- Gujarati News
- Lifestyle
- Prasad Of 56 Types Of Laddus Ready, Ram Lalla Will Be The Victim Of The Famous ‘Panchi Pethan’, Know The Interesting Story Of Pethan
નવી દિલ્હી19 મિનિટ પેહલાલેખક: મરજિયા જાફર
- કૉપી લિંક
આગ્રાના પેઠાંની મીઠાશ અયોધ્યામાં ભળી જશે. આજે રામ મંદિરમાં રામ લલ્લાની પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા થશે. રામનગરી અયોધ્યાને દુલ્હનની જેમ શણગારવામાં આવી છે.
પૂજા અને અભિષેક દરમિયાન કરવામાં આવતા પ્રસાદમાં પેઠાંની 56 જાતોનો પણ સમાવેશ થાય છે. આગ્રાના પ્રખ્યાત ‘પંછી પેઠાં’ દ્વારા છપ્પન અલગ-અલગ ફ્લેવરમાં 560 કિલો પેઠાં અયોધ્યા પહોંચ્યા છે.
પાંચી પેઠાંના કારીગરોએ દિવસ-રાત મહેનત કરીને વિવિધ સ્વાદ અને સુગંધના પેઠાં તૈયાર કર્યા છે અને 56 જાતના પેઠાંના લાડુ બનાવ્યા છે.
‘પંછી પેઠાં’ અયોધ્યા પહોંચ્યાં
આગ્રાના ‘પંછી પેઠાં’ જે 70 વર્ષથી વધુ જૂની છે, તે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે અને આ પવિત્ર તહેવારનો ભાગ બની રહી છે.
‘પંછી પેઠાં’ પણ અલગ-અલગ ફ્લેવરમાં અયોધ્યા પહોંચ્યાં છે. 56 જાતના પેઠાં અયોધ્યા પહોંચ્યા છે, જેમાં દેશી ખાંડ, ચિરોંજી, બદામ, પિસ્તા, અંજીર, અખરોટ, ચિલગુંજા, નારિયેળ, ખજૂર, એલચી, કેસર, કેરી, કેળા, ગુલાબ, ક્રીમ, ચોકલેટ, બ્લુ બેરી, સ્ટ્રોબેરી, નારંગીનો સમાવેશ થાય છે. એપલ, કોફીબાઈટ, મલાઈ કુલ્ફી, ગુલાબ જામુન, રસમલાઈ, પેડા પેથા, રસભોગ, રસગુલ્લા, મિલ કેક, ગાજર, ડોડા, રાબડી, ચેના, વેનીલા, કીવી, એનર્જી, લીંબુ, ફુદીનો જેવા સ્વાદના પેઠાં લાડુનો સમાવેશ થાય છે. આ તમામ પેઠાંઓને થાળીઓમાં સજાવીને રામ લલ્લાને અર્પણ કરવામાં આવશે.
પેઠાંનો સ્વાદ એકવાર તો લેવો જ જોઈએ
આગ્રા આવ્યા પછી માત્ર તાજમહેલ જ જોવા નથી મળતો, પરંતુ પેઠાંનો સ્વાદ ચાખ્યા વિના કોઈ આગ્રા છોડતું નથી, પરંતુ તે ભેગા પણ લઇ જાય છે.
શહેરમાં પગ મૂકતાં જ જૂની ઈમારતો અને એ ઈમારતોની આજુબાજુથી પસાર થતી સાંકડી ગલીઓ, સુગંધીદાર પેઠાંની સુગંધથી વાતાવરણમાં એક અનોખી જ મહેક જોવા મળે છે અને મનમાં ફરજિયાતપણે આવી જ જાય છે કે ‘કુછ મીઠા હો જાયે.’ આગ્રા આવતા પ્રવાસીઓ પછી ભલે તે વિદેશી હોય કે સ્થાનિક, પોતાને પેઠાંનો સ્વાદ લેતા રોકી શકતા નથી.
આગ્રાના પેઠાં તાજમહેલ કરતાં પણ જુના
પેઠાં અને તાજમહેલ વચ્ચે ખૂબ જ ઊંડો સંબંધ છે. એવું કહેવાય છે કે પેઠાંની રેસિપી તાજમહેલના પાયા કરતાં જૂની છે. 17મી સદીમાં જ્યારે શાહજહાં તાજમહેલબનાવતા હતા ત્યારે મજૂરો રોજ એ જ ખોરાક ખાવાથી કંટાળી જતા હતા.
ત્યારપછી જ્યારે હવામાન ખૂબ જ ગરમ થાય ત્યારે 20 હજાર કામદારો પધોમધખતા તડકામાં પથ્થરો કોતરીને થાકી જતા હોય ગરમી તેમને અકળાવી દેતી, ત્યારે ગરમીથી રાહત આપવા માટે આર્થિક અને ઉર્જા ભરતી મીઠાઈઓ કામદારોને અર્પણ કરવામાં આવતી.
આ મીઠાઈનું નામ પેઠાં હતું અને સમય જતાં જેમ-જેમ દુનિયામાં તાજમહેલનો મહિમા ફેલાઈ ગયો તેમ આગ્રાનું ગૌરવ બની ગયેલા પેઠાંની મીઠાશ, સ્વાદ અને સુગંધમાં પણ વધારો થતો ગયો અને આજે આ પેઠાં રામ લલ્લાના ચરણ પાસે જગ્યા બનાવશે.
તાજમહેલ 1653માં પૂર્ણ થયો હતો. પછી પેઠાંના કારીગરોએ પેઠાંબનાવવાનો ધંધો ઉપાડ્યો. કેટલાક લોકો માને છે કે પ્રાચીન સમયમાં પેઠાંની મીઠાઈનો ઉપયોગ દવા તરીકે થતો હતો.
શાહજહાંના બેગમ મુમતાઝ પણ પેઠાં પાછળ પાગલ હતા
પેઠાં સાથે જોડાયેલી કેટલીક વાતો પણ સામે આવી. શાહજહાંની પત્ની મુમતાઝને પેઠાં બહુ જ પસંદ હતા. ખાસ વાત એ છે કે મુમતાઝે પોતે પેઠા તૈયાર કરીને શાહજહાંને ખવડાવ્યા હતા.
મુઘલ બાદશાહને પેઠાંની મીઠાઈ એટલી ભાવતી હતી કે તેમણે તેમના પોતાના શાહી રસોડામાં બનાવવાની જાહેરાત કરી.
શાહજહાંએ પોતે 500 કારીગરોની મદદથી શાહી રસોડા માટે પેઠાં બનાવવાનું શરૂ કર્યું. આજે પણ પેઠાં બનાવનારા કારીગરોના ઘરોમાં ખાંડની ચાસણીની જેમ આ વાર્તા પેઢી દર પેઢી પેઠાંના ધંધામાં મધુરતા ઉમેરી રહી છે.
આ રીતે તૈયાર કરવામાં આવે છે મીઠાઈ
સફેદ પેઠાં એક ફળ છે જેને કાચા પેઠા પણ કહેવાય છે. આગ્રાની આસપાસના ગામડાઓમાં પેઠાંના ફળ ઉગાડવામાં આવે છે. સૌથી પહેલાં પેઠાંના ચાર ભાગમાં કાપીને વચ્ચેનો ભાગ કાઢી નાખવામાં આવે છે. બાકીના ફળને તીક્ષ્ણ છરીથી કાપવામાં આવે છે.
પછી મોલ્ડની મદદથી તેને વિવિધ આકારમાં મોલ્ડ કરવામાં આવે છે. લગભગ એક કલાક પાણીમાં રાખ્યા બાદ તેમને ઉકાળવામાં આવે છે.
ફટકડી ઉકળતા પાણીમાં ઉમેરવામાં આવે છે, જેથી ચૂનોનો કોઈ નિશાન રહે નહીં. બાદમાં તેમને ખાંડની ચાસણીમાં ઓગાળીને ફરીથી ઉકાળવામાં આવે છે. સૂકા પેઠાં બનાવવા માટે સૂકવવામાં આવે છે જ્યારે ભીના પેઠાં બનાવવા માટે ખાંડની ચાસણીમાં બોળીને રાખવામાં આવે છે.
પાન પ્રેમીઓ માટે પાન પેઠાં
પાન પેઠાં સૌથી મોંઘા પેઠાં પૈકી એક છે. આ ખાસ કરીને પાન પ્રેમીઓ માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું. તેની કિંમત 200 થી 300 રૂપિયા પ્રતિ કિલોગ્રામ છે. આ પાન આકારના પેથામાં ગુલકંદ અને ઘણા મસાલા ઉમેરવામાં આવે છે. આ પેઠાં લાંબો સમય રાખી શકાતી નથી. લગ્ન સમારોહ કે પાર્ટીઓમાં તેને ખૂબ પસંદ કરવામાં આવે છે.
પેઠાં સેન્ડવિચ 1958માં આવી
કેસરી રંગના પેઠાં 180 થી 250 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચાય છે. આ પેઠાં કાજુ, કિસમિસ અને ચિરોંજીથી ભરેલા હોય છે. આ જ કારણ છે કે તેમને બનાવવાનો ખર્ચ વધી જાય છે. આ પેઠાં એક અઠવાડિયાં સુધી રાખી શકાય છે અને ખાઈ શકાય છે. પેઠાંની વિદેશમાં નિકાસ થાય છે. પેઠાં સેન્ડવિચ બનાવવાની શરૂઆત 1958માં થઈ હતી.
પ્રશ્ન એ છે કે – આગ્રામાં પેઠાંની ક્યાંથી ખરીદી કરવી
શહેરમાં દરેક જગ્યાએ પેઠાંની દુકાનો જોવા મળે છે. આંકડાઓ અનુસાર, આગ્રામાં 5000થી વધુ નાની-મોટી પેઠાંની દુકાનો છે. પરંતુ કેટલીક દુકાનો ખૂબ પ્રખ્યાત છે. તેમાંથી એક છે પંછી પેઠાં .
પંછી પેઠાંની દુકાન સૌથી જૂની
પંછી પેઠાં આગ્રાની સૌથી જૂની દુકાનોમાંની એક છે. તેની શરૂઆત 1926માં પંચમ લાલ ગોયલ (પંચી લાલ જી) દ્વારા એક નાની દુકાન ‘પંછી પેઠાં ભંડાર’ તરીકે કરવામાં આવી હતી.
આજે શહેરમાં તેમના ઘણા આઉટલેટ્સ છે. 1971માં, તે ‘પંછી પેઠાં સ્ટોર’ બન્યું અને પછી ‘પંછી પેઠાં ફૂડ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ’ નામની કંપની બની. પણ નામ બદલાયું નહીં.
આજે પણ તેનું નામ ‘પંછી પેઠાં ‘ છે. નૂરી દરવાજા પાસે આવેલી આ દુકાન આ મીઠાઈની પહેલી અને પૈતૃક દુકાન છે. આગ્રામાં પંછી પેઠાં નામની દુકાનોનું નેટવર્ક છે. પરંતુ મુખ્ય દુકાનોની સંખ્યા માત્ર 6 છે.
પેઠાં : સ્વાદ અને આરોગ્ય બંનેમાં બેસ્ટ
સફેદ કોળું માત્ર સ્વાદ માટે જ નહીં પણ સ્વાસ્થ્ય માટે પણ સારું છે. વાસ્તવમાં, તેમાં ઘણા પ્રકારના પોષક તત્ત્વો હોય છે, જે શરીરને પોષણ આપે છે. આયુર્વેદમાં પેઠાંથી અનેક રોગોની સારવાર કરવામાં આવે છે.
આયુર્વેદમાં તે રોગો સામે લડવામાં અસરકારક હોવાનું કહેવાય છે. વૈજ્ઞાનિક સંશોધન મુજબ, આયર્નની ઉણપથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ સંબંધિત સમસ્યાઓ થાય છે. પેઠાં આયર્નની ઉણપને દૂર કરવામાં મદદરૂપ છે. ફલૂ અને શરદીમાં પણ પેથા ફાયદાકારક છે.
ગેસ અને કબજિયાત બંને પેટ સંબંધિત સમસ્યાઓ છે. તેનાથી છુટકારો મેળવવા માટે તમે સફેદ પેઠાંનો ઉપયોગ કરી શકો છો. પેઠાંમાં ગેસ્ટ્રો પ્રોટેક્ટિવ અને એન્ટીઓક્સીડેન્ટ ગુણ હોય છે. જે કબજિયાત અને ગેસની સમસ્યામાં રાહત અપાવે છે.
ઉનાળામાં બહાર જતા પહેલાં પેઠાં ખાવા અને પાણી પીવાથી પેટ ઠંડુ રહે છે અને હીટસ્ટ્રોકથી બચે છે. ઉનાળામાં નાકમાંથી લોહી પડતું નથી.
તણાવ દૂર કરે છે અને યાદશક્તિ સારી સ્થિતિમાં રાખે છે. પેઠાં વધતા બ્લડ પ્રેશરને ઘટાડવા માટે દવા તરીકે થાય છે. પેઠાં UTI ચેપથી બચાવે છે.
