50 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
નોર્વેમાં વર્ષ 2022માં એક અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. ગ્લોબલ બર્ડન ઓફ ડિસીઝ નામના એક પ્રોગ્રામ હેઠળ કરવામાં આવેલા આ અભ્યાસ મુજબ, જો કોઈ વ્યક્તિ તેના આહારમાં પૌષ્ટિક અને આરોગ્યપ્રદ ખોરાકનો સમાવેશ કરે છે અને પિઝા, બર્ગર, નૂડલ્સ જેવા ફાસ્ટ ફૂડથી દૂર રહે છે, તો તેનું આયુષ્ય 13 વર્ષ સુધી વધી શકે છે. કહેવાનો અર્થ એ છે કે તંદુરસ્ત શરીરનો સીધો સંબંધ આપણા ખોરાક સાથે છે.
પરંતુ તેની પાછળ એક વ્યાપક ખ્યાલ છે. મોટાભાગના લોકો માને છે કે તંદુરસ્ત જીવનશૈલી ખૂબ ખર્ચાળ છે અને માત્ર સમૃદ્ધ લોકો જ સ્વસ્થ ખાવાનું પરવડી શકે છે. તેમને લાગે છે કે પૌષ્ટિક અને આરોગ્યપ્રદ ખોરાક ખૂબ મોંઘો છે.
પણ શું આમાં કોઈ સત્ય છે?
આજે આપણે તબીયતપાણીમાં આ પ્રશ્નનો જવાબ શોધવાનો પ્રયત્ન કરીશું.
- શું તંદુરસ્ત ખોરાક ખર્ચાળ છે?
- શું માત્ર સમૃદ્ધ લોકો જ સ્વસ્થ રહી શકે છે?
- જો કોઈ વ્યક્તિ ઓછા પૈસા અને સંસાધનો સાથે સ્વસ્થ જીવન જીવવા માંગે છે, તો તેણે શું કરવું જોઈએ?
તંદુરસ્ત જીવનશૈલી માટે ત્રણ વસ્તુઓ જરૂરી છે
મેટ્રો હોસ્પિટલ, ફરીદાબાદના ડાયેટિશિયન ડૉ. કૌશિકી ગુપ્તા કહે છે કે સ્વસ્થ જીવનશૈલી માટે ત્રણ મૂળભૂત બાબતો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
- પૌષ્ટિક ખોરાક
- નિયમિત કસરત
- સારી ઊંઘ
પૌષ્ટિક અને સંતુલિત આહારને જીવનનો એક ભાગ બનાવો
સ્વસ્થ શરીર માટે પૌષ્ટિક અને સંતુલિત આહાર જરૂરી છે. પૌષ્ટિક આહારનો અર્થ એ છે કે આપણા ખોરાકમાં પોષક તત્વો શામેલ હોવા જોઈએ જે આપણા શરીરને મજબૂત બનાવે છે. તે જ સમયે, સંતુલિત આહારનો અર્થ તે ખોરાક છે જેમાં પ્રોટીન, ફાઇબર, વિટામિન્સ, તંદુરસ્ત ચરબી અને જટિલ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ યોગ્ય માત્રામાં હોય છે.
ચાલો હવે જાણીએ કે ખાવામાં કઈ વસ્તુ કેટલી માત્રામાં જરૂરી છે.
પ્રોટીન- ઈન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચ (ICMR) અનુસાર, એક પુખ્ત વ્યક્તિને તેના વજન જેટલું દરરોજ એક ગ્રામ પ્રોટીનની જરૂર હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે, ધારો કે કોઈ વ્યક્તિનું વજન 50 કિલો છે, તો તેને 50 ગ્રામ પ્રોટીનની જરૂર છે. આ પ્રોટીન ક્યાં અને કેટલી માત્રામાં ઉપલબ્ધ હશે તે ગ્રાફિકની મદદથી સમજી શકાય છે.
ફાઈબર- ઈન્ડિયન કાઉન્સિલ ઑફ મેડિકલ રિસર્ચ ભલામણ કરે છે કે પુખ્ત વ્યક્તિએ દરરોજ ઓછામાં ઓછા 40 ગ્રામ ફાઈબરનું સેવન કરવું જોઈએ. એક કપ ઓટ્સમાં લગભગ 10 ગ્રામ ફાઈબર હોય છે. જ્યારે એક બટેટા કે એક કેળામાં લગભગ 3 ગ્રામ ફાઈબર હોય છે.
હેલ્ધી ફેટ- વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન મુજબ, એક પુખ્ત પુરુષે દરરોજ 25 થી 40 ગ્રામ હેલ્ધી ફેટ લેવું જોઈએ. જ્યારે પુખ્ત સ્ત્રીઓએ દરરોજ 20 થી 30 ગ્રામ તંદુરસ્ત ફેટનું સેવન કરવું જોઈએ.
જટિલ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ- લેન્સેટે તેના એક અભ્યાસમાં ભારતીય લોકો માટે દરરોજ 282 ગ્રામ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સની ભલામણ કરી છે. અભ્યાસ દર્શાવે છે કે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રહેતા ભારતીયો સરેરાશ 432 ગ્રામ કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ વાપરે છે. જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં રહેતા ભારતીયો સરેરાશ 347 ગ્રામ કાર્બોહાઈડ્રેટ વાપરે છે.
નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી આપણે સમજી શકીએ છીએ કે આપણને આપણા ખોરાકમાં પોષક તત્વો ક્યાંથી મળશે-
સ્થાનિક બજારમાંથી ફળો અને શાકભાજી ખરીદો
ફળો અને શાકભાજી ખરીદવા માટે સ્થાનિક બજાર અથવા બજાર કરતાં વધુ સારી જગ્યા કોઈ નથી. તમને ત્યાં ફક્ત તાજા અને કેમિકલ મુક્ત ફળો અને શાકભાજી જ નહીં મળે પરંતુ તમે પૈસાની બચત પણ કરી શકશો.
માત્ર મોસમી ફળો અને શાકભાજી ખાઓ
કુદરત ઋતુ પ્રમાણે આપણી જરૂરિયાતો સમજે છે. જેમ કે શિયાળામાં સૂર્યપ્રકાશ ઓછો હોય છે. જેના કારણે શરીરમાં વિટામિન ડીની ઉણપને કારણે રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી થઈ જાય છે. આવી સ્થિતિમાં આમળા કે નારંગી જેવા ખાટા ફળો ખાવા શ્રેષ્ઠ છે. આ ખાવાથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધે છે.
ખાણી-પીણીની ખરીદી કરતા પહેલા યાદી બનાવો
ખાદ્યપદાર્થોની ખરીદી કરતા પહેલા તેની યાદી બનાવવી જરૂરી છે. આનાથી તમે બિનજરૂરી ખરીદીથી બચી શકશો. શોપિંગ લિસ્ટ બનાવવાથી આવા ફાયદા થઈ શકે છે-
- રસોડામાં શું છે તે તમે અગાઉથી જાણી શકશો.
- ફરીથી કંઈપણ ખરીદી ટાળવા માટે સમર્થ હશે.
તમારું પોતાનું ભોજન ઘરે રાંધો, ઓનલાઈન ફૂડ ઓર્ડર કરવાનું ટાળો
આજકાલ બહાર ખાવાનું કે ઓનલાઈન ફૂડ ઓર્ડર કરવું ખૂબ જ સરળ છે. ભારતમાં રેસ્ટોરાં કે હોટલનું વિશાળ બજાર છે. ‘સ્ટેટિસ્ટા’ના રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં 2023માં ફૂડ માર્કેટ 5.8 લાખ કરોડ રૂપિયાનું છે. બજારમાં ઉપલબ્ધ પેક્ડ ફૂડ અને રેસ્ટોરન્ટનું ફૂડ મોંઘું છે. અહીં આપેલા કેટલાક મુદ્દાઓ પરથી ઘરના રાંધેલા ખોરાકના ફાયદાઓને સમજો-
- બહારના ખોરાકમાં ખાંડ, મીઠું, બિનઆરોગ્યપ્રદ ચરબી અને કેલરી વધુ હોય છે.
- જેના કારણે અનેક પ્રકારની બીમારીઓ થઈ શકે છે.
- ઘરે બનાવેલો ખોરાક આરોગ્યપ્રદ અને તમારી જરૂરિયાત મુજબ છે.
- ઘરમાં રાંધેલા ખોરાકમાં પૂરતા પ્રમાણમાં પોષણ હોય છે.
- જે શરીરને ફિટ અને સ્વસ્થ રાખે છે.
ફાસ્ટ ફૂડ અને જંક ફૂડને બદલે હેલ્ધી ફૂડ પસંદ કરો.
બજારમાં ઉપલબ્ધ પેક્ડ ફૂડ જેમ કે પિઝા, બર્ગર, નૂડલ્સ, ઠંડા પીણાં કે ચિપ્સ મોંઘા અને બિનઆરોગ્યપ્રદ છે. 1 લીટર ઠંડા પીણાની કિંમત 50 રૂપિયા છે, જ્યારે 1 લીટર દૂધની કિંમત 54 રૂપિયા છે. કેટલાક મુદ્દાઓથી બંને વચ્ચેનો તફાવત સમજો-
- ઠંડા પીણામાં કોઈ પોષક તત્વો હોતા નથી.
- ઠંડા પીણામાં ખાંડ અને કેલરી વધુ માત્રામાં હોય છે.
- ઠંડા પીણાને કારણે બિનઆરોગ્યપ્રદ ચરબી વધવાની સંભાવના છે.
- દૂધ પીવાથી શરીરને પ્રોટીન અને કેલ્શિયમ મળે છે.
- દૂધ પીવાથી શારીરિક વિકાસ થાય છે.
નિયમિત કસરત તમારા શરીરને ફિટ રાખશે, ઘરે જ કસરત કરો
તમે સોશિયલ મીડિયા પર બોલિવૂડ સેલેબ્સના જીમમાં વર્કઆઉટ અથવા યોગ કરતા ઘણા વીડિયો જોયા હશે. તમે કદાચ તેમનાથી પ્રેરિત થયા હશો, પરંતુ તમારા શરીરને ફિટ રાખવા માટે જીમ કે યોગ સેશનમાં જોડાવું જરૂરી નથી. તમે ઘરે નિયમિત કસરત કરી શકો છો અથવા ક્રિકેટ, ફૂટબોલ, બેડમિન્ટન અથવા બીજું કંઈ પણ રમી શકો છો. જે તમને રમવાની મજા આવે છે.
સારી ઊંઘ શરીરને સ્વસ્થ બનાવે છે
રાત્રે સારી અને પર્યાપ્ત ઉંઘ લેવાથી શરીર દિવસભર ઉર્જાવાન રહે છે. આ ઉપરાંત સારી ઊંઘ લેવાથી તમારું સ્વાસ્થ્ય પણ સ્વસ્થ રહેશે. આ માટે કોઈપણ પ્રકારનો ખર્ચ કરવામાં આવતો નથી. તે સંપૂર્ણપણે મફત છે. તેથી સ્વસ્થ રહેવા માટે રાત્રે ઓછામાં ઓછી 8 કલાકની સારી અને ગાઢ ઊંઘ લો.