1 કલાક પેહલા
- કૉપી લિંક
વેદ કે પુરાણોમાં કુંભ મેળાનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી, પરંતુ જો દંતકથાઓ પર વિશ્વાસ કરવામાં આવે તો ચંદ્રમાની ભૂલને કારણે પૃથ્વી પર કુંભ મેળાની શરૂઆત થઈ હતી.
અમારી 3 એપિસોડની વિશેષ શ્રેણી ‘કુંભ કથા’ના પ્રથમ એપિસોડમાં, જાણો કેવી રીતે કુંભ પર્વની શરૂઆત થઈ.
સૌથી પહેલા જાણીએ દંતકથાઓમાં કુંભની કથા-
ઇલાહાબાદ યુનિવર્સિટીના પ્રાચીન ઇતિહાસના પ્રોફેસર ડૉ.ડી.પી. દુબેએ તેમના પુસ્તક ‘કુંભ મેલા પિલગ્રિમેજ ટુ ધ ગ્રેટેસ્ટ કોસ્મિક ફેર’માં કુંભ સંબંધિત દંતકથાની સંપૂર્ણ વિગતો આપી છે.
શાસ્ત્રોમાં મળે છે ‘કુંભ’ શબ્દનો ઉલ્લેખ
પ્રાચીન ગ્રંથોમાં ‘કુંભ’ શબ્દનો ઉલ્લેખ છે. સંગમ સ્નાન અને પ્રયાગરાજનો ઉલ્લેખ છે. દર વર્ષે માઘ મહિનામાં સ્નાનનું મહત્વ જણાવવામાં આવ્યું છે, પરંતુ કુંભ જેવી કોઈ ઘટનાનો કોઈ શાસ્ત્રમાં ઉલ્લેખ નથી. આવો, જાણીએ પ્રાચીન ગ્રંથોમાં ‘કુંભ’ શબ્દ ક્યાં જોવા મળે છે-
દર 12 વર્ષે મહાકુંભ શા માટે થાય છે?
ડૉ.ડી.પી. દુબે કહે છે કે પૌરાણિક કથાઓમાં સમુદ્ર મંથનનું વર્ણન છે પરંતુ ચાર જગ્યાએ અમૃત છલકાયાનો કે કુંભના આયોજનનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી.પરંતુ કુંભની વાર્તા દંતકથાઓમાં ચોક્કસપણે જોવા મળે છે. દંતકથાઓ એવો અલિખિત ઈતિહાસ છે જે દરેક પેઢીથી આવનારી પેઢીને વાર્તાની જેમ કહેવામાં આવે છે.એવું પણ શક્ય છે કે દર 12 વર્ષે એક વખત યોજાતા કુંભ મેળાની શરૂઆત સનાતન ધર્મના સૌથી જૂના ધર્મગ્રંથ કરતાં પણ જૂની હોય.
‘કુંભ-કથા’ શ્રેણીના આગામી એપિસોડમાં આપણે જાણીશું કે નોંધાયેલા ઈતિહાસમાં કુંભનો ક્યાં ઉલ્લેખ છે અને ભારતીય ઈતિહાસના વિવિધ સામ્રાજ્યો દરમિયાન તેનું શું મહત્વ હતું.
***
મહા કુંભની દરેક અપડેટ, દરેક ઘટનાની માહિતી અને કુંભનો સંપૂર્ણ નકશો માત્ર એક ક્લિક પર.પ્રયાગરાજના મહાકુંભમાં શું ચાલી રહ્યું છે? કયા અખાડામાં શું છે ખાસ? કયો ઘાટ ક્યાં બાંધવામાં આવ્યો છે? આ વખતે કુંભમાં કયા કલાકારો પર્ફોર્મ કરશે? કયા સંતના ઉપદેશ ક્યારે થશે?
તમને દિવ્ય ભાસ્કરની કુંભ મિનિ એપ પર મહા કુંભ સંબંધિત તમારા તમામ પ્રશ્નોના જવાબો મળશે. અહીં અપડેટ્સ સેક્શનમાં તમને કુંભ સંબંધિત દરેક સમાચાર મળશે, ઈવેન્ટ સેક્શનમાં તમને તે ખબર પડશે.કુંભમાં કયો પ્રસંગ થશે, કુંભ નકશા વિભાગમાં ક્યારે અને ક્યાં થશે ડાયરેક્ટ નેવિગેશન કુંભ ગાઈડ દ્વારા તમે જાણી શકશો.જોવા માટે ડાઉનલોડ કરો દિવ્ય ભાસ્કર એપ.
