સવારે ઉઠવા એક કરતા વધુ એલાર્મ સેટ કરો છો?: મન અને શરીર પર તેની ખરાબ અસર થાય છે, સ્નૂઝિંગને કારણે આળસનું પ્રમાણ વધે છે, જાણો એક જ એલાર્મ પર કેવી રીતે જાગવું

શું તમે સવારે ઉઠવામાં આળસુ છો? તમે સવારે વહેલા ઉઠવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છો અને આ માટે તમે માત્ર એક નહીં પરંતુ 4-5 એલાર્મ સેટ કરો છો. બે-ત્રણ એલાર્મ સ્નૂઝ કર્યા પછી, તેઓ ચોથા કે પાંચમા એલાર્મ પર જાગો છો. જેના કારણે ઘણી વખત તમને કામ પર જવામાં મોડું થાય છે. જો એમ હોય, તો તે જાણવું ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે કે તમે તમારા માનસિક સ્વાસ્થ્યને નુકસાન પહોંચાડી રહ્યા છો.

સ્લીપ એક્સપર્ટ્સનું કહેવું છે કે વધારે પડતા એલાર્મ સેટ કરવાથી તમારા માટે કેટલીક સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. આ તમને દિવસભર સુસ્તી અને થાક અનુભવી શકે છે.

નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં આ વિષય પર ઘણા અભ્યાસો પ્રકાશિત થયા છે, જેમાં વિવિધ પરિણામો બહાર આવ્યા છે. એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જાગવાની 20 મિનિટ પહેલા એલાર્મને વારંવાર સ્નૂઝ કરવાથી માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર નકારાત્મક અસર પડે છે.

ઘણા લોકો સહમત થશે કે ઊંઘની અછત તેમને દિવસભર આળસ અને થાક અનુભવે છે. આનું એક કારણ તમારા ઘણા બધા એલાર્મ સેટિંગ હોઈ શકે છે, જે તમને સંપૂર્ણ ઊંઘ લેતા અટકાવે છે.

તો આજે ‘ રિલેશનશિપ ‘ માં આપણે વાત કરીશું કે એક કરતા વધુ સવારનું એલાર્મ લગાવવાથી તમારા માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર કેમ નકારાત્મક અસર પડે છે. તમે પ્રથમ એલાર્મ પર જાગવાની કેટલીક સરળ રીતો પણ શીખી શકશો. મનોવૈજ્ઞાનિક ડૉ.ઝફર ખાને આ વિષય પર દિવ્ય ભાસ્કર સાથે વાત કરી.

એક કરતાં વધુ એલાર્મ સેટ કરવું શા માટે ચિંતાજનક છે?
એલાર્મ તમારા માનસિક સ્વાસ્થ્યને કેવી રીતે અસર કરી શકે છે તે તમને વિચિત્ર લાગશે. પરંતુ ડોકટરો અને નિષ્ણાતો કહે છે કે આમ કરવાથી વાસ્તવમાં તમારા માટે ઘણી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. આપણે સામાન્ય રીતે ઊંઘના ચક્રના છેલ્લા તબક્કામાં હોઈએ છીએ, જાગવાની થોડી મિનિટો પહેલાં. તેને રેપિડ આઇ મૂવમેન્ટ (REM) સ્લીપ કહેવામાં આવે છે.

REM એ ઊંઘનો તબક્કો છે જેમાં મોટાભાગના સપના આવે છે. સ્વપ્ન જોતી વખતે આપણી આંખો પોપચાંની પાછળ ખસતી હોય છે. આ તબક્કો લગભગ 90 મિનિટ સુધી ચાલે છે. આ સમયે તમારું મન ખૂબ જ સક્રિય હોય છે. જ્યારે તમે જાગતા હોવ ત્યારે થાય છે એટલું જ.

સ્નૂઝ એલાર્મ ઊંઘના આ તબક્કામાં વિક્ષેપ પાડે છે. આ મગજની કાર્ય કરવાની ક્ષમતા પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે.

નીચે આપેલા ગ્રાફિકમાં જાણો, એક કરતાં વધુ એલાર્મ મુકવાના ગેરફાયદા શું છે-

બહુવિધ એલાર્મ તમને ચીડિયા બનાવી શકે છે
અમેરિકન સ્લીપ ફાઉન્ડેશન અનુસાર, વ્યક્તિએ દરરોજ ઓછામાં ઓછી 7-8 કલાકની ઊંઘ લેવી જોઈએ. પરંતુ મોબાઈલ ફોનના લાંબા સમય સુધી ઉપયોગ, તેજસ્વી પ્રકાશ અને ઘોંઘાટને કારણે વ્યક્તિ ઊંઘી શકતો નથી. આવી સ્થિતિમાં તમે તણાવ અનુભવી શકો છો. ઊંઘના અભાવને કારણે, વ્યક્તિ બીજા દિવસે સમયસર જાગી શકતી નથી અને સ્લીપ એપનિયા, માથાનો દુખાવો અને ચીડિયાપણુંની ફરિયાદ કરે છે.

તમને જગાડવા માટે એલાર્મ પૂરતું છે
સ્લીપ ડિસઓર્ડર નિષ્ણાત એલિસિયા રોથના મતે, એલાર્મ એ જાગવાની શ્રેષ્ઠ રીત છે. જો કે, કેટલાક લોકો માટે આ કરવું મુશ્કેલ હોઈ શકે છે કારણ કે તેઓ પોતાની મેળે ઉઠી શકતા નથી. અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જે લોકો પૂરતી ઊંઘ નથી લેતા તેમને ઘણી ગંભીર બીમારીઓ થવાનું જોખમ વધારે છે.

મોડું સૂવું એ મોડું જાગવાનું કારણ છે
આપણું ઊંઘનું ચક્ર ખલેલ પહોંચે છે કારણ કે આપણે મોડી રાત સુધી જાગતા રહીએ છીએ. આ આદત ભલે સામાન્ય લાગે પરંતુ સ્વાસ્થ્ય પર ઘણી રીતે નકારાત્મક અસર કરી શકે છે. જે લોકો મોડા ઊંઘે છે તેમને સ્વાભાવિક રીતે જ સવારે મોડે સુધી જાગવાની આદત હોય છે. તેથી જ તેમને બહુવિધ એલાર્મ્સ સેટ કરવાની જરૂર છે. આ કારણથી આવા લોકો સવારે દરેક કામમાં મોડું થાય છે.

મોડી રાત સુધી જાગતા રહેવા પાછળ ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. જેમ કે-

કેનેડિયન હેલ્થ પ્રમોશન એન્ડ ક્રોનિક ડિસીઝ પ્રિવેન્શન જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસમાં સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે જે લોકો મોડેથી ઊંઘે છે તેઓને આળસ અને શારીરિક નબળાઈ જેવી સમસ્યાઓ થવાની સંભાવના છે, જે તેમના સ્વાસ્થ્ય પર ખૂબ નકારાત્મક અસર કરી શકે છે. તેથી ફક્ત એલાર્મ સેટ કરવું વધુ સારું છે. એલાર્મ પર જાગવું પડકારજનક હોઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, નિષ્ણાતો ભલામણ કરે છે કે વિવિધ અલાર્મ ઘડિયાળો સાથે પ્રયોગ કરી શકાય.

સૂવાનો સમય સેટ કરો
યુનિવર્સિટી ઓફ મિશિગન સ્લીપ ડિસઓર્ડર્સ સેન્ટરના સ્લીપ મેડિસિન ફિઝિશિયન ડૉ. કેથી ગોલ્ડસ્ટેઇનના જણાવ્યા અનુસાર, દરરોજ લગભગ એક જ સમયે જાગવું અને પથારીમાં જવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે. આમ કરવાથી તમે માત્ર એલાર્મ વાગે જ જાગશો. જેવી તે તમારી આદત બની જશે, તમારે એલાર્મની પણ જરૂર નહીં પડે.

આવી સ્થિતિમાં, આવી અલાર્મ ઘડિયાળનો ઉપયોગ કરો, જેને બંધ કરવા માટે તમારે પથારીમાંથી બહાર નીકળવું પડે. ઉપરાંત, તમારી ઊંઘની આદતો પર નજર રાખો.