવે તો તે તમારી ત્વચા માટે હાનિકારક બની શકે છે. પરંતુ યોગ કર્યાના 15-20 મિનિટ પછી જ સ્નાન કરવું જોઈએ.