નવી દિલ્હી8 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
ઈસરોએ 30 ડિસેમ્બરના રોજ શ્રીહરિકોટાથી SpaDeX એટલે કે સ્પેસ ડોકિંગ એક્સપેરિમેન્ટ મિશન લોન્ચ કર્યું હતું. આ અંતર્ગત PSLV-C60 રોકેટ વડે બે અવકાશયાન પૃથ્વીથી 470 કિમી ઉપર તહેનાત કરવામાં આવ્યા હતા.
તેની સાથે મોકલવામાં આવેલ POEM-4 (PSLV ઓર્બિટલ એક્સપેરિમેન્ટલ મોડ્યુલ) પર CROPS (કોમ્પેક્ટ રિસર્ચ મોડ્યુલ ફોર ઓર્બિટલ પ્લાન્ટ સ્ટડીઝ) અવકાશમાં પ્રથમ વખત જીવનને અંકુરિત કરવામાં સફળતા મળી છે.
વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર (VSSC) ખાતે ડિઝાઇન કરાયેલલા CROPS માત્ર 4 દિવસમાં માઈક્રોગ્રેવિટીનો ઉપયોગ કરીને ચોળીના બીજને અંકુરિત કર્યું છે. હવે પાંદડા પણ જલદી આવવાની અપેક્ષા છે.
પ્રયોગ માટે માત્ર ચોળી જ કેમ પસંદ કરવામાં આવી
ચોળીના બીજને પ્રયોગ માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા કારણ કે તે ઝડપથી અંકુરિત થાય છે. તેમાં ખૂબ ઊંચી સહનશીલતા પણ હોય છે. આ પોષક મૂલ્ય ધરાવતો છોડ છે. આ પ્રયોગને અવકાશમાં ખોરાક ઉગાડવાની દિશામાં એક મોટું પગલું માનવામાં આવી રહ્યું છે, જે ભવિષ્યમાં ચંદ્ર, મંગળ અથવા અન્ય ગ્રહો પર માનવ હાજરી જાળવી રાખવામાં મદદ કરશે.
લક્ષ્ય તરફ આગળ વધતા ચેઝરે સેલ્ફી વીડિયો રેકોર્ડ કર્યો
ISROએ X પર સેલ્ફી વીડિયો શેર કર્યો છે.
ચેઝર મોડ્યુલે અવકાશમાં ઇન-ઓર્બિટ સ્પેસ સેલ્ફી વિડિયો રેકોર્ડ કર્યો છે. મિશનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય અવકાશમાં સચોટ ડોકિંગની ચકાસણી કરવાનો છે અને આ વીડિયો એ વાતનો પુરાવો છે કે મિશન સાચી દિશામાં આગળ વધી રહ્યું છે.
જ્યારે ચેઝર લક્ષ્ય તરફ આગળ વધી રહ્યો હતો ત્યારે આ વીડિયો રેકોર્ડ કરવામાં આવ્યો. 2 જાન્યુઆરીએ તેનું ઇન્ટર સેટેલાઇટ અંતરના 4.8 કિમી દૂર હતું. બંને અવકાશયાનના ડોકિંગનો રીયલ ટાઈમ વીડિયો પણ બહાર પાડવામાં આવશે.
પાલક પણ ઉગાડવાની તૈયારીમાં ISRO
આ પેલોડ એમિટી યુનિવર્સિટી મુંબઈ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.
સ્પેસેક્સ સાથે રિસર્ચ અને વિકાસ સંબંધિત 24 પેલોડ પણ મોકલવામાં આવ્યા હતા. આ પેલોડ્સ પૃથ્વીથી 700 કિમીની ઊંચાઈએ ડોક કરવામાં આવ્યા છે. તેમાંથી 14 પેલોડ ઈસરોના છે અને બાકીના 10 સ્ટાર્ટઅપ્સ અને એકેડેમીના છે. આમાંથી એક એમિટી પ્લાન્ટ એક્સપેરિમેન્ટલ મોડ્યુલ ઇન સ્પેસ (એપીઈએમએસ) પેલોડ છે, જે એમિટી યુનિવર્સિટી દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે. તે રિસર્ચ કરશે કે અવકાશમાં છોડના કોષો કેવી રીતે વધે છે.
આ રિસર્ચ હેઠળ અવકાશ અને પૃથ્વી પર એક સાથે પ્રયોગો કરવામાં આવશે. LED લાઇટ અને ઝેલ દ્વારા પાલકના કોષોને સૂર્યપ્રકાશ અને પોષક તત્વો જેવી મહત્વની વસ્તુઓ પૂરી પાડવામાં આવશે. એક કેમેરો છોડના કોષના રંગ અને વૃદ્ધિને રેકોર્ડ કરશે. જો કોષનો રંગ બદલાશે તો પ્રયોગ નિષ્ફળ જશે.
મંગળ મિશન પર અવકાશમાં છોડ ઉગાડવાની આશા વધી ચોળીમાં અંકુર ફૂટવાના સમાચારે પાલક પરના રિસર્ચમાં સફળતાની આશા વધારી છે. પાલકના કોષો પરના પ્રયોગો અવકાશ અને પૃથ્વી પર એક સાથે હાથ ધરવામાં આવશે. જો આ પ્રયોગો સફળ થાય છે, તો તે અવકાશ અને પૃથ્વી પર કૃષિ તકનીકોને સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે. તેમજ મંગળ મિશન જેવી લાંબી અવકાશ યાત્રા દરમિયાન ભારતીય વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા છોડ ઉગાડવાની શક્યતા વધુ પ્રબળ બનશે.
