55 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
હિંદુ ધર્મમાં એકાદશી વ્રતનું વિશેષ મહત્વ છે, ખાસ કરીને દેવઉઠી એકાદશી જે કારતક મહિનામાં આવે છે. તે સૌથી મોટી અને મહત્વપૂર્ણ એકાદશી માનવામાં આવે છે. માન્યતાઓ અનુસાર, દેવઉઠી એકાદશીના દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ ચાર મહિનાની યોગ નિદ્રાથી જાગે છે. અષાઢ મહિનાની દેવશયની એકાદશીના દિવસે ભગવાન નારાયણ ચાર મહિના માટે યોગ નિદ્રામાં જાય છે. આ દિવસથી બંધ થયેલા તમામ શુભ અને શુભ કાર્યો ચાર મહિના પછી દેવઉઠી એકાદશીના દિવસે શરૂ થાય છે. આ વર્ષે દેવઉઠી એકાદશીનું વ્રત 12 નવેમ્બર 2024ના રોજ કરવામાં આવશે.
ઉપવાસ અને પૂજા-વિધિનું મહત્ત્વ કહેવાય છે કે દેવતાની એકાદશીના દિવસે ભગવાન જાગે છે. આવી સ્થિતિમાં આ દિવસે ઉપવાસ કરવાથી અને પૂજા કરવાથી બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. એકાદશી વ્રત ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત છે પરંતુ આ દિવસે નારાયણની સાથે દેવી લક્ષ્મીની પણ પૂજા કરવી જોઈએ. વર્ષની સૌથી મોટી એકાદશી એટલે કે દેવઉઠી એકાદશી પર આ વસ્તુઓ ભગવાન વિષ્ણુને ચઢાવી શુભ માનવામાં આવે છે. આમ કરવાથી ભગવાન વિષ્ણુ પ્રસન્ન થાય છે અને ભક્તોની મનોકામનાઓ પૂર્ણ કરે છે.
પંચામૃત ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા પંચામૃત વિના અધૂરી માનવામાં આવે છે. તો દેવઉઠી એકાદશીના દિવસે વિષ્ણુને પંચામૃત અર્પણ કરવાનું ભૂલશો નહીં. પંચામૃત દૂધ, દહીં, ખાંડ, ઘી અને મધ મિક્સ કરીને બનાવવામાં આવે છે. તમે ઈચ્છો તો પંચામૃતમાં ડ્રાય ફ્રુટ્સ પણ ઉમેરી શકો છો.
પીળી મીઠાઈઓ અથવા ફળો ભગવાન વિષ્ણુને પીળો રંગ ખૂબ જ પ્રિય છે. તેથી દેવુથની એકાદશીના દિવસે ભગવાન વિષ્ણુને ફળોમાં પીળા રંગની મીઠાઈ અને કેળા અર્પણ કરો. એકાદશી પર ભગવાન વિષ્ણુને કેળા ચઢાવવાથી ગુરુ દોષ દૂર થાય છે.
સાબુદાણા ખીર તમે દેવઉઠી એકાદશી પર ભગવાન વિષ્ણુને સાબુદાણાની ખીર પણ અર્પણ કરી શકો છો. સાબુદાણાની ખીર ચઢાવવાથી જીવનમાં સકારાત્મક ઉર્જા આવે છે અને ઘર ધનથી ભરેલું રહે છે.
ફળ દેવઉઠી એકાદશીના દિવસે કેળા સિવાય દાડમ, સફરજન અને શેરડી પણ ભગવાન વિષ્ણુને અર્પણ કરો. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુને શેરડી અર્પણ કરવાનું વિશેષ મહત્વ છે.
દેવઉઠી એકાદશીને લગતી માન્યતાઓ આ તારીખે તુલસી અને શાલિગ્રામના વિવાહ કરવામાં આવે છે. તેને દેવ પ્રબોધિની એકાદશી પણ કહેવામાં આવે છે. આ તહેવાર દર વર્ષે કારતક માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશીના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ ભગવાન વિષ્ણુના જાગરણની તિથિ છે, તેથી તેને દેવઉઠી એકાદશી કહેવામાં આવે છે.
જો તમે દેવઉઠી એકાદશી પર તુલસી અને શાલિગ્રામ જીના વિવાહ કરાવી શકતા નથી, તો આ તહેવાર પર સૂર્યાસ્ત પછી તુલસી પાસે દીવો પ્રગટાવો અને તુલસી ઓઢણી એટલે કે ચૂંદડી ચઢાવો. લાલ બંગડીઓ, કંકુ, બિંદી, ગળાનો હાર અને ફૂલો જેવી વેડિંગ એસેસરીઝ અર્પણ કરો. આ બધી વસ્તુઓ બીજા દિવસે એટલે કે રવિવારે વિવાહિત સ્ત્રીને દાન કરો.
ભગવાન વિષ્ણુ અને મહાલક્ષ્મીની વિશેષ પૂજા કરો. પૂજામાં તુલસીના પાન સાથે મીઠાઈ અર્પણ કરો. પૂજા દરમિયાન ‘ઓમ નમો ભગવતે વાસુદેવાય મંત્ર’નો જાપ કરવો જોઈએ.
શું ન કરવું આ દિવસે
- આ દિવસે ઘરમાં ભાત ન બનાવવા જોઇએ.
- ઘરનું વાતાવરણ સાત્વિક હોવું જોઇએ.
- આ દિવસે પ્રયત્ન એ કરવો કે, ઘરના બધા જ લોકો ફળાહારી વ્રત કરે.
- વૃદ્ધ, બાળક અને રોગી વ્રત ન કરે તો ચાલે.
- આ દિવસે ધૂમ્રપાન કે કોઇજ નશો ન કરવો.
- શક્ય હોય ત્યાં સુધી આ દિવસે સત્ય બોલવાનો જ પ્રયત્ન કરવો.
