મહારાષ્ટ્રમાં 20મી નવેમ્બરે એક જ તબક્કામાં ચૂંટણી: ઝારખંડમાં 13મી અને 20મી નવેમ્બરે બે તબક્કામાં મતદાન; 23મી નવેમ્બરે પરિણામ

મહારાષ્ટ્ર અને ઝારખંડમાં વિધાનસભા ચૂંટણીની તારીખો જાહેર કરવામાં આવી છે. મહારાષ્ટ્રમાં 20 નવેમ્બરે એક જ તબક્કામાં મતદાન થશે. જ્યારે ઝારખંડમાં બે તબક્કામાં 13 અને 20 નવેમ્બરે મતદાન થશે. બંને રાજ્યોના ચૂંટણી પરિણામો 23 નવેમ્બરે આવશે.

મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાનો કાર્યકાળ 26 નવેમ્બરે અને ઝારખંડનો કાર્યકાળ 5 જાન્યુઆરી 2025ના રોજ પૂરો થાય છે. ચૂંટણી પંચે મંગળવારે બપોરે 3.30 વાગ્યે પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરીને 14 રાજ્યોની 48 વિધાનસભા અને 2 લોકસભા સીટો માટે પેટાચૂંટણીની તારીખોની પણ જાહેરાત કરી હતી.

કેરળના વાયનાડમાં 13 નવેમ્બરે અને મહારાષ્ટ્રના નાંદેડમાં 20 નવેમ્બરે લોકસભા બેઠકો માટે મતદાન થશે. તે જ સમયે, 13 નવેમ્બરે 47 વિધાનસભા બેઠકો અને ઉત્તરાખંડની કેદારનાથ વિધાનસભા બેઠક પર 20 નવેમ્બરે મતદાન થશે. તમામ પરિણામો 23 નવેમ્બરે આવશે.

વાયનાડ સહિત 3 લોકસભા બેઠક પર પેટાચૂંટણી

બંને રાજ્યમાં ચૂંટણીની સાથે 13 રાજ્યની 3 લોકસભા અને 49 વિધાનસભા બેઠકો પર પેટાચૂંટણી પણ યોજાઈ શકે છે. કેરળની વાયનાડ બેઠક રાહુલ ગાંધીના રાજીનામાને કારણે ખાલી થઈ છે, મહારાષ્ટ્રની નાંદેડ બેઠક કોંગ્રેસના સાંસદનું અવસાન થવાથી ખાલી થઈ છે અને પશ્ચિમ બંગાળની બસીરહાટ બેઠક તૃણમૂલના સાંસદના નિધનને કારણે ખાલી થઈ છે.

ઝારખંડમાં પ્રથમ વખત મતદારો 11.84 લાખ

રાજીવ કુમારે જણાવ્યું હતું કે ઝારખંડમાં 24 જિલ્લા અને 81 વિધાનસભા સીટ છે. મુદત 5 જાન્યુઆરી 2025ના રોજ સમાપ્ત થઈ રહી છે. 2.6 કરોડ મતદારો છે. પ્રથમ વખત મતદારો 11.84 લાખ છે. 66.84 લાખ મતદારો છે. મતદાન મથકો એક લાખ 186 મતદાન મથકો છે. આ વખતે પણ અમે PWD અને મહિલા સંચાલિત બૂથ બનાવીશું. 1.14 લાખ મતદારો 85 વર્ષથી વધુ વયના છે. 29 હજાર 562 મતદાન મથકો છે.

મહારાષ્ટ્રમાં 20-29 વર્ષની વયના 1.85 કરોડ મતદારો

મહારાષ્ટ્રમાં કુલ મતદારો 9.63 કરોડ મતદારો છે, જેમાંથી 4.97 કરોડ પુરુષો અને 4.66 કરોડ મહિલાઓ છે. 20-29 વર્ષની વયના 1.85 કરોડ મતદારો છે. 20.93 લાખ મતદારો પ્રથમ વખત મતદાન કરશે.

13 રાજ્યની 48 વિધાનસભા બેઠકો પર પેટાચૂંટણી

આ સિવાય 13 રાજ્યની 48 વિધાનસભા સીટો માટે પેટાચૂંટણીની પણ જાહેરાત થઈ શકે છે, જેમાં ઉત્તરપ્રદેશની 10, રાજસ્થાનની 7, પશ્ચિમ બંગાળની 6, આસામની 5, બિહારની 4, પંજાબની 4, કર્ણાટકની 3, કેરળની 2, મધ્યપ્રદેશની 2, સિક્કિમની 2, ગુજરાતની 1 બેઠકનો સમાવેશ થાય છે. ઉત્તરાખંડની 1 અને છત્તીસગઢની 1 વિધાનસભા બેઠકનો સમાવેશ થાય છે.

મહારાષ્ટ્રનું રાજકીય સમીકરણ

લોકસભા ચૂંટણીમાં BJP 23થી ઘટીને 9 પર સમેટાઈ, મરાઠા અનામત સૌથી મોટો પડકાર

છેલ્લી 2 વિધાનસભા ચૂંટણી: મહારાષ્ટ્રમાં એક તબક્કામાં અને ઝારખંડમાં 5 તબક્કામાં મતદાન થયું હતું

મહારાષ્ટ્રમાં છેલ્લા બે વખત (2014 અને 2019) એક તબક્કામાં જ ચૂંટણી યોજાઈ રહી છે. 2014માં તમામ 288 બેઠક માટે 15 ઓક્ટોબરે મતદાન થયું હતું, જ્યારે 2019માં એક તબક્કામાં 30 નવેમ્બરે મતદાન થયું હતું.

જ્યારે ઝારખંડમાં છેલ્લી બે વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પાંચ-પાંચ તબક્કામાં મતદાનનો ટ્રેન્ડ છે. 2014માં 25 નવેમ્બર, 2 ડિસેમ્બર, 9 ડિસેમ્બર, 14 ડિસેમ્બર અને 20 ડિસેમ્બરે મતદાન થયું હતું. જ્યારે 2019માં 30 નવેમ્બર, 7 ડિસેમ્બર, 12 ડિસેમ્બર, 16 ડિસેમ્બર અને 20 ડિસેમ્બરે મતદાન થયું હતું.

મહારાષ્ટ્રમાં મહાયુતિ એટલે કે શિવસેના, ભાજપ અને એનસીપી અજિત પવાર જૂથની સરકાર છે. સત્તાવિરોધી અને 6 મોટી પાર્ટીમાં મતોનું વિભાજન સાધના પાર્ટી માટે મોટો પડકાર હશે.

2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં મહારાષ્ટ્રની 48 બેઠકમાંથી INDIA ગઠબંધનને 30 અને NDAને 17 બેઠક મળી હતી, જેમાં ભાજપને 9, શિવસેનાને 7 અને એનસીપીને માત્ર 1 સીટ મળી છે. ભાજપે 23 બેઠકનું નુકસાન થયું. 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં NDAને 41 બેઠક મળી હતી. 2014માં આ આંકડો 42 હતો, એટલે કે અડધા કરતાં પણ ઓછી.

2024ની લોકસભા ચૂંટણી અનુસાર, ભાજપ લગભગ 60 સીટ સુધી ઘટી જશે. વિપક્ષ ગઠબંધનના સર્વેમાં MVA એટલે કે મહાવિકાસ આઘાડીને રાજ્યની 288 બેઠકમાંથી 160 બેઠક મળવાનો અંદાજ છે. ભાજપ માટે મરાઠા આંદોલન સૌથી મોટો પડકાર છે. આ સિવાય શિવસેના અને એનસીપીમાં જોડતોડ બાદ લોકો ઉદ્ધવ ઠાકરે અને શરદ પવાર પ્રત્યે સહાનુભૂતિ ધરાવે છે.

ઝારખંડનું રાજકીય સમીકરણ અને પડકાર

સંથાલ પરગણા અને કોલ્હાન વિભાગની 32 બેઠક ભાજપ માટે સૌથી મોટો પડકાર

ઝારખંડમાં મહાગઠબંધન એટલે કે ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા (JMM)ની આગેવાની હેઠળની સરકાર છે, જેમાં કોંગ્રેસ, આરજેડી અને ડાબેરી પક્ષોનો સમાવેશ થાય છે. ઝારખંડમાં સરકાર બનાવવા માટે ભાજપે સંથાલ પરગણા અને કોલ્હાન વિભાગની 32 બેઠક પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે.

સંથાલ પરગણાની 18 વિધાનસભા બેઠકમાંથી હાલમાં માત્ર ત્રણ બેઠક ભાજપ પાસે છે. છેલ્લી ચૂંટણીમાં કોલ્હાન વિભાગની 14 વિધાનસભા બેઠક પર BJP ખાતું પણ ખોલાવી શકી નહોતી. તત્કાલીન મુખ્યમંત્રી રઘુવર દાસને પણ જમશેદપુર પૂર્વથી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.

જાન્યુઆરીમાં હેમંત સોરેનને ભ્રષ્ટાચારના કેસમાં સીએમ પદ પરથી રાજીનામું આપ્યા બાદ જેલમાં જવું પડ્યું હતું, જોકે જામીન મળ્યા બાદ તેઓ બહાર આવ્યા અને 156 દિવસમાં ચંપાઈ સોરેન પાસેથી સીએમ પદ પાછું લઈ લીધું. આ પછી ચંપાઈ ભાજપમાં જોડાયા. ઝારખંડ ચળવળમાં શિબુ સોરેનના સાથીદાર ચંપાઈને કોલ્હન ટાઈગર પણ કહેવામાં આવે છે.

2024 ચૂંટણી વર્ષ: લોકસભા સહિત 6 રાજ્યમાં ચૂંટણી યોજાઈ 2024માં લોકસભાની સાથે 4 રાજ્ય – આંધ્રપ્રદેશ, ઓડિશા, અરુણાચલ પ્રદેશ અને સિક્કિમમાં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી. એકલી BJP લોકસભામાં બહુમતીનો આંકડો પાર કરી શકી નથી, પરંતુ તેના સહયોગીઓની મદદથી તેણે સતત ત્રીજી વખત રેકોર્ડ સરકાર બનાવી છે. મોદી ત્રીજી વખત પીએમ બનનાર પ્રથમ બિનકોંગ્રેસી ચહેરો બન્યા છે.

આંધ્રપ્રદેશમાં ભાજપે ટીડીપી સાથે સરકાર બનાવી. ચંદ્રબાબુ નાયડુ સીએમ બન્યા. ઓડિશામાં પહેલીવાર ભાજપે મોહન ચંદ્ર માઝીના નેતૃત્વમાં પૂર્ણ બહુમતી સાથે સરકાર બનાવી. અરુણાચલમાં ભાજપે સતત ત્રીજી વખત સરકાર બનાવી છે. સિક્કિમમાં સત્તાધારી સિક્કિમ ક્રાંતિકારી મોરચા (SKM)એ સરકાર બનાવી.

હરિયાણામાં ભાજપ રેકોર્ડ ત્રીજી વખત 48 બેઠક જીતીને સરકાર બનાવવા જઈ રહી છે. રાજ્યમાં અત્યારસુધી કોઈપણ રાજકીય પક્ષે સતત ત્રણ વખત સરકાર બનાવી નથી. જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 10 વર્ષ બાદ યોજાયેલી ચૂંટણીમાં જમ્મુ-કાશ્મીર નેશનલ કોન્ફરન્સ અને કોંગ્રેસ ગઠબંધન સરકાર બનાવવા જઈ રહી છે. કોંગ્રેસ-NC ગઠબંધનને 48 બેઠક મળી હતી. ભાજપે 29 બેઠક જીતી હતી. 15 વર્ષ પહેલાં 2009માં પણ કોંગ્રેસ અને NC ગઠબંધનની સરકાર બની હતી. ત્યારે ઓમર 38 વર્ષના હતા અને રાજ્યના સૌથી યુવા મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા.