2 કલાક પેહલા
- કૉપી લિંક
મહિલાઓ પૈસા વિશે કેવી રીતે વિચારે છે તે તેમના સંબંધો પર સીધો આધાર રાખે છે. અમેરિકામાં એક અનોખો અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. જેમાં કુંવારી, પરિણીત-છુટાછેડા અને વિધવા મહિલાઓને તેમની આર્થિક યોજનાઓ વિશે પૂછવામાં આવ્યું હતું.
આ પરિણામો ચોંકાવનારા હતા. એવું જાણવા મળ્યું કે મહિલાઓની આર્થિક યોજના સંપૂર્ણપણે તેમના સંબંધો પર આધારિત છે. ઉદાહરણ તરીકે, તેઓ પરિણીત છે કે નહીં, તેમના પતિ સાથેના સંબંધો કેવા છે, તેમના કેટલા બાળકો છે. આ અભ્યાસમાં એ જણાવવામાં આવ્યું છે કે જીવનના કયા તબક્કે મહિલાઓની આર્થિક વિચારસરણી કેવા પ્રકારની હોય છે.
જો તમારા ઘરમાં કોઈ વર્કિંગ વુમન છે અથવા તમે જાતે જ બહાર જઈને કામ કરો છો, તો આ અભ્યાસ તમારા માટે ઉપયોગી થઈ શકે છે. ‘વુમન, મની એન્ડ રિલેશનશિપ’ ટાઇટલ સાથે પ્રકાશિત થયેલો આ અહેવાલ આપણને સંબંધો અને નાણાકીય વચ્ચેના વધુ સારા સંકલન વિશે શીખવે છે, જેનું જ્ઞાન દરેક કામ કરતી મહિલા અને તેના પરિવાર માટે જરૂરી છે.
એક સમય એવો હતો છે જ્યારે એવું માનવામાં આવતું હતું કે સ્ત્રીઓ માત્ર ઘરનું કામ કરશે, પૈસા કમાવવા અને નોકરી કરવાની જવાબદારી પુરુષોની હતી. હાલમાં મહિલાઓ પોતાના પગ પર ઉભી છે. તેઓ નોકરી અને વ્યવસાય સહિત અર્થશાસ્ત્રના દરેક ક્ષેત્રમાં પુરુષો સાથે ખભે ખભા મિલાવીને કામ કરી રહ્યા છે.
આ સ્થિતિમાં તેઓએ તેમના નાણાકીય નિર્ણયો અને તેમના પરિવાર વચ્ચે સંતુલન જાળવવું પડશે. આ અભ્યાસ અમેરિકામાં 18 થી 77 વર્ષની વચ્ચેની 1200 મહિલાઓ પર તેમની નાણાકીય વિચારસરણી જાણવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો.
અભ્યાસના મુખ્ય મુદ્દાઓ-
- કુંવારી અને સ્નાતક છોકરીઓ તેમના નાણાકીય નિર્ણયો પ્રત્યે ઓછામાં ઓછી ગંભીર હોય છે. જ્યારે આ ઉંમરે મોટાભાગની છોકરીઓ નોકરી કરતી હોય છે. પરંતુ તે બચત પર વધુ ધ્યાન આપતી નથી. અભ્યાસમાં સમાવિષ્ટ મોટાભાગની બેચલર છોકરીઓએ સ્વીકાર્યું કે તેઓ બચત માટે તેમના પિતા અથવા ભાવિ જીવનસાથી પર આધાર રાખે છે.
- લગ્ન પછી તરત , સ્ત્રીઓ બેચલર છોકરીઓની જેમ નાણાકીય આયોજન વિશે વિચારે છે. પરંતુ જેમ જેમ તેમનો સંબંધ પરિપક્વ થતો જાય છે તેમ તેમ તે આર્થિક રીતે પોતાના પગ પર ઊભા રહેવા માગે છે. જે મહિલાઓ બચત નથી કરતી તેઓ લગ્નના 5 વર્ષ પછી જ પસ્તાવા લાગે છે.
- લગભગ બે તૃતીયાંશ મહિલાઓ તેમના જીવનસાથીથી અલગ થયા પછી આર્થિક રીતે સક્ષમ ન હોવા અંગે દુઃખી થાય છે. આ સ્થિતિમાં તેમને લાગે છે કે તે ઈચ્છે છે કે તેણે તેના બેચલર જીવનથી જ આર્થિક આયોજન કર્યું હોત. આ સ્થિતિમાં પહોંચ્યા પછી, મહિલાઓ પણ તેમની નિવૃત્તિ વિશે ખૂબ ચિંતિત થઈ જાય છે.
સંબંધો સાથે મહિલાઓની બચતનું છે ખાસ કનેક્શન
અમેરિકન અભ્યાસ દર્શાવે છે કે મહિલાઓની આર્થિક યોજનાઓ તેમના સંબંધો દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે. ઊલટું પણ સાચું છે. એટલે કે મહિલાઓ કેટલી બચત કરે છે, આર્થિક રીતે કેટલી સ્વતંત્ર છે, તેની સીધી અસર તેમના સંબંધો પર પડે છે.
રિલેશનશિપ કોચ ડૉ. અંજલિ કહે છે કે ‘સ્ત્રીધન’નો કોન્સેપ્ટ આપણા સમાજમાં આને ધ્યાનમાં રાખીને બનાવવામાં આવ્યો હતો. લગ્ન દરમિયાન મહિલાઓને ભેટ તરીકે મળેલા દાગીના અને પૈસા પર માત્ર તેમનો જ અધિકાર હતો. પતિ પણ તેમાં હિસ્સો માગી શકે નહીં.
હિંદુ ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમ, 1956ની કલમ 14 અને હિંદુ લગ્ન અધિનિયમ, 1955ની કલમ 27 હેઠળ, કોઈપણ મહિલાને તેમની મિલકત રાખવાનો સંપૂર્ણ અધિકાર છે. એ જ રીતે મુસ્લિમોમાં દહેજની રકમ નક્કી છે. છૂટાછેડા પછી મહિલાઓને સંપૂર્ણ રકમ મળે છે.
સ્ત્રી નોકરી કરતી હોય કે ગૃહિણી હોય, તેની સંચિત મૂડી તેને સંબંધમાં ગૌરવ જાળવવામાં મદદ કરે છે. કોઈપણ સંબંધને યોગ્ય રીતે ચલાવવા માટે, ભાગીદારો વચ્ચે આદર અને ગૌરવ હોવું ખૂબ જ જરૂરી છે.
જ્યાં સુધી બંને ભાગીદારો આર્થિક રીતે મજબૂત ન હોય ત્યાં સુધી સન્માન અને પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરી શકાતી નથી. તેથી, સંબંધ માટે સ્ત્રીનું આર્થિક રીતે મજબૂત અને સક્ષમ હોવું ખૂબ જ જરૂરી માનવામાં આવે છે.
પુરુષો સંબંધ તોડવાનું કામ કરે છે
રિસર્ચ, સ્ટડી અને રિલેશનશિપ કોચ કહે છે કે જો મહિલા આર્થિક રીતે મજબૂત હોય તો વૈવાહિક સંબંધ વધુ મજબૂત બને છે. પરંતુ ભારત સહિત વિશ્વભરના પુરૂષો જૂના વિચારોને વળગી રહ્યા છે અને મહિલાઓની કમાણીની ઈર્ષ્યા કરે છે. પરિણામે સંબંધ નબળા પડી જાય છે.
ઓસ્ટ્રેલિયાની વોલોન્ગોંગ યુનિવર્સિટીમાં આ અંગે એક રસપ્રદ અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યો છે. આ અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે વર્કિંગ વુમનનો પતિ તેની નોકરી ત્યારે જ સહન કરી શકે છે જ્યાં સુધી પત્નીનો પગાર અને દરજ્જો તેના કરતા ઓછો હોય. જો પત્ની વધુ કમાવા લાગે તો પતિ ઘરનું કામ કરવાનું બંધ કરી દે છે. કદાચ આ જ કારણ છે કે દેશમાં 98% પરિણીત પુરુષોની સરખામણીમાં માત્ર 32% મહિલાઓ જ કામ કરવા સક્ષમ છે.
અભ્યાસ અને આંકડા દર્શાવે છે કે જો મહિલાઓ આર્થિક રીતે સ્વતંત્ર અને સક્ષમ હોય તો તેમના સંબંધો પણ વધુ મજબૂત બને છે. પરંતુ એક સામાન્ય માન્યતા છે કે મહિલાઓ આર્થિક રીતે સ્વતંત્ર થયા પછી તેમના પતિનું સન્માન કરતી નથી. તથ્યો સિવાય, મોટાભાગના લોકો આ વિચાર સાથે જોડાયેલા છે, જેના કારણે તેમના સંબંધોને નુકસાન સહન કરવું પડે છે.
