શિયાળામાં છોડને વધુ કાળજીની જરૂર હોય છે!: સૂર્યપ્રકાશ, ખાતર અને પાણીનું બેલેન્સ કેવી રીતે રાખવું, ગાર્ડનિંગ એક્સપર્ટની 7 ટીપ્સ

શિયાળાની ઋતુ મનુષ્યો, પ્રાણીઓ તેમજ છોડ અને વૃક્ષો માટે મુશ્કેલ હોય છે. ઠંડા તાપમાન, ઠંડા પવનો અને ઓછા સૂર્યપ્રકાશને કારણે છોડ કરમાઈ જવા લાગે છે. ઉપરાંત, આ સિઝનમાં વધુ પાણી અને ખાતર છોડને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. તેથી ઠંડા હવામાનમાં છોડની વધુ કાળજી લેવાની જરૂર છે.

તો ચાલો આજે આપણે શિયાળામાં ઇન્ડોર અને આઉટડોર છોડની કાળજી લેવાની જરૂરિયાત વિશે વાત કરીએ. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-

એક્સપર્ટઃ રાજકુમાર કપૂર, ગાર્ડનિંગ એક્સપર્ટ, આગ્રા

પ્રશ્ન- શિયાળામાં છોડની વધારાની કાળજી શા માટે જરૂરી છે? જવાબ- શિયાળાની મોસમ છોડ માટે ઘણા પડકારો લાવે છે. ઓછા સૂર્યપ્રકાશને કારણે છોડનો વિકાસ ધીમો પડી જાય છે. છોડમાં માત્ર એક મર્યાદા સુધી ધુમ્મસ અને ઠંડા તાપમાનને સહન કરવાની ક્ષમતા હોય છે. કેટલાક છોડ ભારે ઠંડી સહન કરી શકતા નથી. આ કારણે તેઓ ઝડપથી સુકાઈ જવા લાગે છે.

આ સિવાય અતિશય ઠંડીને કારણે છોડ પર હિમનું પાતળું પડ જમા થાય છે. આને કારણે પાંદડા અથવા છોડ સુકાઈ જાય છે. આ જ કારણ છે કે આ સિઝનમાં છોડની વિશેષ કાળજી લેવી જોઈએ.

પ્રશ્ન- શિયાળામાં છોડને કેવા પ્રકારની સંભાળની જરૂર હોય છે? જવાબ- ગાર્ડનિંગ એક્સપર્ટ રાજકુમાર કપૂર કહે છે કે ઠંડીની સિઝનમાં ઇન્ડોર કે આઉટડોર પ્લાન્ટ્સની કાળજી લેવા માટે કેટલીક બાબતોનું ખાસ ધ્યાન રાખવું જોઈએ. નીચેના ગ્રાફિક પરથી આને સમજો-

ચાલો હવે ઉપરોક્ત મુદ્દાઓ વિશે વિગતવાર વાત કરીએ.

છોડને જરૂર મુજબ જ પાણી આપો સામાન્ય રીતે, છોડને શિયાળામાં ઓછા પાણીની જરૂર પડે છે કારણ કે જમીનમાં લાંબા સમય સુધી ભેજ રહે છે. તેમને દરરોજ પાણી આપવાથી તેમના મૂળમાં સડો થઈ શકે છે. આનાથી છોડ સુકાઈ શકે છે. તેથી, ઠંડીના દિવસોમાં દરરોજ પાણી પીવાનું ટાળવું જોઈએ.

છોડને તડકામાં રાખો બધા છોડને સૂર્યપ્રકાશની જરૂર હોય છે. સૂર્યપ્રકાશ વિના કોઈપણ છોડ લાંબા સમય સુધી ટકી શકતો નથી. તેથી, શિયાળામાં કેટલાક સમય માટે ઇન્ડોર છોડને બહાર તડકામાં રાખો.

છોડમાં માત્ર જૈવિક ખાતરનો જ ઉપયોગ કરો કોઈપણ ઋતુમાં રાસાયણિક ખાતરોને બદલે છોડને જૈવિક ખાતરો જ નાખવા જોઈએ. મોટાભાગના છોડને ઠંડા મહિનાઓમાં ઓછા પોષક તત્વોની જરૂર હોય છે. આ સમયે ખાતર નાખવાથી જમીનમાં પોષક તત્વોનો સંચય થઈ શકે છે, જે મૂળને નુકસાન પહોંચાડે છે. જો છોડ સુકાઈ જવા લાગ્યા હોય તો જૈવિક ખાતરો જ નાખો.

નિયમિતપણે પાંદડા સાફ કરો શિયાળામાં, જ્યારે બારીઓ ઘણીવાર બંધ હોય છે, ત્યારે ઇન્ડોર છોડના પાંદડા પર ધૂળ એકઠી થાય છે. તે સૂર્યપ્રકાશને અવરોધિત કરી શકે છે અને પ્રકાશસંશ્લેષણને ઘટાડી શકે છે. જેના કારણે છોડ નબળો પડી જાય છે. તેથી છોડના પાંદડા સાફ કરવા મહત્વપૂર્ણ છે.

જંતુઓથી છોડને સુરક્ષિત કરો સ્પાઈડર માઈટ, એફિડ્સ અને સ્કેલ જેવા જંતુઓ શિયાળાના મહિનાઓમાં ઘરની અંદર વધુ સક્રિય હોઈ શકે છે. તેથી તમારા છોડને નિયમિતપણે તપાસો. જો જંતુઓ દેખાય તો જંતુનાશકોનો છંટકાવ કરો.

પ્રશ્ન- શિયાળામાં કયા છોડને વધુ કાળજીની જરૂર છે? જવાબ- રાજકુમાર કપૂર જણાવે છે કે શિયાળામાં મોટાભાગના હર્બલ છોડ જેમાં સુક્યુલન્ટ્સ, એડેનિયમ, પેટુનિયા, પૅન્સી, સાલ્વિયા, તુલસી અને ટામેટા, મરચાં અને રીંગણના છોડની વધુ કાળજી લેવી પડે છે. નીચેના ગ્રાફિક પરથી આને સમજો-

પ્રશ્ન- ઓક્સિજન માટે ઘરમાં કયા છોડ વાવી શકાય? જવાબ- કેટલાક છોડ 24 કલાક ઓક્સિજન છોડે છે. તેને લગાવવાથી તમારા ઘરનું વાતાવરણ શુદ્ધ થઈ શકે છે. આ ન માત્ર હવાને શુદ્ધ કરે છે પણ ઘરને હરિયાળું અને સુંદર પણ બનાવે છે. નીચેના ગ્રાફિક પરથી આને સમજો-

પ્રશ્ન- શિયાળામાં છોડને કેટલું પાણી આપવું જોઈએ? જવાબ- શિયાળામાં છોડને પાણી આપતા પહેલા જમીનની ભેજ તપાસો. જ્યારે જમીન ઓછામાં ઓછી બે ઈંચ ઊંડી સૂકી થઈ જાય ત્યારે જ છોડને પાણી આપવું જોઈએ. શિયાળામાં, તમે સવારે અથવા સાંજે ગમે ત્યારે પાણી આપી શકો છો. છોડને પાણી આપતી વખતે, પાંદડા પર પણ થોડું પાણી છાંટવું. આ જંતુઓ અથવા ગંદકી દૂર કરે છે.

પ્રશ્ન- શિયાળામાં છોડ માટે કયું તાપમાન સારું છે? જવાબ- છોડની પ્રજાતિ પર આધાર રાખે છે. મોટાભાગના ઇન્ડોર છોડ માટે, દિવસ દરમિયાન 18-25 °C અને રાત્રે 10-15 °C તાપમાન આદર્શ છે. જો કે, કેટલાક છોડ 10 ડિગ્રી સેલ્સિયસથી ઓછા તાપમાનનો સામનો કરી શકતા નથી.

પ્રશ્ન- શિયાળામાં છોડને કેવી રીતે સુરક્ષિત કરી શકાય? જવાબ: છોડને જંતુઓથી બચાવવા માટે સૂકા લીમડાના પાનનો પાવડર બનાવીને છોડ પર છાંટવો. આ સિવાય બજારમાં સરળતાથી ઉપલબ્ધ લીમડાના તેલનો સ્પ્રે અને મસ્ટર્ડ કેક પાવડર છોડ પર છાંટી શકાય છે. તે જ સમયે, છોડને મોસમી જીવાતોથી બચાવવા માટે કેટલીક દવાઓ પણ બજારમાં ઉપલબ્ધ છે. તમે જરૂર મુજબ તેનો ઉપયોગ પણ કરી શકો છો.

પ્રશ્ન- ઘરના છોડ બગડી રહ્યા છે કે કેમ તે કેવી રીતે ઓળખવું? જવાબ : ઇન્ડોર છોડને શિયાળામાં વધુ નુકસાન થાય છે અથવા તેનો વિકાસ ધીમો પડી જાય છે. છોડના નુકસાનની સૌથી મોટી નિશાની તેમના પાંદડાના રંગમાં ફેરફાર છે. ઠંડીને કારણે છોડ સુકાઈ જવાની બીજી નિશાની છે તેના પાંદડા નબળા પડવા અને તૂટવા. આ સ્થિતિમાં, જો છોડની સમયસર કાળજી લેવામાં ન આવે, તો તેના બધા પાંદડા પડી જશે.

આ સિવાય જો છોડની દાંડીનો ઉપરનો ભાગ સૂકવવા લાગ્યો હોય તો તેનો અર્થ એ છે કે તે ધીરે ધીરે બગડી રહ્યો છે. જો કે, ઠંડા હવામાનમાં કેટલાક છોડ માટે આ કુદરતી છે. વસંત આવે ત્યારે આ છોડ ફરી લીલા થઈ જાય છે.