51 મિનિટ પેહલાલેખક: ગૌરવ તિવારી
- કૉપી લિંક
ઉત્તર ભારતમાં ઠંડીએ ટકોરા મારી દીધા છે. લોકોના ધાબળા અને શાલ બહાર આવી ગયા છે. શિયાળાની ઋતુની સૌથી સુંદર વાત એ છે કે આ દિવસોમાં ફૂડ ઓપ્શન્સ અનેકગણા વધી જાય છે. મોટાભાગના રંગબેરંગી શાકભાજી અને ફળો શિયાળામાં જ મળે છે. આ સિઝનમાં મોટા ભાગના અનાજ પણ ખાવામાં આવે છે. બાજરીની તાસીર ગરમ હોય છે, તેથી આ સિઝનમાં તેને ખાવાનું સૌથી વધુ આનંદદાયક હોય છે.
જ્યારે માનવીએ પૃથ્વી પર અનાજ ઉગાડવાનું શરૂ કર્યું, ત્યારે તેણે સૌથી પહેલા બાજરી ઉગાડી. હજારો વર્ષો પહેલા સમગ્ર આફ્રિકા અને દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયામાં બાજરી ઉગાડવામાં આવતી હતી. આ અનાજમાંથી એક રાગી હતી. આ પછી, માનવી સંસ્કૃતિની સીડીઓ ચડ્યા, શહેરો સ્થાપિત થયા અને આપણા રાત્રિભોજનની થાળીનું નિયંત્રણ ફૂડ પ્રોડક્શન કંપનીઓ પાસે ગયું.
ખાતર અને પાણીની મદદથી મોટા જથ્થામાં ઉગાડી શકાય તેવા પાકો ઉદ્યોગપતિઓ લાવ્યા. જ્યારે ખેડૂતોને આનો ફાયદો થયો, ત્યારે રાગી તેમના ખેતરો અને રસોડામાંથી ગાયબ થવા લાગ્યા. રાગીના પાકને વધુ સિંચાઈ અને ખાતરની જરૂર પડતી નથી, તેથી તે માત્ર ગરીબ વર્ગ દ્વારા ઉગાડવામાં આવતો હતો. હવે વિજ્ઞાન અને ખાદ્ય વૈજ્ઞાનિકો તેને સુપરફૂડ કહી રહ્યા છે.
આ જ રાગી હવે સુપર માર્કેટમાં પહેલા કરતા 20 ગણી વધુ કિંમતે વેચાઈ રહી છે. પીએમ મોદીએ તેમના રેડિયો કાર્યક્રમ ‘મન કી બાત’માં પણ આ વાતનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો.
રાગી એ લો ગ્લાયસેમિક ફૂડ છે તેથી તે ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તે વજન ઘટાડવામાં પણ મદદરૂપ છે. આ હાડકાંને મજબૂત બનાવે છે અને કેન્સરના જોખમથી પણ બચાવે છે.
તેથી જ આજે ‘ શિયાળાનાં સુપરફૂડ ‘ શ્રેણીમાં આપણે રાગી વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-
- તેનું પોષણ મૂલ્ય શું છે?
- રાગી ખાવાના શું ફાયદા છે?
- કોણે ન ખાવું જોઈએ?
રાગીનું પોષણ મૂલ્ય શું છે? રાગીમાં ભરપૂર માત્રામાં કાર્બોહાઇડ્રેટ અને પ્રોટીન હોય છે. આ ખાવાથી તમને એનર્જી તો મળે જ છે સાથે સાથે તમે લાંબા સમય સુધી પેટ ભરેલું પણ અનુભવો છો. તેમાં હાજર ડાયેટરી ફાઈબર પાચનમાં મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત રાગીમાં કેલ્શિયમ, આયર્ન અને મેગ્નેશિયમ જેવા મહત્ત્વના ખનિજો પણ હોય છે. રાગીમાં કયા પોષક તત્વો હોય છે, ગ્રાફિકમાં જુઓ:
રોજ રાગી ખાવાના અદ્ભુત ફાયદા છે આ એક અદ્ભુત વાત છે કે, ભોજન જે આપણી થાળીનો એક ભાગ છે તે પણ દવાની જેમ કામ કરી રહ્યું છે. રાગી એક એવું જ અનાજ છે, જે ખાવામાં સ્વાદિષ્ટ હોય છે અને ઘણા ઔષધીય ગુણોથી પણ ભરપૂર હોય છે. એન્ટીઑકિસડન્ટોથી ભરપૂર હોવાથી, તે કુદરતી રાહત તરીકે કામ કરે છે. મેગ્નેશિયમ ભરપૂર હોવાથી બ્લડપ્રેશર નિયંત્રણમાં રહે છે અને હૃદયની તંદુરસ્તી સુધરે છે. આના અન્ય કયા સ્વાસ્થ્ય લાભો છે, ગ્રાફિકમાં જુઓ:
રાગીને લગતા કેટલાક સામાન્ય પ્રશ્નો અને તેમના જવાબો
પ્રશ્ન: શું આપણે રોજિંદા આહારમાં રાગીની રોટલી ખાઈ શકીએ?
જવાબ: હા, રોજ રાગી ખાવી સલામત છે અને તે આપણા આહારને પોષણયુક્ત બનાવે છે. તેમાં હાજર ફાઈબર, કેલ્શિયમ અને આયર્ન તેને ફાયદાકારક બનાવે છે. તે પાચન સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
પ્રશ્ન: શું રાગીના સેવનથી આપણું શરીર નબળું પડે છે?
જવાબ: ના, આ એક ખોટો ખ્યાલ છે. વાસ્તવમાં, રાગીમાં ફાયટિક એસિડ હોય છે, જેના કારણે શરીર માટે ઝિંક, આયર્ન અને મેગ્નેશિયમ જેવા ખનિજોનું શોષણ થોડું મુશ્કેલ બની જાય છે. સામાન્ય રીતે તેની સ્વાસ્થ્ય પર કોઈ અસર થતી નથી, ઉલટું તે ચોક્કસપણે ઘણા ફાયદાઓ ધરાવે છે.
પ્રશ્ન: ડાયાબિટીસના દર્દીઓ રાગી ખાઈ શકે?
જવાબ: હા, તમે તેને ચોક્કસ ખાઈ શકો છો અને તે સુરક્ષિત પણ છે. રાગીમાં ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ ઓછો હોય છે. ડૉક્ટરો ડાયાબિટીસના દર્દીઓને માત્ર ઓછા ગ્લાયકેમિક ખોરાક ખાવાની સલાહ આપે છે.
પ્રશ્ન: શું ગ્લૂટેન સેન્સિટિવ અને સેલિયાક રોગથી પીડિત લોકો રાગી ખાઈ શકે છે? જવાબ: હા, રાગી એ ગ્લૂટેન ફ્રી મુક્ત આખું અનાજ છે, તેથી તે સેલિયાક રોગ અને ગ્લૂટેન સેન્સિટિવ લોકો માટે સલામત છે. Celiac એક ક્રોનિક પાચન અને રોગપ્રતિકારક વિકૃતિ છે. આ લોકોને ઘઉંનો લોટ ખાવાથી આંતરડામાં સોજો, દુખાવો અને ઉબકા આવવા જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
પ્રશ્ન: રાગી કોણે ન ખાવી જોઈએ? જવાબ: રાગી સામાન્ય રીતે દરેક માટે સલામત અનાજ છે, પરંતુ તે કેટલાક લોકોને સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.
આ લોકોએ રાગી ન ખાવી જોઈએઃ
- જેમને કિડની સંબંધિત કોઈ સમસ્યા હોય.
- જેમને કિડનીમાં પથરી હોય અથવા ક્યારેય કિડનીમાં પથરી થઈ હોય.
- જેમને થાઈરોઈડ સંબંધિત સમસ્યા છે.
- જેમને રાગી ખાધા પછી ત્વચા પર ફોલ્લીઓ, ખંજવાળ અથવા સોજો આવે છે એટલે કે જેમને તેની એલર્જી હોય છે.
પ્રશ્ન: શું પ્રેગ્નેન્સી દરમિયાન રાગી ખાઈ શકીએ? જવાબ: હા, પ્રેગન્નેન્સી દરમિયાન રાગી ખાવી સલામત અને ફાયદાકારક છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, સ્ત્રીઓમાં આયર્ન અને કેલ્શિયમની જરૂરિયાત વધે છે. રાગીમાં ભરપૂર માત્રામાં આયર્ન અને કેલ્શિયમ હોવાથી તે તેમની જરૂરિયાતો પૂરી કરી શકે છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પાચન સંબંધી સમસ્યાઓ પણ વધી જાય છે. તેમાં રહેલા ફાઈબર પાચનમાં મદદ કરે છે.
પ્રશ્ન: રાગી ખાવાની કોઈ આડઅસર છે? જવાબ: સામાન્ય રીતે રાગી ખાવાથી કોઈ નુકસાન થતું નથી, પરંતુ તેનું વધુ પડતું સેવન કરવાથી પેટમાં સોજો આવે છે, ગેસ થાય છે અને ઝાડા પણ થઈ શકે છે. કેટલાંક કિસ્સાઓમાં, કેટલાક લોકોને તેનાથી એલર્જી થઈ શકે છે. જો રાગી ખાવાથી ખંજવાળ, ફોલ્લીઓ અથવા શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે, તો તેનું સેવન બંધ કરો અને ડૉક્ટરની સલાહ લો.
પ્રશ્ન: શું રાગીનો લોટ ખાવાથી કિડનીમાં પથરી થાય છે? જવાબ: રાગીમાં ઓક્સાલિક એસિડ હોય છે. તેથી વધુ પડતી રાગી ખાવાથી કિડનીમાં પથરી થઈ શકે છે. જે લોકોને ક્યારેય કિડનીમાં પથરી થઈ હોય અથવા ઓક્સાલેટ સંબંધિત કોઈ સમસ્યા હોય તો તેમણે મર્યાદામાં રાગીનું સેવન કરવું જોઈએ.
પ્રશ્ન: શું રાગી ખાવાથી છાતીમાં દુખાવો થઈ શકે છે? જવાબ: રાગીમાં મિનરલ્સ પોટેશિયમ હોય છે જે શરીર માટે મહત્ત્વનું છે. તેના ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભો છે, પરંતુ શરીરમાં પોટેશિયમનું પ્રમાણ વધવાથી શરીરમાં ઉબકા આવવા, છાતીમાં દુખાવો અને કળતર જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. તેથી રાગીનું સેવન મર્યાદામાં જ કરો.
