1 કલાક પેહલાલેખક: શૈલી આચાર્ય
- કૉપી લિંક
દરેક નાની-નાની વાત પર ગુસ્સો આવવો, તમારી ઈચ્છા મુજબ કામ ન થાય ત્યારે ચિડાઈ જવું, કોઈ વાત ન સાંભળે ત્યારે ગુસ્સો આવવો કે બૂમો પાડવી, શું તમારી સાથે પણ આવું થાય છે? જો હા તો ચિંતાનો વિષય છે. જેમને આ સમસ્યાઓ છે તેઓ કાં તો તેને તેમના વ્યક્તિત્વનો એક ભાગ માનીને તેની અવગણના કરે છે અથવા તેને પારિવારિક જનીનો તરફથી મળેલી ભેટ માનીને તેની સાથે સમજૂતી કરે છે.
પરંતુ આનું સાચું કારણ એ છે કે, તમારો તમારા ગુસ્સા પર કાબૂ નથી અને તમે ગુસ્સાની સમસ્યામાંથી પસાર થઈ રહ્યા છો. ગુસ્સે થવાથી તમે માત્ર તમારી જાતને જ નુકસાન નહીં પરંતુ તે વ્યક્તિ માટે પણ માનસિક રીતે સારું નથી કે જેના પર તમે તમારો ગુસ્સો કાઢો છો.
કલ્પના કરો કે, તમે કોઈ નાની વાત પર તમારી નજીકના વ્યક્તિ પર ગુસ્સે થાઓ છો. માત્ર એટલા માટે કે તમે તમારા ગુસ્સાને કાબૂમાં રાખી શકતા નથી અને પછી તમને પસ્તાવો થાય છે. તો આ ગુસ્સો અને ચિડિયાપણું કેવી રીતે સમજવું અને તેનો સામનો કેવી રીતે કરવો.
ચિડિયાપણું વ્યક્તિના સ્વાસ્થ્ય, સંબંધો અને વ્યાવસાયિક જીવન પર નકારાત્મક અસર કરે છે. આ માનસિક સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. તો આજે ‘ રિલેશનશિપ ‘ માં આપણે વાત કરીશું કે આપણને ગુસ્સો કેમ આવે છે. તેને કેવી રીતે નિયંત્રિત કરી શકાય તે પણ જાણીશું.
નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત 2010ના અભ્યાસ મુજબ, અનિયંત્રિત ગુસ્સો તમારા શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે સારો નથી. જો તે વધે છે, તો તે શારીરિક હિંસા પણ કરી શકે છે, જેનાથી તમને અને તમારી આસપાસના લોકોને નુકસાન થઈ શકે છે.
સ્વાસ્થ્ય પર ગુસ્સા અને ચીડિયાપણાની નકારાત્મક અસરો
વારંવાર ગુસ્સો અને ચિડિયાપણું તણાવનું સ્તર વધારે છે. જેના કારણે હાઈ બ્લડ પ્રેશર, હૃદય રોગ અને નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. માનસિક રીતે, તે ચિંતા, હતાશા અને શરમની લાગણીઓનું કારણ બની શકે છે, જે ચીડિયાપણું વધારે છે. લોકો જુદાપણા અને એકલતાથી પણ પીડાય છે કારણ કે ચીડિયાપણું તેમના આંતરવ્યક્તિત્વ સંબંધોને અસર કરે છે.
આપણી લાગણીઓનું સંચાલન કરવામાં મગજની ભૂમિકા
મગજ આપણી બધી લાગણીઓ, આવેગ અને વર્તનને નિયંત્રિત કરે છે. આપણું મગજ જે રીતે લાગણીઓ ઉત્પન્ન કરે છે અને તેનું નિયમન કરે છે તે ખૂબ જટિલ કાર્ય છે. મગજના કેટલાક ભાગો આપણી લાગણીઓ અને વર્તનને નિયંત્રિત કરવા માટે જરૂરી છે. ફ્રેટલ લોબ (આપણા માથાની પાછળનો ભાગ) નિયંત્રણ કેન્દ્રની જેમ કામ કરે છે. તે અચાનક આવેશનું સંચાલન કરે છે અને આપણે જે અનુભવીએ છીએ તેના પર આપણે કેવી પ્રતિક્રિયા આપીએ છીએ તે પણ આગળના લોબ પર આધાર રાખે છે.
ફ્રંટલ લોબ આપણને યોગ્ય નિર્ણય લેવામાં મદદ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો આપણે ગુસ્સામાં હોઈએ અને કોઈને મારવા માંગતા હોઈએ, તો આપણો ફ્રેટલ લોબ આપણને કહે છે – ‘ના, એવું ન કરો! તમે તેને નુકસાન પહોંચાડી શકો છો.’
ગુસ્સા પર કાબૂ કેવી રીતે રાખવો?
ગુસ્સો કરવો એ આપણા નિયંત્રણમાં નથી, પરંતુ ગુસ્સાને કાબૂમાં રાખવો એ આપણા નિયંત્રણમાં છે. તમે સમયસર ઘણી પદ્ધતિઓ અપનાવીને આને ઘટાડી શકો છો. તમે તમારી જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કરીને ગુસ્સો ઓછો કરી શકો છો.
સાયન્સ ડાયરેક્ટમાં પ્રકાશિત એક અભ્યાસ અનુસાર, યોગ અને કસરત ગુસ્સાને કાબૂમાં રાખવા માટે સૌથી અસરકારક રીત છે. આ ખાસ કરીને યુવાનોને ગુસ્સો અને ચિડિયાપણું ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
જો ગુસ્સાને કાબૂમાં ન રાખી શકાય ત્યારે મનોચિકિત્સકની મદદ લો
ગુસ્સો એ એક મહત્વપૂર્ણ લાગણી છે, પરંતુ તેના પર નિયંત્રણ રાખવું જોઈએ. જો તમને લાગતું હોય કે તમારો ગુસ્સો કાબૂની બહાર છે અથવા તે તમારા જીવન અથવા સંબંધો પર નકારાત્મક અસર કરી રહ્યો છે, તો મનોચિકિત્સકની મદદ લો.
એક મેન્ટલ હેલ્થ પ્રોફેશનલ તમને કહી શકે છે કે, તમે શા માટે ગુસ્સો અનુભવો છો અને તેના કારણો શું હોઈ શકે છે. આ માટે તમારે શું કરવું પડશે અને તમે તેને સરળતાથી કેવી રીતે દૂર કરી શકો?
- એવી પરિસ્થિતિમાં રહેવાનું ટાળો જ્યાં તમે ગુસ્સે થઈ શકો. જો શક્ય હોય તો, તમારી જાતને શાંત કરવા માટે દૂર જાઓ.
- સ્નાયુઓને આરામ આપવા અને ઊંડા શ્વાસ લેવાનો પ્રયાસ કરો.
- જે તમને ગુસ્સે કરી રહ્યું છે તેનાથી તમારું ધ્યાન હટાવવાનો પ્રયાસ કરો. ઉદાહરણ તરીકે, જો શક્ય હોય તો, સંગીત સાંભળો, કોઈ પુસ્તક વાંચો અથવા થોડો સમય બહાર ફરવા જાઓ.
- જ્યારે ગુસ્સો વધે છે અને તે ચિંતા અથવા તણાવનું સ્વરૂપ લે છે, ત્યારે કોઈને કહો કે તમે આ રીતે અનુભવો છો. તમે ગુસ્સે થયા છો તે બધી લાગણીઓને ઉકેલવાનો પ્રયાસ કરો.
ડોકટરો અને મનોચિકિત્સકો મૂડને નિયંત્રિત કરવા માટે જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કરવાની ભલામણ કરે છે. મોટાભાગના લોકોની ખરાબ જીવનશૈલી અને ખાનપાનને કારણે તેમના વર્તનમાં ફેરફાર જોવા મળે છે. તેથી, તમારા આહારમાં પૌષ્ટિક તત્વોનો સમાવેશ કરો, કસરતને તમારી દિનચર્યાનો એક ભાગ બનાવો. જો તમે આ કરી શકતા નથી તો ફરવા જાઓ અને સંપૂર્ણ ઊંઘ લો. તમે ચોક્કસપણે તમારી અંદર કેટલાક ફેરફારો અનુભવશો.
