વારાણસી34 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
વારાણસીમાં જ્ઞાનવાપીના સમગ્ર સંકુલનો કોઈ સર્વે થશે નહીં. ફાસ્ટટ્રેક કોર્ટે શુક્રવારે હિન્દુ પક્ષની અરજીને ફગાવી દીધી હતી.
હિન્દુ પક્ષે દાવો કર્યો હતો કે, મુખ્ય ગુંબજની નીચે 100 ફૂટનું શિવલિંગ છે. આવી સ્થિતિમાં સમગ્ર સંકુલનું ખોદકામ કરવું જોઈએ અને ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) દ્વારા સર્વે કરાવવો જોઈએ.
હિન્દુ પક્ષના વકીલ જયશંકર રસ્તોગીએ કહ્યું કે, હવે અમે આ મામલે હાઈકોર્ટમાં જઈશું. વકીલ મદન મોહને જણાવ્યું હતું કે વજુ ખાના અને ASI સર્વેની માગ પહેલાથી જ હાઈકોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે. તેના વિરોધમાં જિલ્લા અદાલત કોઈ આદેશ આપી શકી ન હતી. કદાચ તેથી જ આ અરજી ફગાવી દેવામાં આવી છે.
33 વર્ષ જૂનો કેસ ફાસ્ટટ્રેક કોર્ટે 1991માં દાખલ કરેલી અરજી પર પોતાનો ચુકાદો આપ્યો હતો. 33 વર્ષ પહેલા સ્વયંભૂ વિશ્વેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ વતી સોમનાથ વ્યાસ, ડૉ. રામરંગ શર્મા અને હરિહર નાથ પાંડેએ સમગ્ર સંકુલના ASI સર્વેની માંગણી કરી હતી. જોકે ત્રણેયના મોત થયા છે. હવે વાદી એડવોકેટ વિજય શંકર રસ્તોગી છે.
કોર્ટના આદેશથી જ્ઞાનવાપીમાં વજુખાનાને સીલ કરવામાં આવ્યું છે.
મુસ્લિમ પક્ષે કહ્યું- ખોદવાથી મસ્જિદને નુકસાન થઈ શકે ફાસ્ટટ્રેક કોર્ટમાં 8 મહિના સુધી સમગ્ર સંકુલના સર્વેની માગ કરતી અરજી પર સુનાવણી ચાલુ રહી. આ દરમિયાન મુસ્લિમ પક્ષના વકીલોએ દલીલ કરી હતી કે, જ્ઞાનવાપી સંકુલનો ASI દ્વારા અગાઉ એક વખત સર્વે થઈ ચૂક્યો છે ત્યારે બીજીવાર સર્વે કરવાનું કોઈ કારણ નથી. સર્વેક્ષણ માટે મસ્જિદ પરિસરમાં ખાડો ખોદવો તે કોઈપણ રીતે વ્યવહારુ નથી. જેના કારણે મસ્જિદને નુકસાન થઈ શકે છે.
હિન્દુ પક્ષના એડવોકેટ વિજય શંકર રસ્તોગીએ મુસ્લિમ પક્ષની દલીલોનો વિરોધ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે ASIએ પંચની કાર્યવાહી દરમિયાન પરિસરમાં તળાવ અને મળી આવેલા શિવલિંગનું નિરીક્ષણ કર્યું ન હતું. રિપોર્ટમાં પણ આનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી.
દલીલમાં જણાવાયું હતું કે, સર્વેમાં યોગ્ય મશીનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો નથી અને સ્થળ પર ખોદકામ કરીને અવશેષો શોધવામાં આવ્યા નથી. આ સિવાય કેમ્પસનો મોટો વિસ્તાર સર્વેથી અસ્પૃશ્ય રહ્યો છે. આમાં ઘણા પુરાવા મળવાની શક્યતા છે.
1991થી અત્યાર સુધી જ્ઞાનવાપીની આખી વાત સમજો…
- જ્ઞાનવાપીનો વિવાદ આઝાદી પહેલાથી ઘણી વખત હેડલાઇન્સમાં રહ્યો છે. હિંદુ પક્ષનો દાવો છે કે જ્ઞાનવાપી સંકુલ કાશી વિશ્વનાથ મંદિર સંકુલનો એક ભાગ છે. આ બાબતને લઈને અનેક દાવાઓ થયા છે, પરંતુ તેઓ કોઈ પરિણામ પર પહોંચ્યા નથી. આ વિવાદ 1991માં પહેલીવાર રાષ્ટ્રીય હેડલાઇન્સમાં આવ્યો હતો.
- ત્યાર બાદ વારાણસીના પંડિત સોમનાથ વ્યાસ સહિત 3 લોકોએ કોર્ટમાં કેસ દાખલ કર્યો હતો. જેમાં તેમણે કહ્યું કે જ્ઞાનવાપી કાશી વિશ્વનાથ સંકુલનો એક ભાગ છે. પિટિશનમાં કોર્ટને અપીલ કરવામાં આવી હતી કે જ્ઞાનવાપીમાં સનાતની ધર્મના દર્શન, પૂજા અને અન્ય પ્રવૃત્તિઓને નિયમિત કરવા માટે પરવાનગી આપવામાં આવે.
- આ કેસમાં કોર્ટે આર્કિયોલોજિકલ સર્વે ઓફ ઈન્ડિયા (ASI)ને સર્વે કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. જો કે વારાણસી કોર્ટના આ આદેશ પર મુસ્લિમ પક્ષ હાઈકોર્ટ પહોંચ્યો હતો. હાઈકોર્ટે સર્વે પર સ્ટે મુક્યો હતો. ત્યારથી આ કેસ ફ્લોર પર આવ્યો નથી.
2021માં જ્ઞાનવાપી પર 5 મહિલાઓએ અરજી કરી હતી
- દિલ્હીની રહેવાસી રાખી સિંહ અને બનારસના રહેવાસી લક્ષ્મી દેવી, સીતા સાહુ, મંજુ વ્યાસ અને રેખા પાઠકે 18 ઓગસ્ટ 2021ના રોજ વારાણસીના સિવિલ જજ સિનિયર ડિવિઝનની કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી હતી.
- એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે જ્ઞાનવાપી સંકુલમાં હિન્દુ દેવી-દેવતાઓનું સ્થાન છે. આવી સ્થિતિમાં, જ્ઞાનવાપી પરિસરમાં મા શૃંગાર ગૌરીના નિયમિત દર્શન અને પૂજા કરવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ. આ સાથે અરજીમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે સંકુલમાં સ્થિત અન્ય દેવી-દેવતાઓની સુરક્ષા માટે સ્થિતિ સ્પષ્ટ કરવા માટે સર્વે કરવામાં આવે.
- મા શૃંગાર ગૌરીનું મંદિર જ્ઞાનવાપીના પાછળના ભાગમાં છે. 1992 પહેલા અહીં નિયમિત દર્શન અને પૂજા થતી હતી. પરંતુ, બાદમાં સુરક્ષા અને અન્ય કારણોસર તે બંધ થઈ ગયું. હાલમાં, ચૈત્ર નવરાત્રિના દિવસે વર્ષમાં એકવાર, શૃંગાર ગૌરીના દર્શન અને પૂજા કરવાની છૂટ છે.
- મુસ્લિમ પક્ષને શ્રીંગાર ગૌરીના દર્શન અને પૂજા સામે કોઈ વાંધો નથી. તેમનો વિરોધ સમગ્ર કેમ્પસના સર્વે અને વીડિયોગ્રાફી સામે છે.
કોર્ટે આ અરજી પર સર્વે કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો
- લગભગ આઠ મહિના સુધી 5 મહિલાઓની અરજી પર સુનાવણી અને દલીલો ચાલી. 26 એપ્રિલે કોર્ટે જ્ઞાનવાપી સંકુલનો સર્વે કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. આ માટે કોર્ટે પોતે એડવોકેટ કમિશનરની નિમણૂક કરી હતી. જ્યારે સર્વે ટીમ 6-7 મેના રોજ સર્વે માટે પહોંચી ત્યારે હંગામો અને વિરોધ થયો હતો.
- આ પછી બંને પક્ષો ફરી કોર્ટમાં ગયા હતા. મુસ્લિમ પક્ષે એડવોકેટ કમિશનરની બદલીની માંગણી કરી હતી. હિન્દુ પક્ષે ભોંયરાઓ સહિત સમગ્ર સંકુલની વીડિયોગ્રાફીની માંગણી કરી હતી. બંનેએ ત્રણ દિવસ સુધી ફરી બંને પક્ષોને સાંભળ્યા. આ પછી, કોર્ટે 12 મેના રોજ ASI સર્વે કરવા અંગે અંતિમ ચુકાદો આપ્યો હતો.