એસ્ટ્રાઝેનેકા દુનિયાભરમાંથી કોરોના વેક્સિન પાછી ખેંચશે: વેક્સિનથી હાર્ટ એટેકનું જોખમ હોવાનું કંપનીએ સ્વીકાર્યું હતું, સાઈડ ઈફેક્ટના કારણે લીધો નિર્ણય?

બ્રિટિશ ફાર્માસ્યુટિકલ કંપની એસ્ટ્રાઝેનેકાએ વિશ્વભરમાં તેની કોવિડ-19 વેક્સિનની ખરીદી અને વેચાણ બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. ધ ટેલિગ્રાફના અહેવાલ મુજબ, કંપનીએ કહ્યું છે કે હવે વેક્સિનનું નિર્માણ અને સપ્લાય કરવામાં આવી રહ્યું નથી.

એસ્ટ્રાઝેનેકા દાવો કરે છે કે આડ અસરોને કારણે રસી બંધ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો નથી. કંપનીએ કહ્યું કે વ્યાપારી કારણોસર આ વેક્સિનને બજારોમાંથી હટાવી દેવામાં આવી છે. હવે બજારમાં બીજી ઘણી અદ્યતન રસીઓ ઉપલબ્ધ છે, જે વાયરસના વિવિધ પ્રકારો સામે લડી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં એસ્ટ્રાઝેનેકા વેક્સિનનું ઉત્પાદન અને પુરવઠો બંધ કરી દેવામાં આવ્યો છે.

મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, એસ્ટ્રાઝેનેકાએ આ વર્ષે 5 માર્ચે રસી પાછી ખેંચવા માટે અરજી કરી હતી. નિર્ણ મંગળવાર (7 મે)થી અમલમાં આવ્યો. યુરોપિયન યુનિયનમાં હવે વેક્સિનનો ઉપયોગ કરી શકાશે નહીં.

AstraZenecaએ 2020માં ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીના સહયોગથી કોરોના રસી બનાવી. તેના ફોર્મ્યુલાથી, ભારતમાં સીરમ સંસ્થાએ કોવિશિલ્ડ નામની રસી બનાવી. જ્યારે બ્રિટન અને ઓસ્ટ્રેલિયામાં તે ‘વેક્સજાવેરિયા’ તરીકે ઓળખાય છે.

એસ્ટ્રાઝેનેકાએ કહ્યું હતું- રસીથી હાર્ટ એટેકનો ખતરો છે
હકીકતમાં, એસ્ટ્રાઝેનેકાએ ફેબ્રુઆરીમાં બ્રિટિશ હાઈકોર્ટને જણાવ્યું હતું કે તેમની કોવિડ -19 રસીની ખતરનાક આડઅસર થઈ શકે છે. કંપનીએ કોર્ટમાં રજૂ કરેલા તેના દસ્તાવેજોમાં કહ્યું કે તેની કોરોના રસી થ્રોમ્બોસિસ થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા સિન્ડ્રોમ એટલે કે કેટલાક કિસ્સાઓમાં TTSનું કારણ બની શકે છે.

આ રોગને કારણે શરીરમાં લોહીની ગંઠાઇ જાય છે અને પ્લેટલેટ્સની સંખ્યા ઘટી જાય છે. જો કે, આ ખૂબ જ દુર્લભ કિસ્સાઓમાં જ થશે. AstraZeneca પર આરોપ છે કે તેમની વેક્સીનને કારણે અનેક લોકોનાં મોત થયાં છે.

બીજા ઘણાને ગંભીર બીમારીઓનો સામનો કરવો પડ્યો. કંપની સામે હાઈકોર્ટમાં 51 કેસ પેન્ડિંગ છે. પીડિતોએ એસ્ટ્રાઝેનેકા પાસેથી લગભગ 1 હજાર કરોડ રૂપિયાના વળતરની માગ કરી છે.

બ્રિટિશ નાગરિક જેમી સ્કોટે પહેલો કેસ દાખલ કર્યો હતો
એપ્રિલ 2021માં જેમી સ્કોટ નામના વ્યક્તિને આ રસી મળી હતી. આ પછી તેની તબિયત બગડી. શરીરમાં લોહીની ગંઠાઇ જવાની તેની સીધી અસર તેના મગજ પર પડી હતી. આ સિવાય સ્કોટના મગજમાં આંતરિક રક્તસ્ત્રાવ પણ થયો હતો. રિપોર્ટ અનુસાર, ડોક્ટરોએ તેમની પત્નીને કહ્યું કે તેઓ સ્કોટને બચાવી શકશે નહીં.

કંપનીએ પહેલા દાવાઓને નકાર્યા, પછી સ્વીકાર્યા
ગયા વર્ષે, સ્કોટે એસ્ટ્રાઝેનેકા સામે ફરિયાદ નોંધાવી હતી. મે 2023માં, સ્કોટના આરોપોના જવાબમાં કંપનીએ દાવો કર્યો હતો કે તેમની રસી TTSનું કારણ બની શકતી નથી. જોકે, આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં હાઈકોર્ટમાં સબમિટ કરાયેલા દસ્તાવેજોમાં કંપનીએ આ દાવો પાછો ખેંચી લીધો હતો. આ દસ્તાવેજોની માહિતી હવે સામે આવી છે.

જો કે, કંપની પાસે હાલમાં રસીમાં આ રોગનું કારણ શું છે તેની માહિતી નથી. આ દસ્તાવેજો સામે આવ્યા બાદ, સ્કોટના વકીલે કોર્ટમાં દાવો કર્યો છે કે એસ્ટ્રાઝેનેકા-ઓક્સફોર્ડ રસીમાં ખામીઓ છે અને તેની અસરકારકતા વિશે ખોટી માહિતી આપવામાં આવી હતી.

આ તસવીર જેમી સ્કોટ અને તેની પત્ની કેટ સ્કોટની છે. એપ્રિલ 2021માં રસીના કારણે જેમીને લોહી ગંઠાઈ જવાની સમસ્યા થઈ હતી.

બ્રિટનમાં એસ્ટ્રાઝેનેકા રસીનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો નથી
ખાસ વાત એ છે કે બ્રિટનમાં હવે આ રસીનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો નથી. આ સિવાય ઓસ્ટ્રેલિયામાં પણ તેના પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. ટેલિગ્રાફના અહેવાલ મુજબ, વૈજ્ઞાનિકોને આ રસીનો ખતરો બજારમાં લૉન્ચ થયાના થોડા મહિના પછી જ સમજાઈ ગયો હતો.

આ પછી, એવું સૂચન કરવામાં આવ્યું હતું કે 40 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકોને પણ કેટલીક અન્ય રસીનો ડોઝ આપવો જોઈએ. આ એટલા માટે છે કારણ કે એસ્ટ્રાઝેનેકા રસીથી થનારું નુકસાન કોરોનાના જોખમ કરતાં વધુ હતું.

મેડિસિન હેલ્થકેર પ્રોડક્ટ્સ રેગ્યુલેટરી (MHRA) અનુસાર, બ્રિટનમાં 81 એવા કેસ છે જેમાં એવી શંકા છે કે રસીના કારણે લોહીના ગંઠાવાને કારણે લોકોના મોત થયા છે. MHRA અનુસાર, આડઅસરોનો ભોગ બનેલા દર પાંચમાંથી એક વ્યક્તિનું મૃત્યુ થયું છે.

રિપોર્ટ અનુસાર ફ્રીડમ ઓફ ઈન્ફોર્મેશન દ્વારા પ્રાપ્ત ડેટા અનુસાર સરકારે ફેબ્રુઆરીમાં બ્રિટનમાં 163 લોકોને વળતર આપ્યું હતું. તેમાંથી 158 એવા હતા જેમને એસ્ટ્રાઝેનેકા રસી મળી હતી.

પૂર્વ બ્રિટિશ પીએમ બોરિસ જોન્સને એસ્ટ્રાઝેનેકા વેક્સિનને બ્રિટિશ વિજ્ઞાનની મોટી જીત ગણાવી હતી.