8 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
લાંબી મીટિંગ્સ અને લાંબા કામના કલાકો વચ્ચે ઓફિસ કોફી ફ્યૂલ જેવું કામ કરે છે. કોફી દરેક ઓફિસમાં લોકોની લાઈફલાઈન બની ગઈ છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ કોફી તમારી ઊંઘ સાથે તમારું કોલેસ્ટ્રોલ લેવલ પણ બગાડી રહી છે.
હાલમાં જ હેલ્થ જર્નલ ‘ન્યૂટ્રિશન, મેટાબોલિઝમ એન્ડ કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર ડિસીઝ’માં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ મુજબ, મોટાભાગની ઓફિસોમાં કોફી બનાવવા માટે વપરાતા મશીનોને કારણે કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર વધી રહ્યું છે. આનાથી હાર્ટ એટેકનું જોખમ પણ વધી શકે છે.
આ અભ્યાસ ઉપ્સલા યુનિવર્સિટી અને સ્વીડનની ચેલ્મર્સ યુનિવર્સિટી ઓફ ટેકનોલોજી દ્વારા સંયુક્ત રીતે હાથ ધરવામાં આવ્યો છે. એવું જાણવા મળ્યું છે કે કોફી બનાવવાની પદ્ધતિ નક્કી કરે છે કે કોફી પીવાથી કેટલું કોલેસ્ટ્રોલ વધી શકે છે. સામાન્ય રીતે ફિલ્ટર કોફીમાં આ જોખમ ઓછું હોય છે.
તો આજે ‘તબિયતપાણી’ માં આપણે કોફી વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણશો કે-
- વધુ પડતી કોફી પીવાથી શું આડઅસરો થાય છે?
- શું કોફી પીવાથી હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધી શકે છે?
- કોફી પીવાનો યોગ્ય સમય અને રીત કઈ છે?
કોફી પીવાથી કોલેસ્ટ્રોલ કેમ વધે છે? જો કોફી ફિલ્ટર ન કરવામાં આવે તો તેમાં ડાયટરપીન્સ હોય છે જે કોલેસ્ટ્રોલ વધારી શકે છે. સામાન્ય રીતે ઓફિસમાં ફિલ્ટર કોફી હોતી નથી. તેથી, ઓફિસ મશીનમાંથી બનેલી કોફી પીવાથી કોલેસ્ટ્રોલ વધવાનું જોખમ વધારે છે.
વધુ પડતી કોફી પીવાથી શું નુકસાન થાય છે? ડૉ. અમર સિંઘલના મતે, ઓફિસ કોફી મશીનમાંથી બનેલી કોફીમાં ડાયટરપીન્સનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે કોલેસ્ટ્રોલ વધારે છે. એટલા માટે તે વધુ નુકસાન પહોંચાડે છે. જ્યારે ફિલ્ટર કોફી એટલી હાનિકારક નથી. જો કોઈપણ પ્રકારની કોફીનું વધુ પડતું સેવન કરવામાં આવે તો તે ઘણા નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. ગ્રાફિક જુઓ-
શું કોફી પીવાથી હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધી શકે છે? ન્યુટ્રિશન, મેટાબોલિઝમ એન્ડ કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર ડિસીઝમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ મુજબ, ડાયટરપીન્સથી ભરપૂર કોફીનું વધુ પડતું સેવન હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધારી શકે છે. જોકે, આ તમે કયા પ્રકારની કોફી પીઓ છો તેના પર આધાર રાખે છે. જો તમે દિવસભર એસ્પ્રેસો, ફ્રેન્ચ પ્રેસ અથવા મશીન-બ્રુડ કોફી જેવી ફિલ્ટર વગરની કોફી પીતા હોવ તો, તમારા કોલેસ્ટ્રોલનું લેવલ વધી શકે છે, જે હાર્ટ એટેક અને સ્ટ્રોકનું જોખમ વધારી શકે છે.
કોફી પીવાની યોગ્ય રીત અને સમય સામાન્ય રીતે મોટાભાગના લોકો સવારે કોફી પીવાની ભલામણ કરે છે. તેમનું કહેવું સાચું છે કારણ કે 12 થી 14 કલાક કોફી પીધા પછી પણ, કેફીન શરીરમાં હાજર રહે છે અને મગજના ચેતાકોષોને સક્રિય રાખે છે. તેથી, વધુ પડતી કોફી પીવાથી મગજની પ્રવૃત્તિ પર અસર પડી શકે છે. આમ છતાં, કોફી ક્યારે અને કેવી રીતે પીવી તેનું પ્લાનિંગ બનાવો-
શું સાંજે કોફી પીવી જોખમી છે? ડૉ. અમર સિંઘલ કહે છે કે અમુક પરિસ્થિતિઓમાં, જેમ કે પરીક્ષા પહેલા અથવા સમયમર્યાદા પૂરી કરવા માટે, રાત્રે ક્યારેક ક્યારેક કોફી પીવી ઠીક છે, પરંતુ સામાન્ય પરિસ્થિતિઓમાં, સાંજે 4 વાગ્યા પછી કોફી ન પીવી જોઈએ કારણ કે સાંજે પીવામાં આવતી કોફી રાત્રે તમારી ઊંઘ પર પણ અસર કરશે.
દૂધ સાથે કોફી પીવાનું ટાળો ભારતમાં દૂધ અને ખાંડ ભેળવીને ચા અને કોફી પીવાનો ટ્રેન્ડ છે. પણ આ ખોટું કોમ્બિનેશન છે. જ્યારે દૂધમાં હાજર કેલ્શિયમ અને લેક્ટોઝ પ્રોટીન ચા અને કોફીના કેફીન અને ટેનીન સાથે રિએક્શન કરે છે, ત્યારે તે આપણા શરીર માટે હાનિકારક છે. આના કારણે આપણને પેટમાં બળતરા અને ગેસની સમસ્યા થાય છે.
કોફી પીવા સંબંધિત સામાન્ય પ્રશ્નો અને જવાબો
પ્રશ્ન: શું દરરોજ કોફી પીવી સલામત છે? જવાબ: હા, પણ મર્યાદિત માત્રામાં. નિષ્ણાતોના મતે, દિવસમાં 2-3 કપ (400 મિલિગ્રામ સુધી) કેફીનનું સેવન સલામત માનવામાં આવે છે. આનાથી વધુ સેવન કરવાથી ગભરાટ, ધબકારા વધવા, ઊંઘની સમસ્યા અને એસિડિટી જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
પ્રશ્ન: કોફી વજન વધારે છે કે ઘટાડે છે? જવાબ: તે તમે કોફી કેવી રીતે પીઓ છો તેના પર આધાર રાખે છે. બ્લેક કોફીમાં કેલરી ઓછી હોય છે અને તે ચયાપચય વધારીને ચરબી બર્ન કરવામાં મદદ કરે છે, જેનાથી વજન ઓછું થઈ શકે છે. પરંતુ જો તમે વધુ ખાંડ, ક્રીમ, ફ્લેવર્ડ સીરપ અથવા ફુલ ફેટ દૂધ ઉમેરો છો, તો કેલરી વધે છે અને વજન વધવાનું જોખમ રહેલું છે.
પ્રશ્ન: કોફી પીવાથી ઊંઘ કેમ ઉડી જાય છે? જવાબ: કોફીમાં હાજર કેફીન એક કુદરતી ઉત્તેજક છે, જે મનને સજાગ રાખે છે અને મેલાટોનિન એટલે કે ઊંઘ માટે જરૂરી હોર્મોન ઘટાડે છે. આ જ કારણ છે કે જો તમે સૂવાના 6 કલાક પહેલા કોફી પીઓ છો, તો પણ તમને મોડી રાત સુધી ઊંઘ નથી આવતી.
પ્રશ્ન: શું કોફી હાડકાંને નબળા પાડે છે? જવાબ: હા, જો તમે વધુ પડતી કોફી પીશો તો આવું થઈ શકે છે. કેફીન શરીરમાં કેલ્શિયમનું શોષણ ઘટાડી શકે છે, જેનાથી હાડકાં નબળા પડી શકે છે અને ઓસ્ટીયોપોરોસિસ (હાડકાં પાતળા અને નબળા પડવા) નું જોખમ વધી શકે છે. જો તમે કોફી પીતા હોવ તો કેલ્શિયમ અને વિટામિન Dથી ભરપૂર આહાર લેવો ખૂબ જ જરૂરી છે.
પ્રશ્ન: શું આપણે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કોફી પી શકીએ? જવાબ: હા, પણ મર્યાદિત માત્રામાં (200 મિલિગ્રામ એટલે કે 1 કપ). ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન વધુ પડતું કેફીન લેવાથી ગર્ભાશયમાં રહેલા બાળકના વિકાસ પર અસર પડી શકે છે, કારણ કે કેફીન પ્લેસેન્ટા દ્વારા ગર્ભ સુધી પહોંચે છે. આ અજાત બાળકના હૃદયના ધબકારાને અસર કરી શકે છે. એટલા માટે ડોકટરો ઓછી કેફીનવાળી કોફી અથવા ડીકેફ કોફી પીવાની ભલામણ કરે છે.
