ચૂંટણી નિયમોમાં ફેરફારને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકાર્યો: કોંગ્રેસે કરી અરજી; કેન્દ્રએ મતદાન મથકના ફૂટેજ જાહેર કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો

કોંગ્રેસનું કહેવું છે કે ચૂંટણી પંચને આવા મહત્વપૂર્ણ કાયદા (ચૂંટણી આચાર નિયમો, 1961)માં એકતરફી સુધારા કરવાની મંજૂરી આપી શકાય નહીં.

ચૂંટણીપંચના નિયમોમાં ફેરફાર અંગે કેન્દ્ર સરકારના હાલના નિર્ણય સામે કોંગ્રેસ સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચી છે. મંગળવારે કોંગ્રેસે સુપ્રીમ કોર્ટમાં ચૂંટણી સંબંધિત ઈલેક્ટ્રોનિક ડોક્યુમેન્ટ્સને જાહેર નહીં કરવાના નિયમને પડકાર્યો હતો.

20 ડિસેમ્બરે કેન્દ્ર સરકારે મતદાન મથકોના CCTV, વેબકાસ્ટિંગ ફૂટેજ અને ઉમેદવારોના વીડિયો રેકોર્ડિંગ જેવા કેટલાક ઈલેક્ટ્રોનિક ડોક્યુમેન્ટ્સને જાહેર કરવાથી રોકવા માટે ચૂંટણી નિયમોમાં ફેરફાર કર્યા હતા.

અરજી પર કોંગ્રેસના મહાસચિવ જયરામ રમેશે કહ્યું- ચૂંટણીપંચને આવા મહત્ત્વપૂર્ણ કાયદા (ચૂંટણી આચાર નિયમો, 1961)માં એકતરફી સુધારા કરવાની મંજૂરી આપી શકાય નહીં. નિયમોમાં ફેરફાર પછી પણ 21 ડિસેમ્બરે તેમણે કહ્યું હતું કે ચૂંટણીપંચ પારદર્શિતાથી કેમ આટલું ડરે ​​છે. પંચના આ પગલાને કાયદાકીય રીતે પડકારવામાં આવશે.

નિયમોમાં ફેરફાર પછી પણ 21 ડિસેમ્બરે તેમણે પૂછ્યું હતું કે ચૂંટણીપંચ પારદર્શિતાથી આટલું કેમ ડરે ​​છે. પંચના આ પગલાને ટૂંક સમયમાં કાયદાકીય રીતે પડકારવામાં આવશે.

ચૂંટણીપંચ (EC)ની ભલામણ પર, કાયદા મંત્રાલયે 20 ડિસેમ્બરે, ધ કન્ડક્ટ ઓફ ઈલેક્શન રુલ-1961ના નિયમ 93(2)(A)માં ફેરફાર કર્યો છે.

નિયમ 93 કહે છે- “ચૂંટણી સંબંધિત તમામ દસ્તાવેજો સાર્વજનિક રીતે ઉપલબ્ધ રહેશે.” તેને બદલીને “ચૂંટણી સંબંધિત તમામ દસ્તાવેજો ‘નિયમો મુજબ’ સાર્વજનિક રીતે ઉપલબ્ધ રહેશે” કરવામાં આવ્યું છે.

પંજાબ-હરિયાણા હાઈકોર્ટના નિર્ણયથી નિયમો બદલાયા

ચૂંટણીપંચ (EC)ની ભલામણ પર, કાયદા મંત્રાલયે 20 ડિસેમ્બરે ધ કન્ડક્ટ ઓફ ઈલેક્શન રૂલ-1961ના નિયમ 93(2)(A)માં ફેરફાર કર્યો છે. નિયમ 93 કહે છે- “ચૂંટણી સંબંધિત તમામ દસ્તાવેજો સાર્વજનિક રીતે ઉપલબ્ધ રહેશે.” તેને બદલીને “ચૂંટણી સંબંધિત તમામ દસ્તાવેજો સાર્વજનિક રૂપે ‘નિયમો મુજબ’ ઉપલબ્ધ રહેશે.”

પંજાબ-હરિયાણા હાઈકોર્ટે એક કેસમાં હરિયાણા વિધાનસભા ચૂંટણી સંબંધિત દસ્તાવેજો અરજદાર સાથે શેર કરવાના નિર્દેશ આપ્યા હતા. આમાં CCTV ફૂટેજ પણ નિયમ 93(2) હેઠળ માનવામાં આવ્યા હતા. જો કે, ચૂંટણીપંચે કહ્યું હતું કે આ નિયમમાં ઈલેક્ટ્રોનિક રેકોર્ડ સામેલ નથી. આ અસ્પષ્ટતાને દૂર કરવા માટે નિયમમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે.

ખડગેએ X પર લખ્યું હતું કે આ સરકારનું સુનિયોજિત ષડ્યંત્ર છે.

ECએ કહ્યું- ઈલેક્ટ્રોનિક રેકોર્ડને જાહેર કરવાનો કોઈ નિયમ નથી

ECએ કહ્યું કે નોમિનેશન ફોર્મ, ચૂંટણી એજન્ટોની નિમણૂક, ચૂંટણી પરિણામ અને ચૂંટણી એકાઉન્ટ સ્ટેટમેન્ટ જેવા ડોક્યુમેન્ટ કન્ડક્ટ ઓફ ઈલેક્શન રૂલમાં ઉલ્લેખિત છે. આચારસંહિતા દરમિયાન, ઉમેદવારોના CCTV ફૂટેજ, વેબકાસ્ટિંગ ફૂટેજ અને વીડિયો રેકોર્ડિંગ જેવા ઇલેક્ટ્રોનિક દસ્તાવેજો તેમાં આવરી લેવામાં આવતા નથી.

એક પૂર્વ EC અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે મતદાન મથકોના CCTV કવરેજ અને વેબકાસ્ટિંગ કન્ડક્ટ ઓફ ઈલેક્શન રૂલના નિયમ હેઠળ નથી, પરંતુ પારદર્શિતા માટે હોય છે.

તેમજ કમિશનના એક અધિકારીએ કહ્યું કે આવા ઘણા કિસ્સાઓ પ્રકાશમાં આવ્યા છે, જેમાં નિયમોને ટાંકીને ઇલેક્ટ્રોનિક રેકોર્ડ્સ માંગવામાં આવ્યા હતા. સુધારો એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે નિયમોમાં ઉલ્લેખિત દસ્તાવેજો જ જાહેર કરવામાં આવે. નિયમોમાં ઉલ્લેખિત ન હોય તેવા અન્ય દસ્તાવેજોને જાહેર કરવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ નહીં.

ચંદીગઢમાં મેયરની ચૂંટણીમાં ગોટાળાના સીસીટીવી ફૂટેજ સામે આવ્યા હતા

ચૂંટણી અધિકારી અનિલ મસીહનો આ વીડિયો જોઈને સુપ્રીમ કોર્ટે આકરી ટિપ્પણી કરી હતી.

આ વર્ષે જાન્યુઆરીમાં ચંદીગઢ મેયરની ચૂંટણીમાં બેલેટ પેપર સાથે છેડછાડ કરતા ચૂંટણી અધિકારીનો સીસીટીવી વીડિયો સામે આવ્યો હતો. આ ચૂંટણી AAP અને કોંગ્રેસે સંયુક્ત રીતે લડી હતી. મતદાન બાદ ચૂંટણી અધિકારી અનિલ મસીહે પરિણામ જાહેર કર્યું. જેમાં ભાજપના ઉમેદવાર મનોજ સોનકરને 16 મત મળ્યા હતા.

જ્યારે AAP-કોંગ્રેસના ઉમેદવાર કુલદીપ ટીટાને 12 મત મળ્યા હતા. ચૂંટણી અધિકારીએ ગઠબંધનના ઉમેદવારના 8 મત અમાન્ય જાહેર કર્યા હતા. આના પર AAP-કોંગ્રેસે આરોપ લગાવ્યો હતો કે મસીહે મતપત્ર પર જાતે નિશાન કરીને અમાન્ય કર્યા છે.

મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં ગયો. 5 ફેબ્રુઆરીએ સુનાવણી દરમિયાન તત્કાલીન CJI DY ચંદ્રચુડે તે વીડિયો પણ જોયો હતો જેમાં ચૂંટણી અધિકારી અનિલ મસીહ બેલેટ પેપર પર નિશાન કરતા જોવા મળ્યા હતા.

આ મામલે ચંદ્રચુડે કહ્યું- વીડિયોથી સ્પષ્ટ દેખાઈ રહ્યું છે કે ચૂંટણી અધિકારીએ બેલેટ પેપરને ડીફેસ્ડ (ચેડાં) કર્યાં છે. શું આ રીતે ચૂંટણી થાય છે? આ લોકશાહીની મજાક છે. તે લોકશાહીની હત્યા છે. આ અધિકારી સામે કેસ થવો જોઈએ. કોર્ટે 8 અમાન્ય મતોને સાચા તરીકે સ્વીકાર્યા અને ગઠબંધનના ઉમેદવારને મેયર બનાવવાનો નિર્ણય સંભળાવ્યો હતો.