ટેક્સાસ12 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
વિશ્વનું સૌથી શક્તિશાળી રોકેટ સ્ટારશિપ આજે એટલે કે 5 જૂને સાંજે 6.20 વાગ્યે બોકા ચિકા, ટેક્સાસથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. આ ટેસ્ટ 65 મિનિટનો છે. આમાં, સ્ટારશિપને અવકાશમાં લઈ ગયા પછી, તેને પૃથ્વી પર પાછા લાવવામાં આવશે અને પાણીમાં લેન્ડિંગ કરવામાં આવશે. આ વખતના પરીક્ષણનો મુખ્ય ધ્યેય એ જોવાનો છે કે પૃથ્વીના વાતાવરણમાં પ્રવેશ દરમિયાન સ્ટારશિપ ટકી શકે છે કે નહીં.
અગાઉ, રોકેટનું ત્રીજું પરીક્ષણ લગભગ સફળ રહ્યું હતું, જે બોકા ચિકા, ટેક્સાસથી 14 માર્ચે સાંજે 6:55 કલાકે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. અવકાશમાં લઈ જવામાં આવ્યા બાદ, સ્ટારશીપ સાંજે 7.59 કલાકે હિંદ મહાસાગરમાં ઉતરવાનું હતું, પરંતુ પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ફરી પ્રવેશ્યા બાદ જ્યારે રોકેટ 65 કિમી ઉપર હતો ત્યારે તેનો સંપર્ક તૂટી ગયો હતો.
દુનિયાના બીજા સૌથી ધનિક બિઝનેસમેન એલોન મસ્કની કંપની SpaceX એ આ રોકેટ બનાવ્યું છે. સ્ટારશિપ અવકાશયાન અને સુપર હેવી બૂસ્ટરને સામૂહિક રીતે ‘સ્ટારશિપ’ કહેવામાં આવે છે. આ વાહનની ઉંચાઈ 397 ફૂટ છે. તે સંપૂર્ણપણે ફરીથી વાપરી શકાય તેવું છે અને 150 મેટ્રિક ટન ભાર વહન કરવા સક્ષમ છે. સ્ટારશિપ સિસ્ટમ એક સાથે 100 લોકોને મંગળ પર લઈ જઈ શકશે.
લોન્ચ થયાના લગભગ 7 મિનિટ પછી, સુપર હેવી બૂસ્ટર મેક્સિકોના અખાતમાં ઉતર્યું. સ્ટારશિપ હજુ ઉતરવાની બાકી છે.
ચોથું પરીક્ષણ 01 કલાક 05 મિનિટ 48 સેકન્ડની હશે.
આ મિશન 1:05 કલાક સુધી ચાલશે. આ પરીક્ષણમાં, સ્ટારશીપને અવકાશમાં લઈ જવામાં આવશે, પછી પૃથ્વી પર પાછા લાવવામાં આવશે અને પાણી પર લેન્ડ કરવામાં આવશે. તે ફરીથી વાપરી શકાય તેવી પરિવહન વ્યવસ્થા છે. સ્ટારશિપમાં 6 રેપ્ટર એન્જિન છે, જ્યારે સુપર હેવીમાં 33 રેપ્ટર એન્જિન છે.
- 00:00:02 લિફ્ટઓફ
- 00:01:02 મેક્સ ક્યૂ (રોકેટ પર પીક મિકેનિકલ સ્ટ્રેસ)
- 00:02:41 સુપર હેવી MECO (મોટા ભાગના એન્જિન બંધ)
- 00:02:45 હોટ-સ્ટેજિંગ (સ્ટારશિપ રેપ્ટર ઇગ્નીશન અને સ્ટેજ સેપરેશન)
- 00:02:49 સુપર હેવી બૂસ્ટબેક બર્ન સ્ટાર્ટઅપ
- 00:03:52 સુપર હેવી બૂસ્ટબેક બર્ન શટડાઉન
- 00:03:54 હોટ-સ્ટેજ જેટીસન
- 00:06:39- સુપર હેવી ટ્રાન્સોનિક
- 00:06:43- સુપર હેવી લેન્ડિંગ બર્ન સ્ટાર્ટઅપ
- 00:07:04- સુપર હેવી લેન્ડિંગ બર્ન શટડાઉન
- 00:08:23- સ્ટારશિપ એન્જિન કટઓફ
- 00:47:25- સ્ટારશિપ એન્ટ્રી
- 01:03:11- સ્ટારશિપ ટ્રાન્સોનિક
- 01:04:01- સ્ટારશિપ સબસોનિક
- 01:05:38- લેન્ડિંગ ફ્લિપ
- 01:05:43- લેન્ડિંગ બર્ન
- 01:05:48- એક્સાઇટિંગ લેન્ડિંગ!
ત્રીજું પરીક્ષણ: રિએન્ટ્રી પછી સ્ટારશિપ સાથેનો સંપર્ક તૂટ્યો સ્પેસએક્સે જણાવ્યું હતું કે સ્ટારશિપ રિએન્ટ્રીમાં ટકી શક્યું નથી, પરંતુ તેણે ઉડાન દરમિયાન ઘણી મહત્વપૂર્ણ સિદ્ધિઓ હાંસલ કરી હતી. એલોન મસ્કએ જણાવ્યું હતું કે તેઓ આ વર્ષે અડધો ડઝન સ્ટારશિપ ઉડવાની અપેક્ષા રાખે છે.
- ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચ્યા પછી સ્ટારશિપે પેલોડ ડોર ખોલી બંધ કર્યું.
- રોકેટની અંદર બે ટાંકીઓ વચ્ચે કેટલાક ટન પ્રવાહી ઓક્સિજન ખસેડવામાં આવ્યા હતા.
- સ્ટારશિપ પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ફરી પ્રવેશી, પરંતુ સંપર્ક તૂટી ગયો
ત્રીજા પરીક્ષણમાં, સ્ટારશિપ પ્રક્ષેપણના 46 મિનિટ પછી પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ફરી પ્રવેશ્યું, જ્યારે રોકેટ 65 કિમી ઉપર હતો ત્યારે તેનો સંપર્ક તૂટી ગયો હતો.
બીજું પરીક્ષણ: સ્ટેજ અલગ થયા પછી ખામી સર્જાઈ
સ્ટારશિપના બીજા પરીક્ષણ 18 નવેમ્બર 2023ના રોજ સાંજે 6:30 વાગ્યે લેવામાં આવી હતી. સુપર હેવી બૂસ્ટર અને સ્ટારશિપનું વિભાજન લોન્ચ થયાના લગભગ 2.4 મિનિટ પછી થયું. બૂસ્ટર પૃથ્વી પર પાછું ઉતરવાનું હતું, પરંતુ 3.2 મિનિટ પછી તે 90 કિમી ઉપર વિસ્ફોટ થયો. યોજના મુજબ સ્ટારશિપ આગળ વધી. લગભગ 8 મિનિટ પછી, સ્ટારશિપ પણ પૃથ્વીથી 148 કિમી ઉપર ખરાબ થઈ ગઈ, જેના કારણે તેને નષ્ટ કરવું પડ્યું. ફ્લાઇટ ટર્મિનેશન સિસ્ટમ દ્વારા તેનો નાશ કરવામાં આવ્યો હતો.
બીજા પરીક્ષણમાં, રોકેટ અને સ્ટારશિપને અલગ કરવા માટે પ્રથમ વખત હોટ સ્ટેજિંગ પ્રક્રિયાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, જે સંપૂર્ણપણે સફળ રહ્યું હતું. બધા 33 રેપ્ટર એન્જિન પણ લોન્ચથી અલગ થવા સુધી યોગ્ય રીતે ફાયર થયા.
સ્પેસએક્સે બોકા ચિકા, ટેક્સાસમાં સ્ટારબેઝથી સ્ટારશિપ લોન્ચ કરી.
સ્ટારશિપે 33 રેપ્ટર એન્જિનની શક્તિ સાથે સફળતાપૂર્વક ઉડાન ભરી.
રોકેટ બૂસ્ટર અને સ્ટારશિપને ગરમ સ્ટેજિંગ પ્રક્રિયા દ્વારા અલગ કરવામાં આવ્યા હતા.
બૂસ્ટર પૃથ્વી પર પાછું ઉતરવાનું હતું, પરંતુ તે 90 કિમી ઉપર વિસ્ફોટ થયો.
પ્રથમ પરીક્ષણ: લોન્ચ થયાના 4 મિનિટ પછી વિસ્ફોટ થયો હતો
સ્ટારશિપનું પ્રથમ ઓર્બિટલ ટેસ્ટ 20 એપ્રિલ 2023ના રોજ હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. આ ટેસ્ટમાં બૂસ્ટર 7 અને શિપ 24 લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા. ટેકઓફના માત્ર 4 મિનિટ પછી, સ્ટારશિપ મેક્સિકોના અખાતથી 30 કિલોમીટર ઉપર વિસ્ફોટ થઈ.
સ્ટારશિપની નિષ્ફળતા પછી પણ એલોન મસ્ક અને કર્મચારીઓ ઉજવણી કરી રહ્યા હતા. તેનું કારણ એ છે કે લોન્ચ પેડ પરથી ઉડતા રોકેટને જ મોટી સફળતા મળી હતી. પ્રક્ષેપણના બે દિવસ પહેલા મસ્કે કહ્યું હતું – સફળતા મળી શકે છે, પરંતુ ઉત્સાહની ખાતરી છે.
સ્ટારશિપે તેની પ્રથમ ટેસ્ટ ફ્લાઇટ 20 એપ્રિલે કરી હતી. ચાર મિનિટ પછી, તે મેક્સિકોના અખાતથી લગભગ 30 કિલોમીટર ઉપર વિસ્ફોટ થયો.
સ્ટેજ અલગ કરવામાં સમસ્યા હતી
સ્પેસએક્સે કહ્યું હતું કે અલગ થવાના તબક્કા પહેલા જ તેનો એક ભાગ અચાનક અલગ થઈ ગયો હતો, જો કે તે નિશ્ચિત નથી. આવી પરીક્ષા સાથે આપણે જે શીખીએ છીએ તે સફળતા તરફ દોરી જાય છે. આજની કસોટી અમને સ્ટારશિપની વિશ્વસનીયતા સુધારવામાં મદદ કરશે. ટીમો ડેટાની સમીક્ષા કરવાનું ચાલુ રાખશે અને આગામી ફ્લાઇટ પરીક્ષણ તરફ કામ કરશે.
સ્ટારશિપ સિસ્ટમ
- ઊંચાઈ: 397 ફૂટ
- વ્યાસ: 9 મીટર
- પેલોડ ક્ષમતા: 100-150 MT
સ્ટારશિપ શું કરી શકે?
- પેલોડ ડિલિવરી
- ચંદ્ર મિશન
- પૃથ્વીથી પૃથ્વી પરિવહન
- આંતરગ્રહીય પરિવહન
સ્ટારશિપ મનુષ્યને મંગળ પર મોકલશે
આ પ્રક્ષેપણ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે માત્ર આ સ્પેસશીપ મનુષ્યને આંતરગ્રહીય બનાવશે. એટલે કે, તેની મદદથી, પ્રથમ વખત માનવ પૃથ્વી સિવાયના અન્ય ગ્રહ પર પગ મૂકશે. મસ્ક 2029 સુધીમાં મનુષ્યને મંગળ પર મોકલવા માંગે છે. સ્પેસશીપ એક કલાકથી પણ ઓછા સમયમાં માનવોને વિશ્વના કોઈપણ ખૂણે પહોંચાડવામાં સક્ષમ હશે.
મંગળ પર વસાહત સ્થાપવાની શું જરૂર છે?
મંગળ પર વસાહત સ્થાપવાની જરૂરિયાત પર એલોન મસ્ક કહે છે – ‘પૃથ્વી પર જીવન સમાપ્તિની ઘટના માનવતાના અંતનું કારણ બની શકે છે, પરંતુ જો આપણે મંગળ પર આપણો આધાર બનાવીશું તો માનવતા ત્યાં ટકી શકશે.’ લાખો વર્ષો પહેલા ડાયનાસોર પણ જીવન સમાપ્તિની ઘટનાને કારણે પૃથ્વી પર મૃત્યુ પામ્યા હતા. તે જ સમયે, પ્રોફેસર સ્ટીફન હોકિંગે પણ 2017 માં કહ્યું હતું કે જો માનવીએ જીવિત રહેવું હોય તો તેણે 100 વર્ષમાં વિસ્તરણ કરવું પડશે.
સ્ટારશિપ અવકાશયાન આર્ટેમિસ પ્રોગ્રામનો એક ભાગ છે
આ મિશન સફળ થવા માટે એ પણ મહત્વનું છે કારણ કે સ્ટારશિપ અવકાશયાન નાસાના આર્ટેમિસ પ્રોગ્રામનો એક ભાગ છે. આના માધ્યમથી મનુષ્ય 5 દાયકા પછી ચંદ્ર પર પરત ફરશે. સ્ટારશિપ ચંદ્ર પરના મિશનના અંતિમ તબક્કાને પૂર્ણ કરશે. અવકાશયાન દ્વારા અવકાશયાત્રીઓને ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં લઈ જશે અને ચંદ્ર પર પણ ઉતરશે.
