59 મિનિટ પેહલાલેખક: શિવકાંત શુક્લ
- કૉપી લિંક
કોઈપણ કપલનો સંબંધ ગમે તેટલો સારો હોય, તેમની વચ્ચે ઝઘડા થવા સ્વાભાવિક છે. અને જ્યારે તેઓ માતાપિતા બને છે, ત્યારે તેમની વચ્ચેના મતભેદો કે ઝઘડાઓ બાળક પર પણ નકારાત્મક અસર કરે છે. ઘણી વખત ઘરમાં દલીલો દરમિયાન, માતાપિતાને લાગે છે કે તેમનું બાળક કંઈ સમજી રહ્યું નથી. પણ બાળકો બધું સાંભળે છે અને સમજે છે. આનાથી તેમના માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર પડે છે.
નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ મુજબ, માતાપિતા વચ્ચેના ઝઘડા બાળકના માનસિક સ્વાસ્થ્યને અસર કરે છે. આનાથી તેમનામાં હતાશા અને ચિંતાનું જોખમ વધે છે. આ ઉપરાંત, તેમનું આત્મસન્માન અને સુરક્ષાની ભાવના પણ ઘટી શકે છે.
આજે તબિયતપાણી કોલમમાં આપણે વાત કરીશું કે માતાપિતાના ઝઘડા બાળક પર કેવી અસર કરે છે. ઉપરાંત, આપણે જાણીશું કે માતાપિતાએ આવી પરિસ્થિતિને કેવી રીતે હેન્ડલ કરવી જોઈએ.
બાળકને ખુશ રાખવા માટે માતાપિતા ખુશ રહે તે ખૂબ જ મહત્ત્વનું છે.
જો માતાપિતા ખુશ હશે તો બાળક પણ ખુશ રહેશે. જ્યારે માતાપિતા દુઃખી હોય છે, ત્યારે બાળકો પણ દુઃખી થાય છે. તેથી, જો તમે તમારા બાળકને ખુશ જોવા માગતા હો, તો પહેલા તમારા સંબંધોને ખુશ કરવા પર કામ કરો. વિયેતનામીસ બૌદ્ધ સાધુ અને પ્રખ્યાત લેખક તિક ન્યાત હન્હ તેમના પુસ્તક ‘ફિડેલિટી: હાઉ ટુ ક્રિએટ લવિંગ રિલેશનશીપ્સ ધેટ લાસ્ટ્સ’ માં આ વિશે લખે છે –
માતાપિતાના ઝઘડાની બાળક પર અસર
માતાપિતા વચ્ચેના ઝઘડા બાળકના માનસિક અને ભાવનાત્મક સ્વાસ્થ્ય પર ઊંડી અસર કરે છે. આનાથી તેઓ તણાવ અનુભવી શકે છે અને તેમનામાં અસુરક્ષાની ભાવના પેદા થઈ શકે છે. માતાપિતા વચ્ચે દલીલો અને ઝઘડા જોવાથી બાળકમાં ચિંતા અને ડર પેદા થઈ શકે છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજો કે માતાપિતાના ઝઘડા બાળક પર કેવી અસર કરે છે-
માતાપિતાના સંઘર્ષની બાળકના વર્તન પર અસર
ડૉ. સત્યકાંત ત્રિવેદી કહે છે કે માતાપિતા વચ્ચેના ઝઘડાઓની સીધી અસર બાળકના વર્તન પર પડે છે. તેઓ આક્રમક અથવા બેચેન બની શકે છે. કેટલાક બાળકો તેમની લાગણીઓ વ્યક્ત કરવામાં અસમર્થ બની શકે છે, જ્યારે અન્ય બાળકોમાં સામાજિક વર્તનમાં ફેરફાર થઈ શકે છે. તેઓ વધુ ગુસ્સા અથવા ડર સાથે પ્રતિક્રિયા આપી શકે છે.
બાળકો સંબંધો વિશે અસુરક્ષિત હોય છે
માતાપિતા વચ્ચેના ઝઘડાઓ માત્ર તેમના બાળક સાથેના સંબંધોને અસર કરતા નથી, પરંતુ બાળકમાં પ્રેમને બદલે ભય અને ખચકાટની લાગણીઓ પણ પેદા કરી શકે છે. જ્યારે બાળકો તેમના માતાપિતાને લડતા જુએ છે, ત્યારે તેમનો સંબંધો પરનો વિશ્વાસ ઓછો થઈ શકે છે. તેઓ તેમના ભાવિ સંબંધો વિશે અચકાટ અનુભવી શકે છે. તેઓ તેમના સંબંધોમાં અસુરક્ષિત અને ચીડિયા બની શકે છે.
આ રીતે માતાપિતા તેમના ઝઘડા ઉકેલી શકે છે
માતાપિતાએ બાળક સામે લડાઈ કે ઉગ્ર દલીલબાજી ટાળવી. જો કોઈ મુદ્દા પર મતભેદ હોય તો બાળકથી દૂર શાંતિથી વાત કરીને ઉકેલ શોધવો જોઈએ. આ સિવાય, કેટલીક અન્ય બાબતોનું પણ ધ્યાન રાખવું જોઈએ. નીચેના ગ્રાફિક પરથી આ સમજો-
ચાલો હવે ઉપરોક્ત મુદ્દાઓની વિગતવાર ચર્ચા કરીએ.
બાળકની હાજરીમાં ઉગ્ર દલીલબાજી ટાળો
જો તમારી વચ્ચે કોઈ મુદ્દા પર મતભેદ હોય તો તમારે બાળક સામે દલીલ ન કરવી જોઈએ. તેના બદલે, બાળકો ભણવા જાય કે સૂવા જાય ત્યારે આ મુદ્દાની ચર્ચા કરો.
ઝઘડાનું કારણ જાણો
જ્યારે તમારી વચ્ચે ઝઘડો થાય, ત્યારે શાંત થાઓ અને વાસ્તવિક મુદ્દો શું છે તે સમજવાનો પ્રયાસ કરો. ગુસ્સામાં તરત જ પ્રતિક્રિયા આપવાને બદલે, સમસ્યાના મૂળ વિશે વિચારો. આ બાબત સમસ્યાનું નિરાકરણ સરળ બનાવે છે.
સમસ્યાની ચર્ચા કરો અને એકબીજાને સાંભળો
દરેક સંબંધમાં મતભેદો થાય છે, પરંતુ તે લડાઈથી ઉકેલાતા નથી. તેથી બંનેએ સાથે બેસીને સમસ્યાની ચર્ચા કરવી જોઈએ. આ સમય દરમિયાન, એકબીજાને સાંભળો. આનાથી ગેરસમજ દૂર થાય છે.
માર્ગદર્શિકા બનાવો અને તેનું પાલન કરો
સંઘર્ષના ઉકેલ માટે પરસ્પર સંમત માર્ગદર્શિકા બનાવો. જેમ કે ‘આપણે બાળકો સામે દલીલ નહીં કરીએ.’ આનાથી કોઈપણ વિવાદો ઉકેલવામાં મદદ મળશે.
વાતચીત દરમિયાન અપશબ્દોનો ઉપયોગ ન કરો
લડાઈ દરમિયાન પણ, તમારા શબ્દો કાળજીપૂર્વક પસંદ કરવા ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. યાદ રાખો કે ગુસ્સામાં અપશબ્દોનો ઉપયોગ કરવાથી સંબંધો વધુ બગડી શકે છે.
હંમેશા સકારાત્મક વાતાવરણ બનાવો બાળકના સારા ઉછેર માટે સકારાત્મક વાતાવરણ પૂરું પાડવું મહત્ત્વપૂર્ણ છે. જો ઘરમાં શાંતિ અને પ્રેમ હશે, તો બાળકો પણ એ જ વાતાવરણમાં મોટા થશે અને સુરક્ષિત અનુભવશે.
એકબીજાને પ્રેમ કરવાનું ભૂલશો નહીં
ભલે માતાપિતા વચ્ચે કેટલાક મતભેદો હોય, પણ બાળકની સામે એકબીજા પ્રત્યે પ્રેમ અને આદર વ્યક્ત કરવાનું ભૂલશો નહીં. આનાથી તેમનામાં પણ પ્રેમની લાગણી જીવંત રહેશે.
જરૂર પડે તો કાઉન્સેલરની મદદ લો
જો મામલો વધુ વણસે તો કાઉન્સેલરની મદદ લો. ક્યારેક તે આ સમસ્યાનું નિરાકરણ પણ લાવી શકે છે.
અંતમાં કહીશ કે બાળકોની સામે તમે જેટલા શાંત અને પ્રેમાળ રહેશો, બાળકો તેટલા જ સકારાત્મક બનશે.
