નવી દિલ્હી25 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
કોંગ્રેસના સાંસદ અને લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધીની ભારતીય નાગરિકતા રદ કરવાની અરજી પર શુક્રવારે દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં સુનાવણી થઈ હતી. હાઈકોર્ટે અરજી પર કેન્દ્ર સરકારનું સ્ટેન્ડ પૂછ્યું છે. આ અરજી ભાજપના નેતા સુબ્રમણ્યમ સ્વામીએ દાખલ કરી છે.
કાર્યકારી ચીફ જસ્ટિસ વિભુ બખરુ અને જસ્ટિસ તુષાર રાવ ગેડેલાની બેન્ચે સરકારી વકીલ તરફથી જવાબ ન મળે ત્યાં સુધી વધુ આદેશો મુલતવી રાખ્યા હતા.
કોર્ટે સ્વામીની અરજી પર ઔપચારિક નોટિસ જારી કરી ન હતી. સુનાવણી દરમિયાન કેન્દ્ર સરકાર વતી હાજર રહેલા પ્રોક્સી વકીલે કોર્ટને માહિતી આપી હતી કે આ મામલે કેન્દ્ર સરકાર વતી હાજર થવા માટે એક વરિષ્ઠ વકીલને નામાંકિત કરવામાં આવ્યા છે. નવા વકીલને કેસ સમજવા માટે સમયની જરૂર છે. આના પર કોર્ટે કેસની સુનાવણી 13 જાન્યુઆરી, 2025ના રોજ નક્કી કરી છે.
સુબ્રમણ્યમ સ્વામીએ 6 ઓગસ્ટ, 2019ના રોજ પત્ર લખીને ગૃહ મંત્રાલયને રાહુલની ભારતીય નાગરિકતા રદ કરવાની માગ કરી હતી.
6 નવેમ્બરે છેલ્લી સુનાવણી પર હાઈકોર્ટે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટની લખનૌ બેંચમાં અરજી દાખલ કરનાર વિગ્નેશ શિશિરને બે અઠવાડિયામાં એફિડેવિટ દાખલ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.
હકીકતમાં, શિશિરે દાવો કર્યો છે કે રાહુલ પાસે ‘લાલ રંગનો’ પાસપોર્ટ છે, જેના પર બ્રિટિશ સરકારની સીલ છે. ભારતમાં નાગરિકતા કાયદા હેઠળ, કોઈપણ વ્યક્તિ બેવડી નાગરિકતા લઈ શકતો નથી. શિશિરની અરજી પર સુનાવણી કરતા લખનૌ બેન્ચે ગૃહ મંત્રાલયને 19 ડિસેમ્બર સુધીમાં જણાવવા કહ્યું છે કે શું રાહુલ ગાંધી પાસે બે દેશોની નાગરિકતા છે.
બીજેપી નેતા સુબ્રમણ્યમ સ્વામીએ દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી હતી. તેણે રાહુલની ભારતીય નાગરિકતા રદ કરવાની માંગ કરી છે. છેલ્લી સુનાવણી દરમિયાન સુબ્રમણ્યમ સ્વામીએ કહ્યું હતું કે મેં ઘણા પત્રો લખ્યા છે. ત્યારબાદ કોર્ટે પૂછ્યું કે લખનૌ હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરવામાં આવેલી કાર્યવાહી વિશે શું માહિતી છે? સુબ્રમણ્યમ સ્વામીએ જવાબ આપ્યો કે તેને અમારી સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી.
દિલ્હી અને લખનૌ હાઈકોર્ટમાં પણ આવી જ અરજી સુબ્રમણ્યમે કહ્યું, હું માત્ર મારી ફરિયાદથી ચિંતિત છું. પ્રક્રિયા અંગે ગૃહ મંત્રાલય તરફથી જવાબની જરૂર છે. દિલ્હી હાઈકોર્ટે કહ્યું કે લખનૌ હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરાયેલી અરજી ઘણી વ્યાપક લાગે છે. અમે નથી ઈચ્છતા કે બે સમાન અરજીઓ બે હાઈકોર્ટમાં પેન્ડિંગ રહે. સુબ્રમણ્યમે કહ્યું કે, પરંતુ આપણે તેના વિશે બિલકુલ ચિંતા ન કરવી જોઈએ.
કોર્ટે કહ્યું કે લખનૌ હાઈકોર્ટમાં અરજી દાખલ કરનાર અરજદાર વિરુદ્ધ પહેલાથી જ તપાસ ચાલી રહી છે. સ્વામીએ કહ્યું આને આપણી સાથે શું લેવાદેવા છે? કોર્ટે કહ્યું કે જે લોકોએ લખનૌ હાઈકોર્ટમાં અરજી કરી છે તેઓ અમારી સામે આવે અને એફિડેવિટ દાખલ કરે.
સ્વામીએ કહ્યું કે હું ફોજદારી કે સિવિલ કાર્યવાહીની માગણી નથી કરી રહ્યો. હું માત્ર તેની નાગરિકતા પર સવાલ ઉઠાવી રહ્યો છું. અમે એટલું જ કહી રહ્યા છીએ કે તમે 2 દેશોના નાગરિક ન બની શકો. મેં 2019 માં મારી પ્રથમ રજૂઆત કરી હતી અને સરકારે 5 વર્ષ સુધી કંઈ કર્યું નથી.
કોર્ટે કહ્યું કે બીજા અરજદારને એફિડેવિટ દાખલ કરવા દો. કોર્ટ સમક્ષ વર્ચ્યુઅલ રીતે હાજર થતાં વિગ્નેશ શિશિરે અમને જણાવ્યું કે લખનૌ હાઈકોર્ટે રાહુલ ગાંધીની નાગરિકતા પર સવાલ ઉઠાવતી તેમની અરજીની તપાસનો આદેશ આપ્યો છે. તેથી, તેમની વિનંતી પર, તેમને 2 અઠવાડિયાની અંદર તે સોગંદનામું દાખલ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
જો કોર્ટ રાહુલ વિરુદ્ધ ચુકાદો આપે તો શું થશે, જાણો…
સવાલ 1: રાહુલ પાસે બે પાસપોર્ટ હોવાનું સાબિત થાય તો શું થશે? જવાબ: જો રાહુલ ગાંધી પાસપોર્ટના બે કેસમાં દોષિત ઠરશે તો તેમની સામે ભારતીય બંધારણની કલમ 9(2) હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. રાહુલ ગાંધી પર તેમની નાગરિકતા છુપાવવા અને ખોટી માહિતી આપવા બદલ કેસ દાખલ કરવામાં આવશે.
નાગરિકતા અધિનિયમ 1955 હેઠળ રાહુલને કાયદાકીય જોગવાઈઓનું ઉલ્લંઘન કરવા બદલ 5 વર્ષની જેલની સજા થઈ શકે છે. રાહુલને 50,000 રૂપિયાનો દંડ અથવા સજા અને દંડ બંને થઈ શકે છે. આ સિવાય તેની ભારતીય નાગરિકતા પણ આપોઆપ સમાપ્ત થઈ જશે.
સવાલ 2: જો દોષિત ઠરશે તો શું રાહુલના સાંસદીનો પણ અંત આવશે? જવાબ: લોકસભા કે રાજ્યસભાના સભ્ય બનવા માટે ભારતીય નાગરિકતા જરૂરી છે. જો રાહુલની બ્રિટિશ નાગરિકતા સાબિત થશે તો તેમની લોકસભાની સદસ્યતા આપોઆપ સમાપ્ત થઈ જશે. તેમને ભારતીય નાગરિક તરીકે કોઈ અધિકાર અને લાભો નહીં મળે. ત્યાર બાદ રાહુલ ન તો ચૂંટણી લડી શકશે કે ન તો વોટ આપી શકશે.
સવાલ 3: રાહુલ ગાંધી પાસે વધુ કયા વિકલ્પો છે? જવાબ: વરિષ્ઠ પત્રકાર રાશિદ કિદવાઈના જણાવ્યા અનુસાર, રાહુલના બ્રિટિશ નાગરિક હોવાના કોઈ મજબૂત પુરાવા નથી, કારણ કે બ્રિટનમાં નાગરિકતા આપતી વખતે શપથ સમારોહનું આયોજન કરવામાં આવે છે. રાહુલ ગાંધીના આવા કોઈ કાર્ય વિશે કોઈ માહિતી નથી. તેથી, તેઓ બ્રિટિશ નાગરિક ન હોય તેવી શક્યતાઓ વધી જાય છે.
