1 કલાક પેહલાલેખક: શશાંક શુક્લા
- કૉપી લિંક
સ્વાભિમાન અથવા આત્મસન્માન એ આપણા જીવનનો આધાર છે. જ્યારે આપણે આપણી જાતને મહત્ત્વ આપીએ છીએ અને આત્મવિશ્વાસથી ભરપૂર હોઈએ છીએ, ત્યારે આપણે કોઈપણ પડકારનો વધુ સારી રીતે સામનો કરી શકીએ છીએ.
જો કે, કેટલીકવાર ચોક્કસ સંજોગો અને નકારાત્મક વિચારસરણીને લીધે, આપણે આપણી જાતને ઓછી આંકવાનું શરૂ કરીએ છીએ. આ ઓછા આત્મસન્માનને કારણે થાય છે, જે આપણા જીવનને ખરાબ રીતે અસર કરી શકે છે.
શું તમે ક્યારેય અનુભવ્યું છે કે તમારો આત્મવિશ્વાસ ઓછો છે? શું આ તમારા માનસિક સ્વાસ્થ્ય, કાર્ય અથવા સંબંધોને અસર કરે છે?
જ્યારે આપણે આપણી જાતને ઓછો આંકીએ છીએ, ત્યારે બધું મુશ્કેલ લાગે છે. જો કે ધીમે ધીમે તમે તમારો આત્મવિશ્વાસ વધારી શકશો. નાના ફેરફારો અને થોડા સરળ પગલાં સાથે, તમે ફરીથી આત્મવિશ્વાસ અનુભવી શકો છો.
આવી સ્થિતિમાં આજે આપણે રિલેશનશિપમાં જાણીશું કે-
- આત્મસન્માન (સેલ્ફ એસ્ટીમ) શું છે?
- તમારું આત્મસન્માન કેટલું છે?
- તેનાં લક્ષણો શું છે?
- આત્મગૌરવ વધારવાની કઈ રીતો છે?
આત્મસન્માન (સેલ્ફ એસ્ટીમ)શું છે? આત્મસન્માન એ એક લાગણી છે જે આપણને આપણા મહત્ત્વનો અહેસાસ કરાવે છે. જ્યારે આપણે આપણી જાતને સમજીએ છીએ, આપણા ગુણોને ઓળખીએ છીએ, ત્યારે આપણે આપણી જાતને મૂલ્યવાન સમજીએ છીએ.
શું તમે ક્યારેય એવું અનુભવ્યું છે કે જ્યારે કોઈ તમારા વખાણ કરે ત્યારે તમે ખુશ થઈ જાઓ છો? તેવી જ રીતે, જ્યારે તમે તમારી જાતને સમજો છો, ત્યારે તમારો આત્મવિશ્વાસ વધે છે. આત્મસન્માનનો અર્થ છે તમારી જાતને માન આપવું, તમારી જાતને પ્રેમ કરવો અને તમારી ક્ષમતાઓમાં વિશ્વાસ રાખવો.
આપણી જાતને સમજી અને મૂલ્યાંકન કરીને, આપણે જીવનના પડકારોનો વધુ સારી રીતે સામનો કરી શકીએ છીએ. આપણે બધા આપણા વિશે અભિપ્રાય ધરાવીએ છીએ. આ અભિપ્રાયો આપણા જીવન અને અન્ય લોકો સાથેના સંબંધો પર ઊંડી અસર કરે છે.
આત્મસન્માનનું મહત્ત્વ આત્મસન્માન માનસિક સ્વાસ્થ્ય, સંબંધો અને વ્યાવસાયિક વૃદ્ધિ પર ઊંડી અસર કરે છે. નબળાં આત્મસન્માનને કારણે, લોકો નિષ્ફળતાઓ પર વધુ ધ્યાન આપે છે અને તેમની નાની સફળતાઓને અવગણે છે. તેનાથી ડિપ્રેશન અને ચિંતાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
સ્વસ્થ આત્મસન્માન માનસિક સ્વાસ્થ્ય સુધારે છે. તમે ઓછો તણાવ અનુભવો છો. કોઈની સાથે વાત કરવા અને તેમની મદદ લેવા માટે આરામદાયક અનુભવો છો. ઓછું આત્મસન્માન રાખવાથી તમે સમાજથી અલગ પડી શકો છો, જ્યારે વધુ સારું આત્મસન્માન રાખવાથી તમે ખુલ્લેઆમ વાતચીત કરી શકો છો અને મજબૂત સંબંધો બનાવી શકો છો.
નબળા આત્મસન્માનના કારણો નબળા આત્મસન્માન માટે ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. વિચારો, ભૂતકાળના અનુભવો અને અન્ય લોકો સાથેના સંબંધો પણ તેના પર અસર કરે છે.
આત્મસન્માન કિશોરાવસ્થાથી પુખ્તાવસ્થા સુધી વધે છે અને 50-60 વર્ષની ઉંમરે શિખરે પહોં છે. જો કે, એકલતા અને સામાજિક સમર્થનનો અભાવ હીન આત્મસન્માન તરફ દોરી શકે છે.
માણસ એક સામાજિક પ્રાણી છે અને એકલતાના કારણે માનસિક સમસ્યાઓનો શિકાર બની શકે છે. બાળપણમાં માતા-પિતા અથવા અન્ય વ્યક્તિઓ તરફથી શારીરિક અથવા ભાવનાત્મક દુર્વ્યવહાર પણ તમારું આત્મસન્માન ઘટાડી શકે છે. સોશિયલ મીડિયા પર અન્ય લોકો સાથે તમારી સરખામણી કરવાથી આત્મસન્માન ઓછું થઈ શકે છે.
આત્મસન્માન વધારવાની રીતો આપણા બધાની અંદર એક અવાજ હોય છે. જો આપણે આપણી જાતને કહીએ કે, ‘હું કશું કરી શકતો નથી’ અથવા ‘મારા મિત્રો મને છોડી દેશે’ તો આપણું આત્મસન્માન ઓછું થવા લાગે છે. નકારાત્મક વિચારોને હકારાત્મક વિચારોમાં બદલવાથી આત્મસન્માન વધારવામાં મદદ મળી શકે છે.
ચાલો આને ગ્રાફિક દ્વારા સમજીએ.
તમારી સાથે હકારાત્મક રીતે વાત કરો
જો તમે તમારી જાતને કહો, “હું કંઈ કરી શકતો નથી.” તેથી તમે તમારી પોતાની રીતે અવરોધો મૂકી રહ્યા છો. તમે તમારી જાતને જેટલી ઊતરતી ગણશો, તેટલું આગળ વધવું મુશ્કેલ બનશે. આવી સ્થિતિમાં, તમારી જાતને કહો, “હું આ કરી શકું છું.”
શક્તિઓને ઓળખો શું તમે તમારી નાની સફળતાઓ પર ધ્યાન આપ્યું છે? જેમ કે, તમારી જીમની દિનચર્યા પૂર્ણ કરવી અથવા મુશ્કેલ પ્રોજેક્ટ સમયસર પૂરો કરવો. જ્યારે પણ તમને લાગે કે તમે કોઈ બાબતમાં સફળ નથી થઈ રહ્યા, ત્યારે તમારી જાતને યાદ કરાવો કે તમે ભૂતકાળમાં કેટલી મુશ્કેલીઓને સરળ બનાવી છે.
શીખવાનો પ્રયત્ન કરો એવું જરૂરી નથી કે તમે બધું જ પરફેક્ટ કરો. સૌથી મહત્ત્વની બાબત એ છે કે, તમે શીખતા રહો. નવી કૌશલ્યો શીખવાનો પ્રયાસ કરો. પછી ભલે તે તમારી નોકરી કે શોખ સાથે સંબંધિત હોય.
નાનાં લક્ષ્યો બનાવો મોટી અપેક્ષાઓ રાખવાને બદલે નાના અને સરળ લક્ષ્યો નક્કી કરો. દરેક નાના ધ્યેયની સફળતા તમને આત્મવિશ્વાસ અને ઉર્જા આપશે. આ સાથે મોટા લક્ષ્ય તરફ આગળ વધો. અથવા મોટા ધ્યેયને ભાગોમાં વહેંચો અને એક સમયે એક પગલું આગળ વધો. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમારે એક દિવસમાં પુસ્તક વાંચવાનું પૂરું કરવું હોય, તો સવારે ઉઠીને તેનો ચોથો ભાગ પૂરો કરો, લંચ દરમિયાન અથવા સાંજે નાસ્તા દરમિયાન પુસ્તક વાંચો. તમે મિત્રોને બોલાવી શકો છો અને તેમને પુસ્તક વાંચીને સંભળાવી શકો છો અને રાત્રે સૂતા પહેલા તેને પૂરું કરી શકો છો.
પોતાની સંભાળ રાખો જો તમે તમારી જાતને મહત્ત્વપૂર્ણ માનો છો તો તમારા સ્વાસ્થ્યનું પણ ધ્યાન રાખો. સ્વસ્થ આહાર લો, યોગ્ય ઊંઘ અને માનસિક શાંતિ તમારા આત્મસન્માનમાં વધારો કરે છે. ધ્યાન અને કસરત કરો.
સકારાત્મક લોકોને મિત્રો બનાવો જે લોકો તમને સમજે છે અને પ્રશંસા કરે છે તેમની સાથે સમય વિતાવો. જેની અસર તમારા જીવન પર સકારાત્મક પડે છે.
મદદ મેળવો જો તમે નકારાત્મક વિચારોથી પરેશાન છો, તો મદદ લેવા માટે અચકાશો નહીં. તમારા મિત્રો, કુટુંબીજનો અથવા કોઈ વ્યાવસાયિક સાથે વાત કરો.