સ્ટ્રેસથી સ્થૂળતા, હાર્ટના રોગ અને હાઈ બ્લડ પ્રેશર વધે: સ્ટ્રેસને મેનેજ કરવામાં ખુબ જ ફાયદાકારક છે આ વિજ્ઞાન આધારિત આ ટેક્નિક

તણાવની આપણા જીવન પર ઊંડી અસર પડે છે. તે મૂડથી લઈને લાંબા ગાળાના સ્વાસ્થ્ય સુધીની દરેક વસ્તુને અસર કરે છે. જ્યારે આપણે તણાવમાં હોઈએ છીએ, ત્યારે શરીર કોર્ટિસોલ હોર્મોન છોડે છે, જેને સ્ટ્રેસ હોર્મોન કહેવામાં આવે છે. આ હોર્મોન તાત્કાલિક કેસોમાં ફાયદાકારક છે. તે સંભવિત જોખમોનો સામનો કરવા માટે આપણને ઊર્જા પૂરી પાડે છે, પરંતુ જ્યારે કોર્ટિસોલનું લેવલ લાંબા સમય સુધી ઊંચું રહે છે, ત્યારે તે વધુ વજન, હૃદય રોગ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને ડિપ્રેશન જેવી ગંભીર સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.

હકીકતમાં તણાવ આપણી સહાનુભૂતિશીલ ચેતાતંત્રને એક્ટિવ કરીને સંભવિત જોખમ માટે તૈયાર કરે છે. તેનાથી હૃદયના ધબકારા ઝડપી બને છે. બ્લડ પ્રેશર અને એનર્જી લેવલ વધે છે. એકવાર ખતરો દૂર થઈ જાય પછી, પેરાસિમ્પેથેટિક નર્વસ સિસ્ટમ સક્રિય થઈ જાય છે અને શરીરને ફરીથી આરામની સ્થિતિમાં લાવે છે, જે શરીરને રિકવરીમાં મદદ કરે છે. લાંબા સમય સુધી તણાવ આ સંતુલનને વિક્ષેપિત કરી શકે છે, જે ઊંઘની વિકૃતિઓ, નબળી પાચન અને અન્ય ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી જાય છે. જો તાણને વૈજ્ઞાનિક તકનીકો અપનાવીને અસરકારક રીતે સંચાલિત કરવામાં આવે છે, તો તે પેરાસિમ્પેથેટિક નર્વસ સિસ્ટમને એક્ટિવ કરીને આ સંતુલનને સુધારે છે.

આ રીતે શ્વાસ લેવાની ટેક્નિક અને આસનો તણાવને કંટ્રોલ કરવામાં મદદ કરે

વિપરીતકરણ આસન

કેવી રીતે કરવું: દિવાલ તરફ મુખ રાખીને બેસો. હવે ધીમે ધીમે તમારી પીઠ પર સૂઈ જાઓ અને તમારા બંને પગને દિવાલ પર ફેલાવો. તમારા હિપ્સને દિવાલની નજીક રાખો. તમારી પીઠને ફ્લોર અથવા સાદડી પર સીધી રાખવાનો પ્રયાસ કરો. હવે બંને હાથ ફેલાવો. હથેળીઓને ઉપરની તરફ રાખો. તમે ટેકો માટે તમારી કમર અથવા હિપ હેઠળ ઓશીકું પણ મૂકી શકો છો. આ મુદ્રામાં 5 થી 10 મિનિટ સુધી રહો. આસન કરવા માટે શાંત વાતાવરણ પસંદ કરો. તમે તેને ખાલી પેટે અથવા જમ્યાના બે થી ત્રણ કલાક પછી કરી શકો છો.

ફાયદા: તે મગજને શાંત કરે છે. તણાવ ઘટાડે છે. પીઠનો દુખાવો ઓછો કરે છે. રક્ત પરિભ્રમણ વધારે છે. ખાસ કરીને જો આ સુતા પહેલાં કરવામાં આવે તો અનિદ્રાની સમસ્યા ઓછી થાય છે. શરીરને આરામ મળે છે.

ક્યારે કરવું : તમે સૂતા પહેલાં અથવા કોઈપણ શાંત સમયે કરી શકો છો.

4/8 બ્રીધિંગ

કેવી રીતે કરવું: આરામદાયક સ્થિતિમાં બેસો. તમારી પીઠ સીધી રાખો. હવે ચારની ગણતરી કરતી વખતે નાક દ્વારા ધીમે-ધીમે શ્વાસ લો. શ્વાસ લીધા પછી થોડીવાર રાહ જુઓ અને પછી તમારા મગજમાં 8 કે તેથી વધુની ગણતરી કરતી વખતે આખો શ્વાસ મોં દ્વારા છોડો. જો જરૂરી હોય તો આ કસરત દિવસ દરમિયાન ગમે ત્યારે થોડી મિનિટો માટે કરી શકાય છે. યોગ્ય મુદ્રામાં બેસીને કરવાથી વધુ ફાયદો થાય છે.

લાભો: શ્વાસ લેવાની આ ટેક્નિક પેરાસિમ્પેથેટિક નર્વસ સિસ્ટમને સક્રિય કરીને તણાવ ઘટાડે છે. તેનાથી શરીર અને મન બંનેને શાંતિ મળે છે. આનો નિયમિત અભ્યાસ કરવાથી શ્વસન ક્ષમતા વધે છે. ચિંતા ઓછી થાય. વાસ્તવમાં, આ શ્વાસ લેવાની ટેક્નિક જ્યારે શ્વાસ ધીમે-ધીમે બહાર કાઢવામાં આવે છે, ત્યારે તેમાં પેરાસિમ્પેથેટિક નર્વસ સિસ્ટમ અને આરામ તરફ શરીરની કુદરતી રિએક્શનનો પણ સમાવેશ થાય છે. તેનાથી બીપી અને હાર્ટ રેટ બંનેમાં ઘટાડો થાય છે.

ક્યારે કરવું: આ ટેકનિક તણાવ દરમિયાન ઘણી મદદ કરે છે. આ સિવાય તમે તેને તમારી સવાર કે સાંજની દિનચર્યામાં સામેલ કરી શકો છો.

(આગામી સપ્તાહની કૉલમમાં વધુ બે શ્વાસ લેવાની ટેક્નિક વિશે વાંચો.)

રેણુ રખેજા જાણીતા ન્યુટ્રિશનિસ્ટ અને હેલ્થ કોચ છે.

@consciouslivingtips