દિલ્હી, કેન્દ્ર સરકાર અને ખેડૂત આંદોલન: 3 કૃષિ કાયદા રદ કરી નાખ્યા તો ખેડૂતો ફરી કેમ આકરા પાણીએ થયા?, જાણો આંદોલનની ઇનસાઇડ સ્ટોરી

ખેડૂતોએ ફરી એકવાર સરકાર સામે મોરચો માંડ્યો છે. પંજાબ-હરિયાણા સહિત અનેક રાજ્યોના ખેડૂતો દિલ્હી તરફ કૂચ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. ખેડૂતોએ ફરી એકવાર દિલ્હીને ઘેરવાની તૈયારી કરી લીધી છે. ખેડૂતોએ તેનું નામ ‘ચલો દિલ્હી માર્ચ’ રાખ્યું છે, પરંતુ તેને કિસાન આંદોલન 2.0 પણ કહેવામાં આવી રહ્યું છે. વાસ્તવમાં આ ખેડૂતોના આંદોલનની પેટર્ન 2020-2021ના ખેડૂતોના આંદોલન જેવી જ છે. ગત વખતની જેમ આ આંદોલનમાં પણ વિવિધ રાજ્યોના ખેડૂતો જોડાવા જઈ રહ્યા છે. આ વખતે ખેડૂતો પોતાની સાથે ટ્રેક્ટર-ટ્રોલી અને રાશન પણ લાવવાના છે. એટલે કે ગત વખતની જેમ આ વખતે પણ ખેડૂતો દિલ્હીની અલગ-અલગ બોર્ડર પર લાંબા સમય સુધી વિરોધ પ્રદર્શન કરવાની તૈયારીમાં છે. જોકે, આ આંદોલનને ગત વખતની જેમ તમામ ખેડૂત સંગઠનોનું સમર્થન નથી. આ ખેડૂતોનું આંદોલન સંયુક્ત કિસાન મોરચાના બેનર હેઠળ થઈ રહ્યું નથી. વિવિધ ખેડૂત સંગઠનો સાથે મળીને તેનું આયોજન કરી રહ્યા છે. ખેડૂતોની માંગણીઓને લઈને સરકાર સાથે ઘણી બેઠકો થઈ છે, પરંતુ તેનો કોઇ ઉકેલ આવ્યો નથી. ત્યારે આવો જાણીએ શા માટે ધરતીપૂત્રો ફરી એકવાર દેશની રાજધાનીમાં ધૂણી ધખાવીને બેસવા સજ્જ છે. કઇ તેમની માગો છે જેનો હજુ ઉકેલ આવ્યો નથી. શા માટે ખેડૂતોને પોતાના ઘર-પરિવાર છોડીને પોતાની માંગણીઓ પૂરી કરાવવા માટે છેક દિલ્હી સુધી લાંબુ થવુ પડ્યું છે.

ખેડૂત સંગઠનોએ ‘દિલ્લી ચલો’નો નારો કેમ આપ્યો
ખેડૂતોના બે મોટા સંગઠનો સંયુક્ત કિસાન મોરચા (બિન-રાજકીય) અને કિસાન મજદૂર મોરચાએ પોતાની માંગણીઓ માટે 13 ફેબ્રુઆરીએ ‘દિલ્હી માર્ચ’નો નારો આપ્યો છે. સંયુક્ત કિસાન મોરચાએ 16મી ફેબ્રુઆરીએ એક દિવસીય ગ્રામીણ ભારત બંધનું આહ્વાન કર્યું છે. દિલ્હી બોર્ડર પર બે વર્ષ પહેલા ખેડૂતોનું આંદોલન એટલું તીવ્ર હતુ કે મોદી સરકારને ખેડૂતો સંબંધિત ત્રણ કાયદા રદ કરવા પડ્યા હતા. ખેડૂતોને ડર હતો કે આ કાયદાઓ દ્વારા સરકાર અમુક પસંદગીના પાક પર લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ આપવાના નિયમને નાબૂદ કરી શકે છે અને ખેતીના કોર્પોરેટીકરણને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે. જેનાથી તેમણે મોટી એગ્રી-કોમોડિટી કંપનીઓ પર નિર્ભર રહેવું પડશે. આ કૃષિ કાયદાઓ રદ થયા બાદ ખેડૂતોએ પણ તેમનું આંદોલન પાછું ખેંચ્યું હતું. તે દરમિયાન સરકારે તેમને લઘુત્તમ ટેકાના ભાવની ખાતરી આપવાનું વચન આપ્યું હતું. અને સાથે જ અન્ય કેટલીક માંગણીઓ પૂર્ણ કરવાનું વચન પણ આપવામાં આવ્યું હતું. ત્યારે હવે ફરી એકવાર ખેડૂતો આ માંગણીઓ સ્વીકારવા દબાણ લાવવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. 13મી ફેબ્રુઆરીએ ‘દિલ્લી ચલો’નો નારો તેમની વ્યૂહરચનાનો જ એક ભાગ છે. તો આવો જાણીએ કે ખેડૂતો કઇ માંગણીઓને લઇને ફરી એકવાર દેશની રાજધાની જામ કરવાની તૈયારીમાં છે.

સરકારને તેમના વચનની યાદ અપાવી રહ્યા છીએ
ખેડૂતોના આંદોલન પર નજર રાખનારાઓનું કહેવું છે કે અગાઉનું આંદોલન અચાનક સમાપ્ત થયું ન હતું. સરકારે કેટલાક વચનો આપ્યા હતા. હવે ખેડૂતો એ વચનો પૂરા કરવા દબાણ કરી રહ્યા છે. ખેડૂત નેતાઓનું કહેવું છે કે અમે સરકારને તેમના વચનની યાદ અપાવી રહ્યા છીએ. ચૂંટણી આવી ગઈ છે અને નવી સરકાર આવશે તો કહેશે કે અમે કોઈ વાયદો નથી કર્યો એટલે સરકારને આપેલા વચનો યાદ કરાવવાનો આ યોગ્ય સમય છે. વધુમાં ખેડૂત આગેવાનો કહી રહ્યા છે કે આ એક વિડંબના છે કે સ્વામીનાથનને ભારત રત્ન આપવાની જાહેરાત થઇ છે, પરંતુ તેમના નામે રચાયેલી સમિતિના અહેવાલનો અમલ થતો નથી. તેમણે ખેતીને કોર્પોરેટાઇઝ ન કરવાની ભલામણ કરી હતી, પરંતુ સરકાર તે માટે પ્રયાસ કરી રહી છે. તો આવો જાણીએ કે કઇ માંગણીઓને લઇને ખેડૂતોએ ફરી એકવાર ચલો દિલ્લીનો નારો આપ્યો છે.

ખેડૂતોની તૈયારી અને વિપક્ષનું સમર્થન
પંજાબ, હરિયાણા, યુપી, રાજસ્થાન સહિત ઘણા રાજ્યોમાં ખેડૂતો આંદોલનની પૂરજોશથી તૈયારીઓ કરી રહ્યા છે. ઘરે-ઘરે રાશન એકત્ર કરવામાં આવી રહ્યું છે. ટ્રેક્ટર ટ્રોલીઓ તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે. ખેડૂતો ફરી એકવાર સરકારને ભીંસમાં લેવા સજ્જ છે. તો વિપક્ષ પણ આ આંદોલનને સમર્થન કરી રહ્યું છે.

ખેડૂત આંદોલન 2.0ની શરૂઆત
ખેડૂત આંદોલન 2.0ની શરૂઆત થઇ ગઇ છે. 13મી ફેબ્રુઆરીએ ખેડૂત સંગઠનો દિલ્હી કૂચ કરી રહ્યા છે. પંજાબ, હરિયાણા, યુપી, રાજસ્થાન સહિત દેશભરમાંથી ખેડૂતો દિલ્હી પહોંચી રહ્યા છે. આ આંદોલનને ‘ચલો દિલ્હી માર્ચ’ નામ આપવામાં આવ્યું છે. જો કે યુનાઈટેડ કિસાન મોરચા આ આંદોલનમાં સામેલ નથી. કેટલાક ખેડૂત સંગઠનોનું આ પ્રદર્શન છે. પરંતુ તેમ છતાં ખેડૂતોની તૈયારીઓને જોતા પોલીસ અને વહીવટીતંત્ર કોઈ જોખમ લેવાના મૂડમાં નથી. ખેડૂતોના આંદોલનને ધ્યાનમાં રાખીને સમગ્ર દિલ્હીમાં 12 ફેબ્રુઆરીથી 12 માર્ચ સુધી કલમ 144 લાગુ કરવામાં આવી છે.દિલ્હી પોલીસ કમિશનર સંજય અરોરાએ આ આદેશ આપ્યા છે. પોલીસે સાવચેતી રાખીને ચુસ્ત સુરક્ષા બંદોબસ્ત ગોઠવી દીધો છે.

16મી ફેબ્રુઆરીએ ભારત બંધનું એલાન
અખિલ ભારતીય કિસાન સભાએ પણ હાલ માટે ખેડૂતોના આંદોલનથી અંતર રાખ્યું છે, જ્યારે યુનાઈટેડ કિસાન મોરચાના બેનર હેઠળ 16મી ફેબ્રુઆરીએ દેશવ્યાપી ભારત બંધનું એલાન આપવામાં આવ્યું છે, જેમાં તમામ ખેડૂતો અને મજૂરો હડતાળ કરશે અને કામકાજ બંધ કરશે. બપોરે 12 વાગ્યાથી સાંજના 4 વાગ્યા સુધી દેશના તમામ રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોને કોર્ડન કરીને હાઈવે બંધ કરી દેવામાં આવશે. અખિલ ભારતીય કિસાન સભાનું કહેવું છે કે સરકારે સ્વામીનાથનને ભારત રત્ન આપ્યો, પરંતુ તેની ભલામણ સ્વીકારવામાં આવી નથી.

ખેડૂતોના આંદોલનને લઇને તંત્ર સજ્જ
ખેડૂતોના આંદોલનને લઈને પંજાબ, હરિયાણા, દિલ્હી, રાજસ્થાનની રાજ્ય સરકારે તૈયારીઓ કરી લીધી છે. ગાઝીપુર સરહદને છાવણીમાં ફેરવી દેવામાં આવી છે અને બોર્ડર સંપૂર્ણપણે સીલ કરી દેવાઇ છે. આ સાથે હરિયાણાના ફતેહાબાદમાં એક અસ્થાયી જેલ બનાવવામાં આવી છે. આ સાથે દિલ્હી, હરિયાણાને જોડતી સરહદો પર ચુસ્ત પોલીસ બંદોબસ્ત ગોઠવી દેવાયો છે.

દિલ્હી બોર્ડર પર નાકાબંધી
ખેડૂતોના આંદોલનને કારણે દિલ્હી બોર્ડર પર નાકાબંધી કરી દેવામાં આવી છે. આંદોલનકારી ખેડૂતોને રોકવા માટે યુપી ગેટ પર કોંક્રીટની દિવાલ બનાવવામાં આવી છે. ટ્રાફિક ડાયવર્ટ કરવામાં આવ્યો છે. દિલ્હી જવાનો રસ્તો બંધ કરી દેવામાં આવ્યો છે. વર્ષ 2020ની જેમ આદોલન થવા અંગે ગુપ્તચર માહિતી મળ્યા બાદ સિસ્ટમમાં સુધારો કરવામાં આવી રહ્યો છે.

ગાઝીપુર મુર્ગા મંડી તરફ જતા રસ્તાને કોંક્રીટ નાખીને બ્લોક કર્યો
ખેડૂતોના વિરોધને જોતા ગાઝિયાબાદમાં ખાસ તૈયારીઓ કરવામાં આવી છે. યુપી ગેટ પાસેનો સર્વિસ રોડ જે ગાઝીપુર મુર્ગા મંડી તરફ જાય છે તેને કોંક્રીટ નાખીને સંપૂર્ણપણે બ્લોક કરવામાં આવ્યો છે. આ રસ્તાનો ઉપયોગ કરીને આંદોલનકારીઓને દિલ્હી સરહદમાં પ્રવેશતા અટકાવવામાં આવશે.

દિલ્હી પોલીસના 3 હજાર જવાનો તૈનાત
દિલ્હી બોર્ડર પર મોટી સંખ્યામાં પોલીસ દળો તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. દિલ્હી પોલીસના ત્રણ હજારથી વધુ જવાનો સરહદ પર તૈનાત રહેશે. કોઈપણ અપ્રિય ઘટનાને પહોંચી વળવા માટે ભારે પોલીસ બંદોબસ્ત ગોઠવવામાં આવ્યો છે.

નોઈડાની ચિલ્લા બોર્ડર પર સુરક્ષા વ્યવસ્થા
નોઈડાની ચિલ્લા બોર્ડર પર પણ કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. ખેડૂતોની સંભવિત હિલચાલને ધ્યાનમાં રાખીને સમગ્ર સરહદી વિસ્તારને બેરિકેડ કરી દેવામાં આવ્યો છે. બેરિકેડિંગની બંને તરફ સુરક્ષા જવાનો તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. ખેડૂતોને અહીં જ અટકાવવાનો તંત્ર પ્રયાસ કરશે. ખેડૂતોના આંદોલનને જોતા ગઇકાલથી જ નોઈડા ગેટ પર કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. સંપૂર્ણ તપાસ બાદ જ વાહનોને દિલ્હી તરફ જવાની મંજૂરી આપવામાં આવી રહી છે. જેના કારણે રોડ પર ટ્રાફિક જામની સમસ્યા પણ સર્જાઇ છે. નોઈડાથી ગાઝિયાબાદ સુધી ખેડૂતોના આંદોલનને ધ્યાનમાં રાખીને તકેદારી રાખવામાં આવી રહી છે. દિલ્હી પોલીસની સાથે યુપી પોલીસના જવાનોને પણ તૈનાત છે. શાંતિ અને કાયદો-વ્યવસ્થા જાળવવા પૂરતી સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. નોઈડા અને ગાઝિયાબાદથી દિલ્હી તરફ જતા દરેક રસ્તા પર કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરાઇ છે. ખેડૂતોને સમજાવવા માટે મેજિસ્ટ્રેટની પણ નિમણૂક કરવામાં આવી છે. નોઈડામાં ખેડૂતોના તાજેતરના પ્રદર્શનને ધ્યાનમાં રાખીને ત્યાં પણ ખાસ દેખરેખ રાખવામાં આવી રહી છે.

યુપી પોલીસના જવાનો તૈનાત રહેશે
નોઈડાથી ગાઝિયાબાદ સુધી ખેડૂતોના આંદોલનને ધ્યાનમાં રાખીને તકેદારી રાખવામાં આવી રહી છે. દિલ્હી પોલીસની સાથે યુપી પોલીસના જવાનોને પણ તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. શાંતિ અને કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવા માટે પૂરતી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. નોઈડા અને ગાઝિયાબાદથી દિલ્હી તરફ જતા દરેક માર્ગ પર કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. ખેડૂતોને સમજાવવા માટે મેજિસ્ટ્રેટની પણ નિમણૂક કરવામાં આવી છે. નોઈડામાં ખેડૂતોના તાજેતરના પ્રદર્શનને ધ્યાનમાં રાખીને ત્યાં પણ ખાસ દેખરેખ રાખવામાં આવી રહી છે.

બોર્ડર સહિત વિવિધ વિસ્તારોમાં કલમ 144 લાગુ
ચિલ્લા બોર્ડર અને ગાઝીપુર બોર્ડર સહિત વિવિધ વિસ્તારોમાં કલમ 144 લાગુ કરવામાં આવી છે. પ્રદર્શનકારીઓને દિલ્હીમાં પ્રવેશતા રોકવા માટે તમામ પ્રયાસો કરવા પોલીસને નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે. પોલીસ સ્પષ્ટપણે કહે છે કે કોઈને પણ કાયદો-વ્યવસ્થાનો ભંગ કરવા દેવામાં આવશે નહીં. કેન્દ્રીય ગુપ્તચર વિભાગ અને દિલ્હી પોલીસની સ્પેશિયલ બ્રાન્ચે વર્ષ 2020ની જેમ જ ખેડૂતોનું આંદોલન ફરી થશે તેવા ઇનપુટ આપ્યા છે. સ્થિતિની ગંભીરતાને જોતા કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયે ખેડૂતોને દિલ્હી આવતા રોકવા માટે ત્રણ રાજ્યોને વધારાના દળો આપ્યા છે. આ સાથે હરિયાણામાં પણ કાયદો-વ્યવસ્થા જાળવવા 15 જિલ્લામાં કલમ 144 લાગુ કરવામાં આવી છે. આ અંતર્ગત ટ્રેક્ટર-ટ્રોલી દ્વારા કોઈપણ પ્રકારના પ્રદર્શન કે કૂચ પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. રાજ્યભરમાં ગુપ્તચર વિભાગના કર્મચારીઓ માહિતી એકત્ર કરી મુખ્યમંત્રી કાર્યાલયને મોકલી રહ્યા છે. તે જ સમયે, સોશિયલ મીડિયા મોનિટરિંગ સેલ સોશિયલ મીડિયા દ્વારા ખોટી માહિતી ફેલાવતા તોફાની તત્વો પર નજર રાખી રહ્યું છે.

હરિયાણામાં BSF, RAFની 50 કંપનીઓ તહેનાત
હરિયાણામાં ખેડૂતોના આંદોલનને લઇને ચુસ્ત પોલીસ બંદોબસ્ત ગોઠવાયો છે. ટ્રેક્ટર-ટ્રોલીનો ઉપયોગ કરીને પ્રદર્શન પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. તે જ સમયે, રાજ્યમાં બોર્ડર સિક્યુરિટી ફોર્સ (BSF) અને રેપિડ એક્શન ફોર્સ (RAF) ની 50 કંપનીઓ તૈનાત કરવામાં આવી છે. લિંક રૂટ પર પણ ચુસ્ત પોલીસ બંદોબસ્ત છે. હરિયાણા પોલીસે ખેડૂત સંગઠનોની દિલ્હી કૂચને લઈને અભેદ્ય સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરી છે. પંજાબ બોર્ડર પર ત્રણ સ્તરીય પોલીસ સુરક્ષા રહેશે. સૌથી પહેલા BSFના જવાનો હશે અને તેમની પાછળ RAF અને ત્રીજા સ્તરમાં હરિયાણા પોલીસના સશસ્ત્ર સૈનિકો તૈનાત રહેશે. પંજાબ સાથેની સરહદ સીલ કરવા ઉપરાંત, પોલીસ કર્મચારીઓને પણ લિંક રોડ પર તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે અને વાહનોને 13 ફેબ્રુઆરીએ ચેકિંગ અને પરવાનગી પછી જ હરિયાણામાં પ્રવેશવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે. હરિયાણા પોલીસે કડક ચેતવણી આપી છે કે સોશિયલ મીડિયા પર અફવા ફેલાવનારાઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. પોલીસે લોકોને વેરિફિકેશન વગર સોશિયલ મીડિયા પર કોઈપણ પ્રકારની સામગ્રી કે વીડિયો શેર ન કરવા અપીલ કરી છે. સાથે જ ટિકરી બોર્ડર પર ડ્રોનથી દેખરેખ રાખવામાં આવશે જ્યારે સિંઘુ બોર્ડર પર ખેડૂતોને રોકવા માટે 3 સ્તરીય સુરક્ષા વ્યવસ્થા ગોઠવાઇ છે.

ટ્રાફિકની માહિતી આપવા સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ
ટ્રાફિક સંબંધિત અથવા અન્ય મહત્વપૂર્ણ માહિતી માટે, હરિયાણા પોલીસના સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ્સ @Haryana_Police, @DGPHaryana અને ફેસબુક એકાઉન્ટ હરિયાણા પોલીસને અનુસરવા માટે સૂચના આપવામાં આવી છે. ઉપરાંત, પંજાબ જતા પ્રવાસીઓએ હરિયાણા પોલીસ દ્વારા સમયાંતરે જારી કરાયેલી ટ્રાફિક સલાહનું પાલન કરવા અને બિનજરૂરી મુસાફરી ટાળવાની સૂચના અપાઇ છે અને કોઈપણ ઇમરજન્સીમાં ડાયલ-112 પર સંપર્ક કરવા કહેવામાં આવ્યું છે.

પોલીસે ટ્રાફિક એડવાઈઝરી જારી કરી છે
દિલ્હી-ચંડીગઢ હાઈવે પર ટ્રાફિક જામની સ્થિતિમાં ચંડીગઢથી દિલ્હી જતા મુસાફરોને ડેરાબસ્સી, બરવાલા/રામગઢ, સાહા, શાહબાદ, કુરુક્ષેત્ર અથવા પંચકુલા, NH-344 યમુનાનગર ઈન્દ્રી/પીપલી, કરનાલ થઈને દિલ્હી જવાની સલાહ આપવામાં આવી છે. સાથે જ દિલ્હીથી ચંડીગઢ જતા મુસાફરો કરનાલ, ઈન્દ્રી/પીપલી, યમુનાનગર, પંચકુલા અથવા કુરુક્ષેત્ર, શાહબાદ, સાહા, બરવાલા, રામગઢ થઈને તેમના ગંતવ્ય સ્થાને પહોંચી શકશે.

આ સુવિધાઓ પર પણ પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો છે
વિવિધ બોર્ડર પર વોટર કેનન અને વજ્ર વાહનો તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. ખેડૂતોની અવરજવરને રોકવા માટે ઘગ્ગર નદીના પટમાં ખોદકામ કરવામાં આવ્યું છે. હરિયાણા સરકારે 11થી 13 ફેબ્રુઆરી સુધી અંબાલા, કુરુક્ષેત્ર, કૈથલ, જીંદ, હિસાર, ફતેહાબાદ અને સિરસા સહિત સાત જિલ્લાઓમાં મોબાઈલ ઈન્ટરનેટ સેવાઓ અને બલ્ક એસએમએસ સ્થગિત કરી દેવામાં આવ્યા છે.

કૃષિ કાયદા ક્યારે બનાવવામાં આવ્યા હતા?
5 જૂન, 2020ના રોજ, ભારત સરકારે સંસદમાં ત્રણ કૃષિ બિલ રજૂ કર્યા. આ પછી, 14 સપ્ટેમ્બર 2020ના રોજ, સંસદમાં કૃષિ કાયદાઓને લગતો વટહુકમ રજૂ કરવામાં આવ્યો. 17 સપ્ટેમ્બર 2020ના રોજ, વટહુકમને લોકસભામાં મંજૂરી આપવામાં આવી હતી અને પછી રાજ્યસભામાં પણ 20 સપ્ટેમ્બર 2020ના રોજ, આ કૃષિ કાયદાઓ ધ્વનિ મતથી પસાર કરાયા હતા. 27 સપ્ટેમ્બર 2020એ કૃષિ બિલને રાષ્ટ્રપતિની સંમતિ મળી અને કાયદો બની ગયો.

ત્રણ નવા કૃષિ કાયદા કયા હતા?
1. કૃષિ ઉત્પાદન વેપાર અને વાણિજ્ય (પ્રમોશન એન્ડ ફેસિલિટેશન) બિલ 2020
બિલ મુજબ ખેડૂતો પોતાનો પાક તેમની પસંદગીની કોઈપણ જગ્યાએ વેચી શકશે. એટલું જ નહીં, અન્ય રાજ્યોમાં પણ કોઈપણ અવરોધ વિના પાક વેચી અને ખરીદી શકાશે. કોઈપણ લાઇસન્સ ધરાવતા વેપારી ખેડૂતો પાસેથી પરસ્પર સંમત ભાવે ઉત્પાદન ખરીદી શકે છે. કૃષિ ઉત્પાદનોના આ વેપારને રાજ્ય સરકારોના મંડી ટેક્સમાંથી મુક્તિ અપાઇ હતી.

2. ખેડૂત (સશક્તિકરણ અને સંરક્ષણ) ભાવ ખાતરી અને કૃષિ સેવાઓ અધિનિયમ 2020
આ કાયદો ખેડૂતોને કોન્ટ્રાક્ટ ફાર્મિંગ કરવા અને તેમની પેદાશોનું સ્વતંત્ર રીતે વેચાણ કરવાની મંજૂરી આપવાનો હતો. આ હેઠળ, જો પાકને નુકસાન થાય છે, તો નુકસાનની ભરપાઈ ખેડૂતો નહીં, પરંતુ કરાર કરનાર પક્ષો અથવા કંપનીઓ કરશે.

3. એસેન્શિયલ કોમોડિટીઝ (એમેન્ડમેન્ટ) એક્ટ
આ કાયદા હેઠળ, અસાધારણ સંજોગો સિવાય, વેપાર માટે અનાજ, કઠોળ, ખાદ્ય તેલ અને ડુંગળી જેવી ચીજવસ્તુઓમાંથી સ્ટોક મર્યાદા દૂર કરવામાં આવી હતી.

ખેડૂતોનું આંદોલન ક્યારે શરૂ થયું અને વિરોધ કેમ થયો?
કેન્દ્ર સરકાર ત્રણ નવા કૃષિ કાયદાઓ લાવી ત્યારે ખેડૂતોના સંગઠનોએ દલીલ કરી હતી કે આ કાયદાથી સરકાર લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (એમએસપી)ને નાબૂદ કરશે અને તેને ઉદ્યોગપતિઓની દયા પર છોડી દેશે. જ્યારે, સરકારે દલીલ કરી હતી કે આ કાયદાઓથી કૃષિ ક્ષેત્રમાં રોકાણની નવી તકો ઉભી થશે અને ખેડૂતોની આવકમાં વધારો થશે. પરંતુ ખેડૂતો સરકારના તર્ક સાથે સહમત ન હતા અને પછી 25 નવેમ્બર 2020ના રોજ ત્રણ નવા કૃષિ કાયદા સામે ખેડૂતોનો વિરોધ શરૂ થયો. તે સમય દરમિયાન, “દિલ્લી ચલો” ઝુંબેશના ભાગ રૂપે કાયદાને સંપૂર્ણ રદ કરવાની માગ સાથે હજારો ખેડૂતોએ દિલ્લીમાં કૂચ કરી હતી.

ખેડૂત આંદોલન અને વિવાદ
પ્રજાસત્તાક દિવસ, 26 જાન્યુઆરી 2021ના ​​રોજ કાયદાને રદ કરવાની માગ સાથે ખેડૂત સંગઠનો દ્વારા બોલાવવામાં આવેલી ટ્રેક્ટર પરેડ દરમિયાન હજારો ખેડૂત આંદોલનકારીઓની પોલીસ સાથે અથડામણ થઈ. સિંઘુ અને ગાઝીપુરના ઘણા આંદોલનકારીઓએ તેમનો માર્ગ બદલ્યા પછી, તેઓ મધ્ય દિલ્હીમાં ITO અને લાલ કિલ્લા તરફ કૂચ કરી, જ્યાં પોલીસે ટીયર ગેસના શેલ છોડ્યા અને લાઠીચાર્જ કર્યો, જ્યારે કેટલાક ખેડૂતોએ જાહેર સંપત્તિમાં તોડફોડ કરી અને પોલીસ કર્મચારીઓ પર હુમલો કર્યો. લાલ કિલ્લા પર વિરોધીઓનો એક વર્ગ થાંભલા અને દિવાલો પર ચઢી ગયો અને નિશાન સાહિબનો ધ્વજ ફરકાવ્યો. આ હોબાળામાં એક પ્રદર્શનકારીનું પણ મોત થયું હતું.

ખેડૂત નેતા રાકેશ ટિકૈત ભાવુક થઈ ગયા
આ પછી ગાઝીપુર બોર્ડર પર ખેડૂત નેતા રાકેશ ટિકૈત ભાવુક થઈ ગયા અને ત્યારબાદ સિસૌલીમાં મહાપંચાયત બોલાવવામાં આવી. આ દરમિયાન હજારો ખેડૂતો ગાઝીપુર બોર્ડર પર એકઠા થયા.

ખેડૂત આંદોલનમાં કેટલા ખેડૂતો મૃત્યુ પામ્યા?
કિસાન મોરચાએ સત્તાવાર વોટ્સએપ ગ્રુપમાં વિવિધ કારણોસર આ આંદોલન દરમિયાન મૃત્યુ પામેલા ખેડૂતોની યાદી બહાર પાડી હતી. મોરચાએ દાવો કર્યો હતો કે ખેડૂતોના આંદોલન દરમિયાન 605 ખેડૂતોના મોત થયા હતા.

19 નવેમ્બર, 2021એ કાયદો પરત લેવાયો
આ દરમિયાન, આંદોલનનું એક વર્ષ પૂર્ણ થાય તે પહેલા, 19 નવેમ્બર 2021ના ​​રોજ ગુરુ પર્વના અવસર પર વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ અચાનક જાહેરાત કરી કે સરકાર ત્રણેય કૃષિ કાયદાઓને રદ કરી રહી છે. મોદી સરકારના આ પગલાને કારણે ખેડૂતોએ કહ્યું કે તેમની જીત થઈ છે.