નવી દિલ્હી3 કલાક પેહલા
- કૉપી લિંક
દેશમાં કાળઝાળ ગરમીની અસર યથાવત છે. હવામાન વિભાગે છત્તીસગઢ સહિત દેશના 7 રાજ્યોમાં આજે હીટવેવનું એલર્ટ જાહેર કર્યું છે. જેમાં પશ્ચિમ બંગાળ, ઓડિશા, તમિલનાડુ, આંધ્રપ્રદેશ, કર્ણાટક અને તેલંગાણાનો સમાવેશ થાય છે. બે દિવસ બાદ મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાનના કેટલાક વિસ્તારોમાં હીટવેવની અસર જોવા મળશે.
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર શનિવારે મધ્યપ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશ, છત્તીસગઢ, આંધ્રપ્રદેશ અને મહારાષ્ટ્રમાં તાપમાન 42 ડિગ્રીની નજીક નોંધાયું હતું. જ્યારે તેલંગાણા, ઓડિશા અને કર્ણાટકમાં તાપમાન 45 ડિગ્રીએ પહોંચી ગયું છે. આંધ્રપ્રદેશના નાંદયાલમાં 46 ડિગ્રી નોંધાયું હતું.
દેશના અનેક શહેરોમાં છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી હીટવેવની સ્થિતિ યથાવત છે. આ વખતે હીટવેવના દિવસો વધુ છે. એક રિસર્ચમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે સતત હીટવેવને કારણે જીવનું જોખમ વધી જાય છે.
સ્વીડનની ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એન્વાયર્નમેન્ટલ મેડિસિન, નવી દિલ્હીની સેન્ટર ફોર ક્રોનિક ડિસીઝ કંટ્રોલ, સેન્ટર ફોર પોલિસી રિસર્ચના સંશોધન મુજબ, જો હિટવેવ સતત 2 દિવસથી વધુ સમય સુધી ચાલુ રહે તો મૃત્યુમાં 14.7% સુધીનો વધારો થાય છે.
આ સંશોધન માટે, દેશના 10 શહેરોમાં 2008 થી 2019 સુધીના તમામ કારણો અને સેટેલાઇટ દ્વારા સરેરાશ તાપમાનના કારણે મૃત્યુનો ડેટા લેવામાં આવ્યો હતો. આ દર્શાવે છે કે વાર્ષિક આશરે 1,116 મૃત્યુનું કારણ હીટવેવ હતું.
હીટવેવની અસર
- અર્થતંત્ર પર: ઘરની બહાર કામના કલાકોમાં ઘટાડો થવાને કારણે ભારત 2030 સુધીમાં રૂ. 20 લાખ કરોડ અથવા જીડીપીના 4.5% નુકશાન થઈ શકે છે.
- મગજ પર: જટિલ સમસ્યાઓ હલ કરનાર ભાગ કામ કરવાનું બંધ કરે છે. તેને હીટ સ્ટ્રેસ કહેવામાં આવે છે.
- શરીર પર: ખેંચાણ, બેભાન, થાક, હીટસ્ટ્રોક, ડિહાઇડ્રેશન. આનાથી વ્યક્તિનું મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે.
રિસર્ચના 4 મહત્વના મુદ્દા
આઈઆઈટી દિલ્હીના સેન્ટર ફોર એટમોસ્ફેરિક સાયન્સના રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જ્યારે હીટવેવની કોઈ ચેતવણી નથી અને તાપમાન 1 થી 4 ડિગ્રી વધુ રહે છે, ત્યારે પણ જીવનું જોખમ રહેલું છે. તેને હીટ સ્ટ્રેસ કહેવામાં આવે છે.
આરોગ્ય પર ગરમીના તાણની અસર જાણવા માટે, ઈન્ડિયા હીટ ઈન્ડેક્સ અને દૈનિક મૃત્યુ વચ્ચેના કારણની તપાસ કરવામાં આવી હતી. આ માટે દિલ્હી, વારાણસી અને ચેન્નઈ જેવાં શહેરોની અલગ-અલગ હવામાન સ્થિતિઓ સાથે પગલાં લેવામાં આવ્યા હતા. સંશોધકોએ 1979-2020 થી 42 વર્ષના આબોહવા ડેટાનો ઉપયોગ હીટ સ્ટ્રેસ પ્રત્યે સંવેદનશીલતાની તપાસ કરવા માટે કર્યો હતો.
42 વર્ષના ડેટામાં, 90મી પર્સેન્ટાઈલથી ઉપરની સ્થિતિને ‘ગરમ દિવસો’ અને 25મી પર્સેન્ટાઈલથી નીચેની સ્થિતિને ‘આરામદાયક’ ગણવામાં આવી હતી. રિસર્ચમાં જાણવા મળ્યું છે કે આરામદાયક દિવસોની સરખામણીમાં વારાણસીમાં ગરમીના દિવસોમાં મૃત્યુનું જોખમ 8.1%, ચેન્નાઈમાં 8.0% અને દિલ્હીમાં 5.9% વધારે હતું.
કેન્દ્રના રિસર્ચર સાગ્નિક ડેના જણાવ્યા મુજબ, જેમ ધૂમ્રપાન કેન્સર અથવા હૃદય રોગનું કારણ બને છે, જે વ્યક્તિના મૃત્યુ તરફ દોરી જાય છે. તેવી જ રીતે, ગરમી પણ જોખમનું કારણ છે, જે રોગોનું કારણ બને છે જે મૃત્યુ તરફ દોરી જાય છે. ડેના જણાવ્યા અનુસાર, અર્લી વોર્નિંગ સિસ્ટમને મજબૂત કરીને આના કારણે થતા મૃત્યુને ટાળી શકાય છે.
આગામી ત્રણ દિવસ માટે હવામાનની આગાહી
6 મે: છત્તીસગઢ સહિત 4 રાજ્યોમાં હીટવેવ
- છત્તીસગઢ, તેલંગાણા, કર્ણાટક અને મહારાષ્ટ્રમાં હીટવેવ ચાલુ રહેશે
- કર્ણાટક, ગુજરાત, આંધ્રપ્રદેશ, તમિલનાડુ, કેરળમાં ભેજવાળી ગરમી રહેશે.
- મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, બિહાર, પશ્ચિમ બંગાળ, મહારાષ્ટ્ર અને આંધ્રપ્રદેશમાં ભારે પવન ફૂંકાશે.
7 મે: મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાન સહિત 4 રાજ્યોમાં હીટવેવ એલર્ટ
- રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, કર્ણાટક અને મહારાષ્ટ્રમાં હીટવેવ યથાવત રહેશે
- ઓડિશા, પશ્ચિમ બંગાળ અને આંધ્રપ્રદેશમાં 65 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે પવન ફૂંકાઈ શકે છે.
- કર્ણાટક, ગુજરાત, આંધ્રપ્રદેશ, તમિલનાડુ, કેરળમાં ગરમી યથાવત રહેશે.
8 મે: ગુજરાત સહિત 5 રાજ્યોમાં હીટવેવ એલર્ટ
- રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, કર્ણાટક અને મહારાષ્ટ્રની સાથે ગુજરાતમાં પણ લુ ફુંકાશે.
- તમિલનાડુ, પુડુચેરી અને કેરળના કેટલાક વિસ્તારોમાં ભારે વરસાદ થઈ શકે છે.
- મધ્યપ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશમાં વીજળી પડવાની ચેતવણી છે.
ચોમાસા અંગે 2 અંદાજ
1. હવામાન વિભાગની આગાહી – ચોમાસું સામાન્ય કરતાં સારું રહેશે, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ સહિત 20 રાજ્યોમાં સારો વરસાદ થશે.
ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) એ સોમવારે જણાવ્યું હતું કે આ વખતે જૂનથી સપ્ટેમ્બર સુધી ચોમાસું સામાન્ય કરતાં સારું રહેશે. હવામાન વિભાગ (IMD) સામાન્ય કરતાં 104 થી 110 ટકા વરસાદને સારો માને છે. આ પાક માટે સારો સંકેત છે.
IMDએ કહ્યું કે 2024માં 106% એટલે કે 87 સેમી વરસાદ થઈ શકે છે. 4-મહિનાની ચોમાસાની ઋતુ માટે લાંબા ગાળાની સરેરાશ (LPA) 868.6 mm એટલે કે 86.86 cm છે. એટલે કે ચોમાસામાં આટલો કુલ વરસાદ હોવો જોઈએ.
2. સ્કાયમેટની આગાહી – આ વર્ષે ચોમાસું સામાન્ય રહેશે, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ સહિત 23 રાજ્યોમાં સારો વરસાદ.
હવામાન એજન્સી સ્કાયમેટે મંગળવારે 9 એપ્રિલે કહ્યું હતું કે આ વખતે ચોમાસું સામાન્ય રહેશે. એટલે કે જૂનથી સપ્ટેમ્બર સુધીના 4 મહિનામાં સરેરાશ અથવા સામાન્ય વરસાદ પડશે. હવામાન વિભાગ (IMD) 96 થી 104 ટકા વચ્ચેના વરસાદને સરેરાશ અથવા સામાન્ય માને છે. આ પાક માટે સારો સંકેત છે.
