નવી દિલ્હી57 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
કેન્દ્ર સરકાર ફોજદારી કેસોમાં દોષિત ઠેરવાયેલા રાજકારણીઓ પર આજીવન પ્રતિબંધ લાદવાની વિરુદ્ધ છે. બુધવારે કેન્દ્રએ સુપ્રીમ કોર્ટમાં આનો વિરોધ કર્યો. કહ્યું કે 6 વર્ષ માટે ગેરલાયક ઠેરવવા પૂરતું છે. આવી ગેરલાયકાત અંગે નિર્ણય લેવો સંસદના અધિકારક્ષેત્રમાં આવે છે.
દોષિત નેતાઓ પર આજીવન પ્રતિબંધની માંગ કરતી અરજી પર સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી થઈ હતી. કેન્દ્રએ કહ્યું, ‘અરજીમાં માંગણી કાયદાને ફરીથી લખવા અથવા સંસદને ચોક્કસ રીતે કાયદો બનાવવાનો નિર્દેશ આપવા જેવી છે.’ આ ન્યાયિક સમીક્ષાની સત્તાઓની સંપૂર્ણપણે વિરુદ્ધ છે.
એડવોકેટ અશ્વિની ઉપાધ્યાયે 2016માં લોક પ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ, 1951ની કલમ 8 અને 9ની બંધારણીય માન્યતાને પડકારતી PIL દાખલ કરી હતી. તેમણે પૂછ્યું હતું કે રાજકીય પક્ષો એ સમજાવે કે તેઓ સારી છબી ધરાવતા લોકોને કેમ શોધી શકતા નથી.
અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે દેશમાં સાંસદો અને ધારાસભ્યો સામેના ફોજદારી કેસોનો ટૂંક સમયમાં અંત લાવવો જોઈએ અને દોષિત રાજકારણીઓ પર આજીવન પ્રતિબંધ લાદવો જોઈએ.
કેન્દ્રએ કહ્યું…

આ જોગવાઈઓ હેઠળ આજીવન ગેરલાયક ઠેરવવાની મહત્તમ સજા છે. સંસદ પાસે આવી સત્તા છે. શક્તિ અસ્તિત્વમાં છે એમ કહેવું એક વાત છે અને દરેક કિસ્સામાં તેનો ઉપયોગ ફરજિયાતપણે થવો જોઈએ એમ કહેવું બીજી વાત છે.
સુપ્રીમ કોર્ટમાં કેન્દ્રનો જવાબ…
- અરજદાર દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલા મુદ્દાઓ વ્યાપક અસરો ધરાવે છે. જે સ્પષ્ટપણે સંસદની કાયદાકીય નીતિ હેઠળ આવે છે. આ સંદર્ભમાં, ન્યાયિક સમીક્ષાના માળખામાં જરૂરી ફેરફારો કરવા જોઈએ.
- સુપ્રીમ કોર્ટે ઘણી વખત એવું ઠરાવ્યું છે કે એક અથવા બીજા વિકલ્પ પર કાયદાકીય પસંદગીઓની અસર પર કોર્ટમાં પ્રશ્ન ઉઠાવી શકાતો નથી.
- લોક પ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ, 1951ની કલમ 8(1) હેઠળ ગેરલાયકાતનો સમયગાળો દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યાની તારીખથી છ વર્ષ અથવા કેદના કિસ્સામાં મુક્તિની તારીખથી છ વર્ષનો હતો.
- સંસદીય નીતિના સંદર્ભમાં ગેરલાયકાત એક સમયગાળા સુધી મર્યાદિત છે. અરજદારની આ મુદ્દાની સમજને ફરીથી સ્થાપિત કરવી અને આજીવન પ્રતિબંધ લાદવો યોગ્ય રહેશે નહીં.
સુપ્રીમ કોર્ટે 2013માં પોતાનો નિર્ણય આપ્યો હતો એપ્રિલ 2013માં, સુપ્રીમ કોર્ટે એક ચુકાદો આપ્યો હતો જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે જે ધારાસભ્યો અને સાંસદોને ઓછામાં ઓછી 2 વર્ષની જેલની સજા ફટકારવામાં આવે છે તેમને તાત્કાલિક અસરથી ગૃહમાંથી હાંકી કાઢવા જોઈએ. આમાં અપીલ માટે 3 મહિનાનો સમયગાળો નકારી કાઢવામાં આવ્યો હતો.
બંધારણના અનુચ્છેદ 102 અને 191નો ઉલ્લેખ કરીને, કેન્દ્રએ કહ્યું હતું કે બંધારણે સંસદને ગેરલાયકાતને નિયંત્રિત કરતા કાયદા બનાવવાની સત્તા આપી છે. સંસદ પાસે ગેરલાયકાતના કારણો અને ગેરલાયકાતનો સમયગાળો બંને નક્કી કરવાની સત્તા છે.