નવી દિલ્હી55 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
નાગરિકતા સંશોધન કાયદા (CAA) હેઠળ પ્રથમ વખત 14 લોકોને ભારતીય નાગરિકતા આપવામાં આવી છે. ગૃહ મંત્રાલયે બુધવારે (15 મે) આ માહિતી આપી હતી. મંત્રાલયે કહ્યું કે 14 લોકોને CAA સર્ટિફિકેટ જારી કરવામાં આવ્યા છે.
કેન્દ્ર સરકારે 11 માર્ચ, 2024ના રોજ દેશભરમાં CAA લાગુ કર્યો હતો. CAA હેઠળ, 31 ડિસેમ્બર 2014 પહેલા પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ અને અફઘાનિસ્તાનથી આવેલા બિન-મુસ્લિમ શરણાર્થીઓને નાગરિકતા આપવાની જોગવાઈ છે.
હકીકતમાં, નાગરિકતા સંશોધન બિલ (CAB) 10 ડિસેમ્બર 2019ના રોજ લોકસભામાં અને બીજા દિવસે રાજ્યસભામાં પસાર થયું હતું. 12 ડિસેમ્બર 2019ના રોજ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની મંજૂરી મળ્યા બાદ CAA કાયદો બન્યો.
નાગરિકતા સંશોધન કાયદા વિશે 3 મોટી બાબતો…
1. કોને મળશે નાગરિકતાઃ 31 ડિસેમ્બર 2014 પહેલા પાકિસ્તાન, અફઘાનિસ્તાન, બાંગ્લાદેશથી ધાર્મિક આધાર પર અત્યાચાર ગુજાર્યા બાદ ભારતમાં આવેલા હિન્દુ, શીખ, બૌદ્ધ, જૈન, પારસી અને ખ્રિસ્તી સમુદાયના લોકોને નાગરિકતા આપવામાં આવશે. આ ત્રણ દેશોના લોકો જ નાગરિકતા માટે અરજી કરી શકશે.
2. ભારતીય નાગરિકો પર શું અસર પડે છે: CAA ને ભારતીય નાગરિકો સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી. ભારતીયોને બંધારણ હેઠળ નાગરિકતાનો અધિકાર છે. CAA અથવા કોઈપણ કાયદો તેને છીનવી શકે નહીં.
3. કેવી રીતે અરજી કરવી: અરજી ઓનલાઈન કરવાની રહેશે. અરજદારે જણાવવું પડશે કે તે ક્યારે ભારત આવ્યો હતો. જો તમારી પાસે પાસપોર્ટ અથવા અન્ય મુસાફરી દસ્તાવેજો ન હોય તો પણ તમે અરજી કરી શકશો. આ અંતર્ગત ભારતમાં રોકાણનો સમયગાળો 5 વર્ષથી વધુ રાખવામાં આવ્યો છે. બાકીના વિદેશીઓ (મુસ્લિમો) માટે આ સમયગાળો 11 વર્ષથી વધુ છે.
1955નો કાયદો બદલવામાં આવ્યો
નાગરિકતા સંશોધન બિલ 2016 (CAA) 2016 માં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ માટે 1955ના કાયદામાં કેટલાક ફેરફારો કરવા પડ્યા હતા. 12 ઓગસ્ટ 2016ના રોજ તેને સંયુક્ત સંસદીય સમિતિને મોકલવામાં આવી હતી. સમિતિએ 7 જાન્યુઆરી 2019ના રોજ રિપોર્ટ સોંપ્યો હતો.
નાગરિકતા સંશોધન બિલ (CAB) 9 ડિસેમ્બર 2019ના રોજ ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહએ લોકસભામાં રજૂ કર્યું હતું. 11 ડિસેમ્બર, 2019ના રોજ, રાજ્યસભામાં તેની તરફેણમાં 125 અને વિરુદ્ધમાં 99 મત પડ્યા હતા. તેને 12 ડિસેમ્બર 2019ના રોજ રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી મળી હતી.
CAAના 3 તથ્યો
- 3 દેશોના ગેરકાયદેસર મુસ્લિમ ઇમિગ્રન્ટ્સ વિશે શું: CAA વિદેશીઓને બહાર કાઢવા વિશે નથી. આને ગેરકાયદેસર શરણાર્થીઓને બહાર કાઢવા સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી. આવા શરણાર્થીઓ માટે ફોરેનર્સ એક્ટ 1946 અને પાસપોર્ટ એક્ટ 1920 પહેલાથી જ અમલમાં છે. બંને કાયદા હેઠળ, કોઈપણ દેશ અથવા ધર્મના વિદેશીઓને ભારતમાં પ્રવેશવાની અથવા બહાર કાઢવાની છૂટ છે.
- સરકાર અત્યાર સુધી CAAને કેમ મોકૂફ રાખી રહી છે: ભાજપ શાસિત આસામ-ત્રિપુરામાં CAA અંગે આશંકા પ્રવર્તી રહી છે. પહેલો વિરોધ આસામમાં પણ થયો હતો. CAAમાં એવી જોગવાઈ છે કે જે વિદેશીઓ 24 માર્ચ 1971 પહેલાં આસામમાં આવીને સ્થાયી થયા હતા તેમને નાગરિકતા આપવામાં આવે. આ પછી બાંગ્લાદેશ અલગ દેશ બન્યો.
- CAA વિશે લોકોને શું આશંકા હતી: CAAને દેશમાં NRC એટલે કે રાષ્ટ્રીય નાગરિકતા રજિસ્ટર બનાવવા માટે એક પગથિયા તરીકે જોવામાં આવતું હતું. લોકોને ડર હતો કે મોટી સંખ્યામાં લોકોને વિદેશી ઘૂસણખોરો તરીકે ઓળખાવીને બહાર ફેંકી દેવામાં આવશે. પડોશી દેશ બાંગ્લાદેશમાં આશંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી કે CAA પછી NRC લાગુ થવાથી મોટી સંખ્યામાં બાંગ્લાદેશી શરણાર્થીઓ ત્યાં પાછા ફરશે.
કયા રાજ્યોમાં વિદેશીઓને નાગરિકતા આપવામાં આવે છે?
નાગરિકતા અધિનિયમ 1955 હેઠળ, 9 રાજ્યોના 30 થી વધુ જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ અને ગૃહ સચિવોને નાગરિકતા આપવાની સત્તા આપવામાં આવી છે. આ રાજ્યો છે- ગુજરાત, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, હરિયાણા, પંજાબ, યુપી, દિલ્હી, મહારાષ્ટ્ર.
દિલ્હીનો શાહીન બાગ વિસ્તાર CAA વિરુદ્ધ આંદોલનનું કેન્દ્ર હતો. અહીં વિરોધ દરમિયાન ફાટી નીકળેલી હિંસામાં 50થી વધુ લોકોના મોત થયા હતા.
વિરોધમાં ફાટી નીકળેલા રમખાણોમાં 50 થી વધુ લોકોના જીવ ગયા હતા
આ બિલ લોકસભામાં આવ્યું તે પહેલાં જ તેને લઈને વિવાદ થયો હતો, પરંતુ તે કાયદો બન્યા બાદ તેનો વિરોધ તેજ થઈ ગયો હતો. દિલ્હીના અનેક વિસ્તારોમાં દેખાવો થયા હતા. 23 ફેબ્રુઆરી 2020ની રાત્રે, જાફરાબાદ મેટ્રો સ્ટેશન પર ભીડ એકઠી થયા પછી ફાટી નીકળેલી હિંસા રમખાણોમાં ફેરવાઈ ગઈ. કાયદાના વિરોધમાં 50થી વધુ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે.
ચાર રાજ્યોમાં CAA વિરુદ્ધ ઠરાવ પસાર કર્યો
સંસદના બંને ગૃહો દ્વારા CAA બિલ પસાર થયા પછી, 4 રાજ્યોએ તેની વિરુદ્ધ વિધાનસભામાં ઠરાવ પસાર કર્યા છે. સૌ પ્રથમ, કેરળના મુખ્ય પ્રધાન પિનરાઈ વિજયને ડિસેમ્બર 2019માં CAA વિરુદ્ધ ઠરાવ રજૂ કર્યો, જેમાં કહ્યું કે તે બિનસાંપ્રદાયિક દૃષ્ટિકોણ અને દેશના બંધારણની વિરુદ્ધ છે. આમાં નાગરિકતા આપવાથી ધર્મના આધારે ભેદભાવ થશે.
આ પછી, પંજાબ અને રાજસ્થાન સરકારોએ વિધાનસભામાં CAA વિરુદ્ધ ઠરાવ પસાર કર્યો. ચોથું રાજ્ય પશ્ચિમ બંગાળ હતું, જ્યાં આ બિલ વિરુદ્ધ ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. પશ્ચિમ બંગાળના CMએ કહ્યું- અમે બંગાળમાં CAA, NPR અને NRCને મંજૂરી આપીશું નહીં.
4 વર્ષમાં 3,117 લઘુમતીઓને નાગરિકતા મળી
ગૃહ રાજ્ય મંત્રી નિત્યાનંદ રાયે ડિસેમ્બર 2021માં રાજ્યસભામાં જણાવ્યું હતું કે વર્ષ 2018, 2019, 2020 અને 2021 દરમિયાન પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ અને અફઘાનિસ્તાનના કુલ 3,117 લઘુમતીઓને ભારતીય નાગરિકતા આપવામાં આવી હતી. જોકે, 8,244 અરજીઓ મળી હતી. તે જ સમયે, ગૃહ મંત્રાલયના 2021-22ના અહેવાલ મુજબ, એપ્રિલ-ડિસેમ્બર 2021માં કુલ 1,414 વિદેશીઓને ભારતીય નાગરિકતા આપવામાં આવી હતી.
