મથુરા26 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
મથુરાની શ્રી કૃષ્ણ જન્મભૂમિ-શાહી ઇદગાહના વિવાદિત પરિસરનો સર્વે કરવામાં આવશે. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે ગુરુવારે આ નિર્ણય સંભળાવ્યો. હિન્દુ પક્ષની અરજી સ્વીકારીને, સર્વે માટે કોર્ટ કમિશનરની નિમણૂક કરવામાં આવશે. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના જસ્ટિસ મયંક કુમાર જૈનની સિંગલ બેન્ચે આ ચુકાદો આપ્યો હતો. કોર્ટે વક્ફ બોર્ડની દલીલોને ફગાવી દીધી હતી.
હકીકતમાં 16 નવેમ્બરે આ અરજીની સુનાવણી બાદ નિર્ણય સુરક્ષિત રાખવામાં આવ્યો હતો. આ દિવસે, વિવાદિત જગ્યા સંબંધિત 18માંથી 17 અરજીઓ પર સુનાવણી કરવામાં આવી હતી. આ તમામ અરજીઓ સુનાવણી માટે મથુરા ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટમાંથી અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી હતી.
નિર્ણય બાદ હિન્દુ પક્ષના લોકોએ એકબીજાને મીઠાઈ ખવડાવી ખુશી વ્યક્ત કરી હતી.
આમાંની એક અરજી કોર્ટ કમિશનરને મોકલવાની હતી. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના જસ્ટિસ મયંક જૈને એક પછી એક કેસની સુનાવણી કરી. પક્ષકારો વતી અરજીઓ અને એફિડેવિટ દાખલ કરવામાં આવી હતી. કેટલાકે પિટિશન દાખલ કરી તો કેટલાકે સુધારા માટે અરજી કરી. આ પછી, કોર્ટે વિપક્ષને સિવિલ દાવાઓ અને અરજીઓ પર જવાબ દાખલ કરવા માટે સમય આપ્યો.
એક પક્ષે મંદિરના પૌરાણિક પાસાને ધ્યાનમાં રાખીને કહ્યું કે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણના પૌત્રે મથુરા મંદિરનું નિર્માણ કરાવ્યું હતું. મંદિર માટે જમીન દાનમાં આપી હતી. તેથી જમીનની માલિકી અંગે કોઈ વિવાદ નથી. મંદિર તોડીને શાહી મસ્જિદ બનાવવાનો વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. જમીન હજુ પણ રેવન્યુ રેકોર્ડમાં કટરા કેશવ દેવના નામે નોંધાયેલી છે.
મુસ્લિમ પક્ષે વિરોધ નોંધાવ્યો
શાહી ઈદગાહ મસ્જિદ અને યુપી સેન્ટ્રલ વક્ફ બોર્ડના વકીલે કોર્ટમાં વાંધો નોંધાવ્યો હતો. મુસ્લિમ પક્ષકારોએ કહ્યું કે આ અરજી સાંભળવા યોગ્ય નથી અને તેને ફગાવી દેવી જોઈએ. જે કોર્ટે સ્વીકારી ન હતી.
હિન્દુ પક્ષો શ્રી કૃષ્ણ જન્મભૂમિ સેવા સંઘ અને શાહી ઇદગાહ વચ્ચે 1968માં થયેલા કરારને ગેરકાયદે ગણાવી રહ્યાં છે.
હિંદુ પક્ષોએ કરારને ગેરકાયદે ગણાવ્યો હતો
શ્રી કૃષ્ણ જન્મસ્થળ શાહી ઇદગાહ કેસમાં 12 ઓક્ટોબર 1968ના રોજ સમાધાન થયું હતું. શ્રી કૃષ્ણ જન્મભૂમિ સેવા સંઘ, શ્રી કૃષ્ણ જન્મસ્થાન ટ્રસ્ટની સહયોગી સંસ્થા અને શાહી ઇદગાહ વચ્ચે થયેલા આ કરારમાં 13.37 એકર જમીનમાંથી લગભગ 2.37 એકર જમીન શાહી ઇદગાહ માટે આપવામાં આવી હતી.
જો કે આ કરાર બાદ શ્રી કૃષ્ણ જન્મભૂમિ સેવા સંઘનું વિસર્જન કરવામાં આવ્યું હતું. હિન્દુ પક્ષ આ કરારને ગેરકાયદે ગણાવી રહ્યું છે. હિન્દુ પક્ષના મતે શ્રી કૃષ્ણ જન્મભૂમિ સેવા સંઘને વાટાઘાટો કરવાનો કોઈ અધિકાર નહોતો.
દેવતાના અધિકારો શું છે?
ભારતીય કાયદા અનુસાર, દેવતાને કુદરતી વ્યક્તિની જગ્યાએ ન્યાયિક વ્યક્તિ માનવામાં આવે છે. દેવતાઓ પાસે મિલકત હસ્તગત કરવા, વેચવા, ખરીદવા, ટ્રાન્સફર કરવા અને કોર્ટ કેસ લડવાના તમામ કાનૂની અધિકારો છે. કન્નુમાં, દેવતાને સગીર માનવામાં આવે છે અને કોર્ટમાં તે પાદરી દ્વારા તેનો કેસ લડી શકે છે. હિંદુ દેવી-દેવતાઓને હિંદુ ઉત્તરાધિકાર ધારા હેઠળ મિલકતના અધિકારો મળે છે.
1968નો કરાર શું હતો?
1946 માં, જુગલ કિશોર બિરલાએ જમીનની સંભાળ લેવા માટે શ્રી કૃષ્ણ જન્મભૂમિ ટ્રસ્ટની રચના કરી. જુગલ કિશોરનું વર્ષ 1967માં અવસાન થયું હતું. કોર્ટના રેકોર્ડ મુજબ, 1968 પહેલા કેમ્પસ બહુ વિકસિત નહોતું. તેમજ 13.37 એકર જમીનમાં અનેક લોકો વસવાટ કરી ગયા હતા.
1968 માં, ટ્રસ્ટે મુસ્લિમ પક્ષ સાથે કરાર કર્યો. આ અંતર્ગત શાહી ઇદગાહ મસ્જિદનું સમગ્ર સંચાલન મુસ્લિમોને સોંપવામાં આવ્યું હતું. 1968ના કરાર બાદ સંકુલમાં રહેતા મુસ્લિમોને તેને ખાલી કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું. આ સાથે જ મસ્જિદ અને મંદિરની વચ્ચે એક દીવાલ પણ બનાવવામાં આવી હતી જે એકસાથે કામ કરે છે. કરારમાં એવું પણ નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે મંદિર તરફ મસ્જિદમાં કોઈ બારી, દરવાજો કે ખુલ્લી ગટર નહીં હોય. બે પૂજા સ્થાનો દિવાલ દ્વારા અલગ પડેલા છે.
અરજદારોએ દલીલ કરી છે કે 1968નો આ કરાર કપટપૂર્ણ હતો અને તે કાયદાકીય રીતે માન્ય નથી. તેમણે કહ્યું કે કોઈ પણ સંજોગોમાં સમાધાન કરીને દેવતાના અધિકારો છીનવી શકાય નહીં, કારણ કે દેવતા કાર્યવાહીનો ભાગ ન હતા.
1968માં એક કરાર હેઠળ, મથુરામાં શ્રીકૃષ્ણ જન્મસ્થાન મંદિર અને ઇદગાહ મસ્જિદ વચ્ચે દીવાલ બનાવવામાં આવી હતી.
વિવાદાસ્પદ જમીન પર કોનો અધિકાર છે?
શાહી ઇદગાહ મસ્જિદ 1670માં ઔરંગબેઝ દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી. એવું માનવામાં આવે છે કે આ મસ્જિદ એક જૂના મંદિરની જગ્યા પર બનાવવામાં આવી હતી. આ વિસ્તારને નઝુલ જમીન એટલે કે બિનખેતીની જમીન તરીકે ગણવામાં આવે છે. તેના પર પહેલા મરાઠાઓ અને બાદમાં અંગ્રેજોનું શાસન હતું.
1815માં, બનારસના રાજા પટણી માલે આ 13.37-એકર જમીન ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની પાસેથી હરાજીમાં ખરીદી હતી જેના પર ઈદગાહ મસ્જિદ બનાવવામાં આવી છે અને તે ભગવાન કૃષ્ણનું જન્મસ્થળ હોવાનું માનવામાં આવે છે.
રાજા પટણી માલે આ જમીન જુગલ કિશોર બિરલાને વેચી દીધી અને તે પંડિત મદન મોહન માલવિયા, ગોસ્વામી ગણેશ દત્ત અને ભીકેન લાલજી અત્રેયાના નામે નોંધાયેલ. જુગલ કિશોરે શ્રી કૃષ્ણ જન્મભૂમિ ટ્રસ્ટ નામના ટ્રસ્ટની રચના કરી, જેણે કટરા કેશવ દેવ મંદિરના માલિકી હક્કો મેળવ્યા.
