રાષ્ટ્રપતિએ દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરની સત્તામાં વધારો કર્યો: બોર્ડ-કમિશનમાં નિયુક્તિનો અધિકાર આપ્યો; અગાઉ દિલ્હી સરકાર પાસે સત્તા હતી

રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર (LG)ની સત્તામાં વધારો કર્યો છે. હવે LG રાજધાનીમાં સત્તા, બોર્ડ, કમિશન અથવા વૈધાનિક સંસ્થાની રચના કરી શકશે. આ સિવાય તેઓ આ તમામ સંસ્થાઓમાં સભ્યોની નિમણૂક પણ કરી શકશે.

પહેલા આ અધિકારો દિલ્હી સરકાર પાસે હતા. ગૃહ મંત્રાલયે મંગળવારે મોડી રાત્રે એલજીની સત્તા વધારવા સંબંધિત એક નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું હતું. મંત્રાલયે કહ્યું કે આ નિર્ણય ગવર્નમેન્ટ ઓફ નેશનલ કેપિટલ ટેરિટરી ઓફ દિલ્હી એક્ટ, 1991 હેઠળ લેવામાં આવ્યો છે.

ગૃહ મંત્રાલયના અધિક સચિવ આશુતોષ અગ્નિહોત્રીએ 3 સપ્ટેમ્બરે રાત્રે આ અંગેની સૂચના જાહેર કરી હતી.

એલજીની સત્તા વધી હોવાથી પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસરોની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી
કેન્દ્ર સરકારના હસ્તક્ષેપ બાદ દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (MCD)ની 12 વોર્ડ સમિતિઓની ચૂંટણી આજે જ યોજાશે. લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર વીકે સક્સેનાની સૂચના પર MCD કમિશનર અશ્વની કુમારે તમામ વોર્ડ સમિતિઓની ચૂંટણીઓ કરવા માટે પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસરની નિમણૂક કરી હતી. તેમણે MCDના તમામ ઝોનના ડેપ્યુટી કમિશનરોને પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસર બનાવ્યા છે.

અગાઉ મેયર શેલી ઓબેરોયે વોર્ડ સમિતિઓની ચૂંટણી પ્રક્રિયા પર સવાલો ઉઠાવતા પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસરની નિમણૂક કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. આ દરમિયાન કેન્દ્ર સરકારે લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરને પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસરની નિમણૂક કરવાનો અધિકાર આપ્યો છે.

વાસ્તવમાં ચૂંટણી યોજવા માટે ઉમેદવારી પત્રો ભરવાની પ્રક્રિયા 30 ઓગસ્ટના રોજ સમાપ્ત થઈ ગઈ હતી. MCD કમિશનર અશ્વની કુમારે પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસરની નિમણૂક કરવા માટે ફાઇલ મોકલી હતી, પરંતુ મેયર શેલી ઓબેરોયે નિમણૂક કરવાનો ઇનકાર કરી દીધો હતો.

LG MCDમાં સીધા કાઉન્સિલરોની નિમણૂક કરી શકે છે
દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર સીધા MCDમાં કાઉન્સિલરોની નિમણૂક કરી શકે છે. આ માટે તેમણે દિલ્હી સરકારની સલાહ લેવી જરૂરી નથી. આ મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં હતો. 5 ઓગસ્ટના રોજ કોર્ટે કહ્યું હતું કે દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનમાં 10 સભ્યોને નોમિનેટ કરવાના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર (LG)ના નિર્ણય માટે મંત્રી પરિષદની મદદ અને સલાહની જરૂર નથી.

સુપ્રીમ કોર્ટે 10 એલ્ડરમેનની નિમણૂક કરવાના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરના નિર્ણયને માન્ય રાખ્યો હતો. વાસ્તવમાં, એલજી વિનય કુમાર સક્સેના દ્વારા આ વર્ષે 1લી અને 4ઠ્ઠી જાન્યુઆરીએ ઓર્ડર અને નોટિફિકેશન જારી કરીને 10 એલ્ડરમેન (સભ્યો)ની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. આ નિર્ણય સામે દિલ્હી સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરી હતી.

AAPએ સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય સાથે અસહમતિ વ્યક્ત કરી હતી
આમ આદમી પાર્ટીના સાંસદ સંજય સિંહે સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયને લોકતંત્ર અને બંધારણ માટે મોટો ફટકો ગણાવ્યો છે. આ નિર્ણય સાથે અસંમતિ વ્યક્ત કરતાં તેમણે કહ્યું કે કોર્ટનો નિર્ણય કેસની સુનાવણીથી સંપૂર્ણપણે વિરુદ્ધ છે. સાંસદે કહ્યું કે અન્ય રાજ્યોની જેમ દિલ્હીને પણ આ અધિકાર મળવો જોઈએ.

બે મહિના પહેલા જમ્મુ-કાશ્મીરના એલજીની સત્તામાં પણ વધારો કરવામાં આવ્યો હતો

પૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી અને ભાજપના નેતા મનોજ સિંહાને 5 ઓગસ્ટ, 2020 ના રોજ જમ્મુ અને કાશ્મીરના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. (ફાઇલ ફોટો)

આ વર્ષે 13 જુલાઈએ કેન્દ્ર સરકારે જમ્મુ અને કાશ્મીરના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર (LG)ની વહીવટી શક્તિઓમાં વધારો કર્યો હતો. દિલ્હીની જેમ હવે જમ્મુ-કાશ્મીરમાં રાજ્ય સરકાર એલજીની મંજૂરી વિના અધિકારીઓની પોસ્ટ અને ટ્રાન્સફર કરી શકશે નહીં.

ગૃહ મંત્રાલયે જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન અધિનિયમ, 2019ની કલમ 55 હેઠળ બદલાયેલા નિયમોને સૂચિત કર્યા, જેમાં એલજીને વધુ સત્તા આપતા વિભાગો ઉમેરવામાં આવ્યા હતા. લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર પાસે હવે પોલીસ, કાયદો અને વ્યવસ્થા અને અખિલ ભારતીય સેવા (AIS) સંબંધિત બાબતોમાં વધુ સત્તા હશે.