બાળકને અલગ સુવાડવું જોઈએ કે માતાપિતા સાથે?: બાળકોને કેટલી ઉંમર સુધી સાથે સુવાડવાં જોઈએ; મનોવિજ્ઞાની પાસેથી જાણો તેના ફાયદા અને ગેરફાયદા

સામાન્ય રીતે ભારતમાં, માતાપિતા તેમનાં નાના બાળકો સાથે એક જ પથારીમાં સૂવે છે. આને ‘કો-સ્લીપિંગ’ કહેવામાં આવે છે. આ માતાપિતા અને બાળક વચ્ચેના સંબંધને મજબૂત બનાવે છે. જોકે, તેના ફાયદા અને ગેરફાયદા બંને પર ચર્ચા હજુ પણ ચાલુ છે.

વિશ્વ વિખ્યાત બાયોલોજિકલ એન્થ્રોપોલોજિસ્ટ ડૉ. જેમ્સ જે. મૈકેનાએ કો-સ્લીપિંગ પર એક પુસ્તક લખ્યું છે. તેનું નામ ‘સેફ ઇન્ફેંટ સ્લીપ: એક્સપર્ટ આન્સર્સ ટૂ યોર કો- સ્લીપિંગ ક્વેશ્ચન્સ’ છે. ડૉ. મૈકેનાનું પુસ્તક બાળકના વિકાસ અને માતાપિતાની સુખાકારી બંને માટે એકસાથે સૂવું કેટલું જરૂરી છે તે વિશે માહિતી પ્રદાન કરે છે.

ડૉ. મૈકેના ઓસ્ટ્રેલિયાની નોટ્રે ડેમ યુનિવર્સિટીમાં મધર-બેબી બિહેવિયરલ સ્લીપ લેબોરેટરીના ડિરેક્ટર પણ છે. તેમણે પોતાની કારકિર્દી બાળકો અને માતાપિતા પર સાથે અથવા અલગ સૂવાની અસરોને સમજવા માટે સમર્પિત કરી છે. તેમના મતે, માતાપિતાએ તેમના બાળક સાથે સૂવું જોઈએ, પરંતુ સલામત રીતે.

આજે રિલેશનશિપ કોલમમાં આપણે કો-સ્લીપિંગ વિશે વિગતવાર વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણશો કે-

કો-સ્લીપિંગ એટલે શું?

જ્યારે માતાપિતા તેમના નાના બાળક સાથે એક જ પલંગ પર અથવા એક જ રૂમમાં સૂવે છે, ત્યારે તેને કો-સ્લીપિંગ કહેવામાં આવે છે. બાળકોની સંભાળ રાખવાની આ એક પરંપરાગત રીત છે. જ્યારે બાળકનો જન્મ થાય છે, ત્યારે માતાનો સ્પર્શ તેના માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક હોય છે. એટલા માટે પ્રિ-મેચ્યોર બાળકો અને ઓછા વજનવાળા બાળકોની સંભાળ માટે કાંગારૂ કેયરની ભલામણ કરવામાં આવે છે.

આમાં, માતા અને બાળકને સ્કિન -ટુ-સ્કિન સંપર્કમાં રાખવામાં આવે છે. તે બાળક અને માતા વચ્ચેના બંધનને મજબૂત બનાવે છે. ઉપરાંત, બાળકના હૃદયના ધબકારા, શ્વાસોચ્છવાસનો દર અને વજનમાં સુધારો થાય છે. કો-સ્લીપિંગના ત્રણ પ્રકાર છે.

બેડ-શેરિંગ: આમાં, માતાપિતા અને બાળક એક જ બેડ પર સાથે સૂઈ જાય છે.

રૂમ-શેરિંગ: આમાં, માતાપિતા અને બાળક એક જ રૂમમાં સૂવે છે, પરંતુ અલગ બેડ હોય છે.

કો-સ્લીપિંગ કોમ્બિનેશન: આમાં, માતાપિતા અને બાળક થોડા સમય માટે સાથે સૂવે છે અને પછી અલગ સૂઈ જાય છે.

બાળક સાથે કેટલી ઉંમર સુધી સૂવું યોગ્ય છે?

બાળક સાથે સૂવા અંગે નિષ્ણાતોના અલગ અલગ મંતવ્યો છે. આ માટે કોઈ વય મર્યાદા નથી. જોકે, માતા-પિતાએ જન્મથી લઈને 6 મહિનાની ઉંમર સુધી બાળક સાથે સૂવું જોઈએ કારણ કે આ સમયગાળા દરમિયાન બાળકને વધુ સ્તનપાન અને સંભાળની જરૂર હોય છે.

સામાન્ય રીતે, 1 થી 2 વર્ષની ઉંમર સુધી, બાળકને માતાપિતા સાથે સૂવામાં કોઈ સમસ્યા થતી નથી. પરંતુ ધીમે ધીમે તેમને અલગ રૂમમાં સૂવા માટે પ્રોત્સાહિત કરી શકાય છે, જેથી તેઓ આત્મનિર્ભર બની શકે.

જોકે, દરેક બાળક અલગ હોય છે. કેટલાક બાળકો વહેલા સ્વતંત્ર થઈ જાય છે, જ્યારે કેટલાક વધુ સમય લે છે. તેથી તમારા બાળકની જરૂરિયાતોને સમજો અને તે મુજબ નિર્ણયો લો.

સાથે સૂવાના ફાયદા

સાથે સૂવાના ઘણા ફાયદા છે, જે બાળક અને માતાપિતા બંને માટે જરૂરી છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી આ સમજો-

હવે આપણે ઉપરોક્ત મુદ્દાઓની વિગતવાર ચર્ચા કરીએ.

બાળકને સારી ઊંઘ આવે છે

જ્યારે બાળક તેના માતાપિતાની નજીક હોય છે, ત્યારે તે વધુ સુરક્ષિત અનુભવે છે. આનાથી તેને સારી અને ગાઢ ઊંઘ આવે છે. માતા-પિતાની હાજરી બાળકને રાત્રે ડર કે એકલતા અનુભવવાથી અટકાવે છે. આના કારણે તેની ઊંઘમાં વારંવાર ખલેલ પહોંચતી નથી.

સંબંધ વધુ મજબૂત બને છે

સાથે સૂવાથી માતાપિતા અને બાળક વચ્ચે શારીરિક અને ભાવનાત્મક બંધન વધે છે. બાળકના વિકાસ માટે આ જોડાણ અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ છે. આનાથી તેને તેના માતાપિતા દ્વારા પ્રેમ અને રક્ષણનો અનુભવ થાય છે.

સ્તનપાનની સરળતા

સાથે સૂવાથી, માતાને બાળકને સ્તનપાન કરાવવા માટે રાત્રે વારંવાર ઉઠવાની જરૂર પડતી નથી. આનાથી, તે અને બાળક બંને આરામથી સૂઈ શકે છે અને સ્તનપાનની ફ્રીક્વન્સી પણ જળવાઈ રહે છે.

બાળકને ભાવનાત્મક ટેકો મળે છે

માતાપિતાની નજીક રહેવાથી બાળક સુરક્ષિત અનુભવે છે, ખાસ કરીને રાત્રીના સમયે જ્યારે તે ડરતું હોય છે. માતાપિતાનો સ્પર્શ અને હાજરી બાળકને ભાવનાત્મક ટેકો પૂરો પાડે છે. આનાથી તે વધુ આત્મવિશ્વાસ અનુભવે છે.

તણાવ ઓછો થાય છે

બાળક સાથે સૂવાથી માતાપિતાને તેની સંભાળ રાખવામાં સરળતા રહે છે, જેનાથી તેમનો તણાવ ઓછો થાય છે. બાળકને તેના માતાપિતાની નજીક રહેવાથી પણ આરામ મળે છે. તેમજ તેને કોઈ પણ પ્રકારનો તણાવ રહેતો નથી.

સંભાળની સરળતા

બાળકો સાથે, ખાસ કરીને નવજાત શિશુઓ સાથે સૂવાથી માતાપિતા માટે તેમની દરેક ગતિવિધિ પર નજર રાખવાનું સરળ બને છે. તેઓ બાળકના શ્વાસ, હૃદયના ધબકારા અને અન્ય જરૂરિયાતોનું નિરીક્ષણ કરી શકે છે.

બાળકને એકલું સૂવડાવવું કેટલું યોગ્ય છે?

50 ના દાયકામાં, પ્રખ્યાત અમેરિકન બાળરોગ નિષ્ણાત ડૉ. બેન્જામિન સ્પોકે એક પુસ્તક લખ્યું. તેનું નામ ‘ધ કોમન સેન્સ બુક ઓફ બેબી એન્ડ ચાઇલ્ડ કેર’ છે. આ પુસ્તક વીસમી સદીના સૌથી વધુ વેચાતા પુસ્તકોમાંનું એક છે.

આ પુસ્તકમાં, ડૉ. સ્પોક ભલામણ કરે છે કે, નવજાત શિશુઓને એકલા સૂવાની તાલીમ આપવી જોઈએ. જોકે, આ પુસ્તકના પ્રકાશનના થોડા વર્ષો પછી, ઘણા મનોવૈજ્ઞાનિકો અને બાળરોગ ચિકિત્સકોએ તેમની દલીલને નકારી કાઢી. તેમણે માતા-પિતાનું બાળક સાથે સૂવાનું મહત્ત્વ પ્રમાણિકપણે સમજાવ્યું.

બાળક સાથે સૂવાના સંભવિત ગેરફાયદા

કેટલાક કિસ્સાઓમાં, નવજાત શિશુ સાથે સૂવું સંભવિત રીતે જોખમી હોઈ શકે છે. ઘણી વખત બાળકો ભારે પથારી કે માતા-પિતાના ભારે શરીર નીચેથી પોતાને બહાર કાઢી શકતા નથી. આનાથી તેમને ફસાવા, ગૂંગળામણ અને સડન ઇન્ફેન્ટ ડેથ સિન્ડ્રોમ (SIDS) નું જોખમ વધે છે.

આ ઉપરાંત, સાથે સૂવામાં થોડી બેદરકારી પણ બાળક માટે ખતરનાક બની શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, માતાપિતાની નજીક સૂતી વખતે બાળકને દબાણ અથવા અન્ય જોખમોનો સામનો કરવો પડી શકે છે.

સાથે સૂવાથી બાળકને સ્વતંત્ર થવામાં સમય લાગી શકે છે. આ કારણે, બાળકને આત્મનિર્ભરતા અને આત્મસુરક્ષા શીખવામાં મુશ્કેલી પડી શકે છે. બાળકો સાથે સૂવાથી માતાપિતા અને બાળકો બંનેને આરામથી સૂવામાં સમસ્યા થઈ શકે છે.